In een serie van vier educatieve artikelen leggen we uit wat technische analyse inhoudt. Na de definities en veronderstellingen achter TA en de twee vormen van technische analyse (chartreading en indicatoranalyse) besteden we in dit afsluitende deel aandacht aan de kritiekpunten op deze vorm van analyse.

Kritiek op technische analyse (TA) is er altijd geweest. De technisch analist zou iemand zijn die een auto bestuurt door geblinddoekt door de achterruit te kijken. De aanhangers van de zogeheten Efficiënte Markt Hypothese (EMH) hebben waarschijnlijk de meeste moeite met TA, maar ook de Chaostheorie laat zich er moeilijk mee verenigen. Verder kan de fundamenteel analist pur sang er lastig mee omgaan, omdat TA zich eigenlijk niet bekommert om de waardering van een aandeel, terwijl deze juist het hart van de fundamentele analyse (FA) zou moeten vormen. Tot slot is er nog een vierde kritiekpunt: TA zou zijn eigen gelijk creëren.

Kritiekpunt 1

Self-fulfilling prophecy

TA zou volgens sommige criticasters een self-fulfilling prophecy zijn. Doordat iedereen op basis van een bepaald koerspatroon gaat handelen, komt het uit. Dit kritiekpunt is op een aantal punten onterecht. Ten eerste omdat technisch analisten er verschillende methoden op na houden. De ene analist kijkt naar kortetermijngrafieken, de andere naar langetermijnplaatjes, de volgende bedrijft liever statistische analyse door naar indicatoren te kijken, weer een andere handelt op basis van patronen die in de koersgrafiek kunnen worden ingetekend, et cetera. Het is hierdoor onwaarschijnlijk dat alle technisch analisten gelijk zouden handelen. En al zouden technisch analisten in fases achter elkaar handelen en daarmee de koers doen bewegen, dan wordt er wel een erg grote rol toegekend aan de technische krachten in de markt, als zouden technisch analisten de stuwende krachten zijn achter koersontwikkelingen.

Triple screen

 Bij de Triple Screen wordt een analyse in een hoger timeframe (week) gecombineerd met een analyse in een lager timeframe (dag).

Point-and-figure

Sommige analisten hechten geen belang aan de tijd. Bij de point-and-figure grafiek worden alleen kruisjes gezet als de koers met bijvoorbeeld €1 stijgt (of een nulletje als de koers €1 daalt).

Macro-Micro

 Bij de macro-microanalyse wil de technisch analist eerst bijvoorbeeld een opwaartse trend in de index of sector zien voordat hij handelt in een aandeel uit die index of sector.

Relatieve sterkte

Volgens de aanhangers van relatieve sterkte (RS) mogen aandelen alleen worden gekocht als die het beter doen dan de index (bij stijgende RS-lijn).

Kritiekpunt 2

Efficiënte markthypothese

De EMH zegt dat beleggers rationele beslissingen nemen en dat vrijgekomen informatie direct en perfect (rationeel) in de koersen wordt verwerkt. Het heeft dan geen zin om te gaan handelen op basis van vrijgekomen informatie, welke dat ook is. Ten eerste omdat deze informatie al direct in de koersen is verwerkt, zodat beleggers te laat zijn. Ten tweede omdat de vrijgekomen informatie goed in de koers wordt verwerkt, zodat de nieuwe koers de perfecte schatting van de waarde oplevert. De ultieme consequentie van deze theorie is dat de markt niet verslagen kan worden; de enige zinvolle strategie zou het volgen van een brede marktindex zijn. De EMH klopt echter op twee belangrijke punten niet. Ten eerste wordt informatie niet direct in de koersen verwerkt. Integendeel: informatie wordt geleidelijk bekend bij verschillende groepen beleggers. Een belegger met voorkennis is (uiteraard) sneller dan een professionele handelaar die de markt nauwkeurig volgt, maar die is op zijn beurt de particuliere belegger weer te snel af, die pas na zijn werk tijd heeft om de markten te analyseren. De tweede foute premisse van de EMH is dat beleggers rationeel zouden zijn. Dat zijn ze nu juist niet. Hun handelen op de beurs wordt vaak door emoties beïnvloed. In de woorden van de bekende econoom (tevens speculant) John Maynard Keynes: ‘Niets is suïcidaler dan het ten uitvoer brengen van een rationele beleggingspolitiek in een irrationele wereld.’

Charts en indicatoren

Er woedt niet alleen een strijd tussen FA en TA, maar ook binnen de TA, namelijk tussen de chartreaders en analisten die meer varen op objectieve indicatoren. Maar net als FA en TA complementair aan elkaar kunnen zijn, geldt dat ook voor chartreading en indicatoranalyse. Koop alleen als het koerspatroon en de indicator dat beide aangeven. ‘De grafiek is de gelaatsuitdrukking, de indicator de bloeddrukmeting van de koers.’

Random Walk

De Random Walk Theory is feitelijk een uiting van de Efficiënte Markt Hypothese, die vooral populair werd door een bestseller van Burton Malkiel, A Random Walk Down Wall Street. Volgens aanhangers van deze theorie bewegen koersen zich willekeurig, zonder patronen en trends. Malkiel noemde TA een ‘geldmachine voor brokers, niet voor beleggers’. Onderzoek van de laatste decennia wijst echter wel degelijk op het bestaan van trends.

Onderzoek naar TA

Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het nut van allerlei technische tradingregels. Het is lastig om hier een eenduidige conclusie uit te trekken. Bruto zijn de resultaten doorgaans goed, maar rekening houdend met transactiekosten geven de meeste studies aan dat de belegger het niet of nauwelijks beter kan doen dan de index. De meeste strategieën blijken echter wel minder risico’s te hebben dan puur ‘buy-and-hold’-beleggen.

Moneymanagement

Als TA één nuttige bijdrage heeft geleverd aan actief beleggen, dan is het wel de verdere ontwikkeling van moneymanagement, een breed begrip dat zowel fenomenen als spreiding, ‘position sizing’ en diverse soorten limiet- en stoporders omvat. Ieder goed TA-boek bevat een hoofdstuk dat beschrijft hoe een actieve belegger het beste zijn transacties kan spreiden en timen, zodanig dat de kans op een faillissement zo klein mogelijk is.

Historie

TA wordt vaak verweten dat het terugkijkt en slechts historische gegevens gebruikt. Ook de meeste andere analysevormen, zoals de veel gebruikte kwantitatieve of economische analyse, gebruiken echter historische data. Idem voor bepaalde fundamentele analysemethodieken, zoals de book-to-price-ratio. De TA ziet het gebruiken van historische data niet als een probleem. De geschiedenis zou zich namelijk steeds weer herhalen.

Kritiekpunt 3

Chaostheorie

De Chaostheorie staat tegenover de lineair wetenschappelijke theorie. De aanhangers van deze theorie zeggen dat de bestaande wetenschappen uitgaan van een te simpel voorgestelde wereld, terwijl deze juist chaotisch (niet lineair) is. In wetenschappelijke modellen wordt een aantal zogenaamd onbelangrijke zaken buiten beschouwing gelaten, om zo tot een simplificatie van de werkelijkheid te komen. Maar onbelangrijke afwijkingen zijn volgens de Chaostheorie juist wél belangrijk. Een afwijking of onregelmatigheid wordt in de Chaostheorie een ‘fractal’ genoemd, en deze fractals volgen – wellicht paradoxaal – een bepaalde structuur. TA houdt volgens de Chaostheorie onvoldoende rekening met de fractale structuren en patronen (in koersen). Hoewel sommige TA-vormen, zoals de Elliott Wave, wel met fractale structuren werken, staat de Chaostheorie op gespannen voet met de TA, en overigens ook met de economische en fundamentele analyse.

Kritiekpunt 4

Fundamentele analyse

Fundamentele analyse (FA) heeft een geheel andere zienswijze dan TA. Kort door de bocht: de FA gelooft dat waardering uiteindelijk het rendement bepaalt, de TA tracht rendement te maken uit trends. We kunnen daar makkelijk een stammenstrijd van maken, maar een positievere benadering is om beide methodieken als complementair aan elkaar te zien. Een fundamenteel analist kan de trends in de grafiek gebruiken om zijn koopacties in ondergewaardeerde aandelen en verkoopacties van overgewaardeerde aandelen te timen. Of als ‘reality check’: waarom zit het fonds in een stijgende trend, terwijl het is overgewaardeerd? Aan de andere kant moet de technisch analist geen trends extrapoleren die ver voorbij de fundamentele waarderingen gaan.

Tijdshorizon

 Ondanks alle kritiek op TA zien we in de praktijk dat deze, naarmate de beleggingshorizon korter wordt, eerder wordt gebruikt. Kortetermijnbewegingen zijn immers vaak moeilijk fundamenteel te verklaren. Verder is het is aan technische kortetermijntraders te danken dat brokers diverse stops in hun systemen hebben geprogrammeerd. Onderstaande grafiek geeft de ‘trailing stoploss’ weer: een stop die wordt verhoogd naarmate de koers oploopt, om winsten veilig te stellen.

Lees ook: Hoe werken gedekte obligaties

Lees verder in het Dossier Educatie

Verder lezen?

Blijf dagelijks op de hoogte van het laatste beleggingsnieuws. Ontdek Beleggers Belangen nu vanaf €10,75 per maand. Bent u nieuw en wilt u eerst meer informatie? Klik dan hier!

Bekijk onze abonnementen hier!

Meer uitleg over inloggen? Lees de FAQ

Harry Geels

Harry Geels (1969) schrijft sinds 1998 voor Beleggers Belangen, waarvoor hij onder andere de rubriek Beleggingsfondsen verzorgt. Verder is hij gespecialiseerd in technische analyse kwantitatieve analyse en hedgefunds. Harry is Senior Investment Adviseur bij vermogensbeheerder Auréus. Hij is auteur van het handboek ‘Beleggen met Technische Analyse’.

Stel Mij Een Vraag Bekijk mijn profiel

Updates