Het jaar 2016 tot dusver

Aandelen begonnen het jaar 2016 ronduit zwak. De groeivertraging van de Chinese economie, de monetaire politiek van de Federal Reserve, de winstrecessie van Amerikaanse bedrijven, de lage kapitaalratio’s van Europese banken, het afketsen van fusies en overnames, etcetera, zetten in januari de belangrijkste steunzones behoorlijk onder druk. De dreiging van een trendommekeer kwam hierdoor almaar dichterbij. Vergeet niet dat de huidige bullmarkt met een klim van 210 procent bezig is aan zijn 86ste maand, tegenover een gemiddelde van 57 maanden en een gemiddelde stijging van 165 procent, en ver boven het gemiddelde van de S&P500 zit. Maar omdat er tot nader order niks onheilspellends was gebeurd, schoven beleggers medio februari hun zorgen op zij. Weliswaar veerde de MSCI Wereldindex met 15 procent op en noteert het sinds vorige week opnieuw boven zijn 200-daags voortschrijdend gemiddelde, de rally is ongelijkmatig verdeeld.

Zolang de olieprijs laag blijft, is dat dit niet alleen een aanjager voor de economie, maar ook voor de beurs van India

In Brazilië dankt de Ibovespa zijn herstel deels aan de hoop dat na de afzetting van de omstreden president Dilma Rousseff de nationale economie, die sterk afhankelijk is van grondstoffen, snel uit het slop zal geraken. Het blijft dus opletten met Braziliaanse aandelen. Het tij kan snel keren.

Ook Russische aandelen doen het goed in 2016. Sinds 2012 hebben ze in het eerste kwartaal niet zoveel winst geboekt als in de eerste drie maanden van dit jaar. Het is echter onduidelijk in welke mate ze in 2016 blijven outperformen. Het land is voor zijn nationale inkomsten sterk afhankelijk van de olieprijs en door de sancties naar aanleiding van het conflict met Oekraïne krimpt de Russische economie al twee jaar.

De economie van India heeft de afgelopen jaren duidelijk kunnen overtuigen en volgens het International Monetair Fonds zal ze in 2016 harder groeien dan de Chinese economie. Echter, India verstookt een derde tot de helft van alle olie op aarde en moet bijna alles importeren. Zolang de olieprijs laag blijft, is dat dit niet alleen een aanjager voor de economie, maar ook voor de beurs van India.

Vorig jaar augustus werden beleggers wereldwijd bloednerveus van de Chinese beurskrach. Ook in 2016 is China een zorgenkind: ongerustheid over de groeivertraging van de Chinese economie blijft aanhouden. De maakindustrie krimpt en de transitie naar een consumptie-economie kan de vraaguitval onvoldoende opvangen. De Chinese groeivertraging raakt de wereldhandel, de economieën in het Westen en is op de beurzen van Shanghai en Shenzhen zichtbaar in het koersverloop van de aandelenindices.

Net als de hoofdindex van Shanghai koerst de Nikkei 225 onder zijn 200-daags gemiddelde. De Japanse economie zucht en steunt onder de lage groei en de sterke yen, en dat trekt ook de Nikkei mee. De Bank of Japan staat echter klaar om het opkoopprogramma voor obligaties uit te breiden en de rente verder te verlagen om de Japanse economie aan te jagen.

Is Europa het nieuwe Japan? Misschien wel! De lage nominale groei, de lage inflatie en de lage rente lijkt wel een straf voor het redden van de euro. Elke maatregel die de Europese Centrale Bank neemt om de banken en de schuldenlanden te helpen, vergroot de druk op de nettobetalers en de belastingbetalers van de eurozone. Dat is ook de reden waarom Europese aandelen de laatste tijd een afwachtende houding aannemen, nochtans volgens zij het voorbeeld van Wall Street graag.

Over Wall Street gesproken, als het beursherstel van de voorbije weken doorzet, dan sneuvelen binnenkort de alltime highs van vorig jaar mei. Tot dusver zijn de bedrijfscijfers over het eerste kwartaal van 2016 beter dan verwacht en blijkt de Amerikaanse economie harder te groeien dan aanvankelijk voorzien. Maar renteverhogingen van de Federal Reserve of een verdere stijging van de olieprijs kunnen wel een negatieve spiraal in gang zetten.

De wereld was gewend geraakt aan een olieprijs van meer dan $100 per vat, maar sinds het dieptepunt van januari is de prijs van Brentolie met meer dan 50 procent gestegen. En hoewel de olie-exporterende landen het niet eens worden over een productieverlaging en er sprake is van overcapaciteit, zit de olieprijs in de lift. Het lijkt erop dat olie zijn bodemprijs heeft gevonden. We hoeven er geen tekening bij te maken: het is niet te hopen voor de mondiale economie, nu de wereld gewend is geraakt aan een lage olieprijs, dat aan de pomp de brandstofprijzen omhoog schieten.

Beleggen in goud is populair. Net als olie komt de prijs van ver. In 2012 noteerde de goudprijs een tijd boven de $1800, maar nu doet ze $1250. Dat komt onder meer door de lage economische groei in de opkomende markten. Er zijn echter allerlei redenen om aan te nemen dat goud nog een flinke vlucht kan maken. Het zal mede afhankelijk zijn van het goudbeleid van centrale banken, de inflatie en geopolitieke spanningen. En door de lage tot negatieve rente vervalt ook het argument dat goud geen rente oplevert.

Omdat bovenstaande grafieken de koersontwikkeling afbeelden in lokale munt, volgt hieronder een samenvattende histogram waarbij de prijsverandering in 2016 uitgedrukt wordt in euro. De dollar boet dit jaar tegenover de euro en andere valuta in waarde in omdat de markten ervan uitgaan dat de Federal Reserve de rente sneller en frequenter zal verhogen dan eerder aangenomen. Maar ook factoren als de Amerikaanse presidentsverkiezingen en het Britse referendum vóór of tegen het lidmaatschap met de Europese Unie zijn van invloed op de wisselkoers. Sta bij het beleggen ook even stil bij het valutarisico.

Op termijn is een recessie van de (mondiale) economie onvermijdelijk. Die dreiging is op dit moment niet acuut. De groei van de opkomende markten wordt op dit moment vertraagd door de ondermaatse groei van het Westen. Dat brengt met zich mee dat de wereldeconomie kwetsbaar is voor tegenvallers. Echter zolang het monetaire beleid van centrale banken accommoderend is, hebben risicovolle activa evenwel de wind in de rug.

Ook gratis toegankelijk: Koersdoelen en analistenadviezen