Wapenen tegen bubbles

Bubbles zijn van alle tijden, maar sinds we vanaf begin jaren tachtig in een tijdperk zitten van steeds lager wordende rente en goedkoop geld hebben we wel heel veel bubbles achter elkaar gezien, en weer zien knappen. Begin van de jaren negentig zagen we bijvoorbeeld de opkomst van het beleggen in schuldpapier uit opkomende markten (emerging market debt), resulterend in de Tequila-crisis.

In de tweede helft van de jaren negentig was er sprake van een hype in technologieaandelen, die uiteindelijk leidde tot wat we de .dot-crisis zijn gaan noemen. Vastgoed beleefde een lange ‘boom’ van begin jaren negentig tot 2007. De daling van de vastgoedprijzen in 2007 en 2008 leidde de kredietcrisis van 2008 in. Sinds begin 2002 hebben we ook een hausse in grondstoffen gezien. Die lijkt nu te barsten. Obligaties zitten ook al lange tijd in een bubble. De vraag is wanneer die gaat barsten.

Oplossing 1: spreiden en regelmatig herbalanceren

Bubbles barsten vroeg of laat altijd. Net als bomen groeien ook koersen niet tot in de hemel. Hoe kan een belegger zich wapenen tegen het te veel beleggen in een sector die aan het hypen is? Het overkoepelende, voor sommige beleggers saaie antwoord is: ‘spreiden’. Daarmee verkleint de belegger de impact van het knappen van een zeepbel van een van de (sub)beleggingscategorieën waarin wordt belegd.

Het tweede overkoepelende antwoord is regelmatig herbalanceren. Dat wil zeggen dat er (gedeeltelijk) winst wordt genomen bij beleggingscategorieën die bijvoorbeeld in een bepaald kwartaal of jaar zijn gestegen en dat die winsten worden belegd in beleggingscategorieën die zijn achtergebleven. Herbalanceren is overigens lastig voor veel beleggers: ze stoppen liever hun geld in beleggingscategorieën die goed gaan in plaats van achterblijven.

Oplossing 2: Benchmark-agnostisch beleggen

Het grote probleem van een belegger die meedoet met een benchmark (index) is dat de index meestal (impliciete) bubbles bevat. Zo steeg de AEX eind jaren negentig hard omdat er steeds meer technologiebedrijven in werden opgenomen die ook nog eens in koers stegen, waardoor ze steeds meer gewicht in de index kregen. De AEX was op een gegeven moment een technologie-index.

Over de periode 2002-2007 gebeurde hetzelfde met financials, ook die kregen door de sterk gestegen koersen van Aegon, ABN Amro, Fortis en ING een steeds groter gewicht in de AEX. Toen de bubble in financiële waarden knapte, zakte de AEX met meer dan 50% weg. Het is voor mij, vanwege de werkwijze van de AEX, volstrekt logisch dat de index nog altijd zover onder de top van het jaar 2000 staat. Het heeft twee geknapte zeepbellen voor de kiezen gekregen. Het herstel daarvan gaat jaren duren, als er tenminste niet nog een keer een zeepbel langskomt.

Hoe beter de index gespreid is – tussen sectoren en aantallen aandelen – hoe beter een index op lange termijn presteert, simpelweg omdat de impact van bubbles en het knappen ervan dan veel minder groot is. Het buy-and-hold-beleggen met een ETF in een index als de AEX is volstrekte lariekoek en op lange termijn schadelijk voor het vermogen. Als u buy-and-hold in aandelen wilt zitten, koop dan bijvoorbeeld een ETF op de MSCI World.

Slimme indices

Het is ook het overwegen waard om een goede actieve beheerder te kiezen of in (andersoortige) indices te beleggen die niet per sé meer gewicht geven aan aandelen die sterk stijgen. Er zijn bijvoorbeeld indices waarbij aandelen maar een beperkt gewicht krijgen (bijvoorbeeld maximaal 3%), of waarbij alle aandelen gelijk worden gewogen. Ook zijn er indices waarbij aandelen op basis van fundamentele waarden een gewicht krijgen, bijvoorbeeld op basis van de omzet (en dan dus niet beursomzet of marktkapitalisatie, maar de behaalde omzet zoals die in de winst-en-verliesrekening staat.)

Ook zijn er indices waarbij aandelen worden gewogen op basis van risico. Hoe meer beweeglijkheid (risico) een aandeel heeft, hoe lager het gewicht. Dit wordt ook wel minimum variance- of low volatility-beleggen genoemd. Indices die aandelen anders dan op basis van beurswaarde wegen worden ook wel smart beta- of alternative beta-indices genoemd. Naast spreiden en regelmatig herbalanceren zijn onder andere slimmere indices dus de wapenen tegen de gevaren van bubbles. 

Harry Geels is directeur Research en partner bij Inmaxxa Vermogensbeheer in Naarden (www.inmaxxa.nl). Daarnaast is hij hoofdredacteur van Traders Club Magazine (TCM) en partner van de ML Finance Academy (www.mlfa.eu). De informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Geels geven zijn persoonlijke mening weer.

Bubbles zijn van alle tijden, maar sinds we vanaf begin jaren tachtig in een tijdperk zitten van steeds lager wordende rente en goedkoop geld hebben we wel heel veel bubbles achter elkaar gezien, en weer zien knappen. Begin van de jaren negentig zagen we bijvoorbeeld de opkomst van het beleggen in schuldpapier uit opkomende markten (emerging market debt), resulterend in de Tequila-crisis.

In de tweede helft van de jaren negentig was er sprake van een hype in technologieaandelen, die uiteindelijk leidde tot wat we de .dot-crisis zijn gaan noemen. Vastgoed beleefde een lange ‘boom’ van begin jaren negentig tot 2007. De daling van de vastgoedprijzen in 2007 en 2008 leidde de kredietcrisis van 2008 in. Sinds begin 2002 hebben we ook een hausse in grondstoffen gezien. Die lijkt nu te barsten. Obligaties zitten ook al lange tijd in een bubble. De vraag is wanneer die gaat barsten.

Oplossing 1: spreiden en regelmatig herbalanceren

Bubbles barsten vroeg of laat altijd. Net als bomen groeien ook koersen niet tot in de hemel. Hoe kan een belegger zich wapenen tegen het te veel beleggen in een sector die aan het hypen is? Het overkoepelende, voor sommige beleggers saaie antwoord is: ‘spreiden’. Daarmee verkleint de belegger de impact van het knappen van een zeepbel van een van de (sub)beleggingscategorieën waarin wordt belegd.

Het tweede overkoepelende antwoord is regelmatig herbalanceren. Dat wil zeggen dat er (gedeeltelijk) winst wordt genomen bij beleggingscategorieën die bijvoorbeeld in een bepaald kwartaal of jaar zijn gestegen en dat die winsten worden belegd in beleggingscategorieën die zijn achtergebleven. Herbalanceren is overigens lastig voor veel beleggers: ze stoppen liever hun geld in beleggingscategorieën die goed gaan in plaats van achterblijven.

Oplossing 2: Benchmark-agnostisch beleggen

Het grote probleem van een belegger die meedoet met een benchmark (index) is dat de index meestal (impliciete) bubbles bevat. Zo steeg de AEX eind jaren negentig hard omdat er steeds meer technologiebedrijven in werden opgenomen die ook nog eens in koers stegen, waardoor ze steeds meer gewicht in de index kregen. De AEX was op een gegeven moment een technologie-index.

Over de periode 2002-2007 gebeurde hetzelfde met financials, ook die kregen door de sterk gestegen koersen van Aegon, ABN Amro, Fortis en ING een steeds groter gewicht in de AEX. Toen de bubble in financiële waarden knapte, zakte de AEX met meer dan 50% weg. Het is voor mij, vanwege de werkwijze van de AEX, volstrekt logisch dat de index nog altijd zover onder de top van het jaar 2000 staat. Het heeft twee geknapte zeepbellen voor de kiezen gekregen. Het herstel daarvan gaat jaren duren, als er tenminste niet nog een keer een zeepbel langskomt.

Hoe beter de index gespreid is – tussen sectoren en aantallen aandelen – hoe beter een index op lange termijn presteert, simpelweg omdat de impact van bubbles en het knappen ervan dan veel minder groot is. Het buy-and-hold-beleggen met een ETF in een index als de AEX is volstrekte lariekoek en op lange termijn schadelijk voor het vermogen. Als u buy-and-hold in aandelen wilt zitten, koop dan bijvoorbeeld een ETF op de MSCI World.

Slimme indices

Het is ook het overwegen waard om een goede actieve beheerder te kiezen of in (andersoortige) indices te beleggen die niet per sé meer gewicht geven aan aandelen die sterk stijgen. Er zijn bijvoorbeeld indices waarbij aandelen maar een beperkt gewicht krijgen (bijvoorbeeld maximaal 3%), of waarbij alle aandelen gelijk worden gewogen. Ook zijn er indices waarbij aandelen op basis van fundamentele waarden een gewicht krijgen, bijvoorbeeld op basis van de omzet (en dan dus niet beursomzet of marktkapitalisatie, maar de behaalde omzet zoals die in de winst-en-verliesrekening staat.)

Ook zijn er indices waarbij aandelen worden gewogen op basis van risico. Hoe meer beweeglijkheid (risico) een aandeel heeft, hoe lager het gewicht. Dit wordt ook wel minimum variance- of low volatility-beleggen genoemd. Indices die aandelen anders dan op basis van beurswaarde wegen worden ook wel smart beta- of alternative beta-indices genoemd. Naast spreiden en regelmatig herbalanceren zijn onder andere slimmere indices dus de wapenen tegen de gevaren van bubbles. 

Harry Geels is directeur Research en partner bij Inmaxxa Vermogensbeheer in Naarden (www.inmaxxa.nl). Daarnaast is hij hoofdredacteur van Traders Club Magazine (TCM) en partner van de ML Finance Academy (www.mlfa.eu). De informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Geels geven zijn persoonlijke mening weer.