Van Lanschot weet maar niet te overtuigen

Van Lanschot is de oudste onafhankelijke private bank van Nederland met een geschiedenis die teruggaat tot 1737. Op 1 juli 1991 opende Van Lanschot in Antwerpen de eerste vestiging in België. In 1995 werd ook een vestiging operationeel in Turnhout, in 1996 in Lanaken en in 1997 in Gent. Van Lanschot verwierf in 1999 een notering aan de Euronext Amsterdam, met als doel een verbeterde toegang tot de kapitaalmarkt en vergroting van de naamsbekendheid. In 2004 tekende Van Lanschot de koopovereenkomst met ING voor de overname van CenE Bankiers. Met CenE versterkte Van Lanschot haar positie als bank voor de vermogende particulier en het (familie)bedrijf. Van Lanschot nam op 2 januari 2007 Kempen & Co over om de positie voor de doelgroepen vermogende particulieren, institutionele beleggers, ondernemingen en ondernemers verder te versterken. Van Lanschot presenteert zich als een gespecialiseerde en onafhankelijke wealth manager, die zich richt op behoud en opbouw van vermogen voor klanten. De belangrijkste activiteiten van de bank zijn Private Banking, Asset Management en Merchant Banking.

Slechte cijfers eerste kwartaal
De eerstekwartaalcijfers van Van Lanschot waren bepaald niet om over naar huis te schrijven. Tegelijk met de cijfers werd ook een strategie-update gegeven. Ook daar viel wel het een en ander op aan te merken. Eerst de kwartaalcijfers. Van Lanschot wil in de toekomst meer inkomsten uit provisies en minder afhankelijk zijn van rente-inkomsten. Welnu, de provisies daalden op jaarbasis met 14% en de interestinkomsten stegen met 11%. Nog niet de ideale mix dus. De effectenprovisies bleven redelijk op peil (-6%), maar de overige provisies duikelden met 43%. Ook de opbrengsten uit effecten en deelnemingen (-84%) en het resultaat uit financiële transacties (-110%) waren fors lager dan een jaar geleden. Dat alles resulteerde in een brutoresultaat voor eenmalige posten dat met €20,1 mln 60% lager was dan een jaar geleden. De onderliggende winst per aandeel kwam 49% lager uit op €0,32. Het rendement op het gemiddelde Common Equity Tier 1-vermogen daalde op jaarbasis van 9,4% naar 5,1%.

Aan de kostenkant was er ook niet veel reden tot juichen. De efficiency-ratio ging van een al forse 66,0% vorig jaar naar 82,2% dit kwartaal. Het enige wat wel op orde is bij Van Lanschot is de balans. Deze is solide en Van Lanschot verwacht een kapitaaloverschot van minstens €250 mln, vooruitlopend op de strategie-update. De bank wil dat geld teruggeven aan de aandeelhouders en daartoe wordt de pay-out-ratio verhoogd van 40-50% naar 50-70%. Dat is een tactiek die ook oliebedrijven niet vreemd is. De resultaten zijn bedroevend, maar de aandeelhouder wordt binnenboord gehouden door hem een kluif voor te houden die dividend heet.

Nieuwe doelen 2020
Bij de presentatie van de jaarcijfers ruim twee maanden geleden werd de doelstelling om de efficiency-ratio tegen 2017 te verlagen tot 60-65% losgelaten. Wij schreven toen dat de doelstelling om een rendement op tier 1-kapitaal van 10-12% te behalen, eveneens een onhaalbare kaart lijkt. Nu is ook deze doelstelling gesneuveld, of beter doorgeschoven naar 2020 evenals de efficiency-doelstelling. Daarnaast wil de bank in 2020 een Common Equity Tier 1-ratio bereiken van 15-17%. Van Lanschot had 76 slides nodig om zijn strategie-update over het voetlicht te brengen. Dat aantal was indrukwekkend, maar dat gold niet voor de inhoud. Op het gebied van privaat bankieren werkt Van Lanschot aan een omni-channel-dienstverlening, waarin de traditionele, lokale en persoonlijke private benadering moet worden gecombineerd met geïntegreerde digitale platforms. Daarnaast gaat de bank door met het vereenvoudigen en vernieuwen van de producten en met een focus op producten die direct bijdragen aan wealth management (beleggen en sparen). Deze ideeën zijn niet vernieuwend of verrassend te noemen.

Online is de bank sinds 2013 in de weer met Evi van Lanschot. Deze dienstverlening wordt uitgebreid met nieuwe producten, zoals een beleggingsrekening voor minderjarigen (‘Evi4kids’). Evi Nederland en Evi België worden gecombineerd en voortaan als een apart segment aangestuurd. Ook niet echt plannen waar we warm van worden.

De ideeën die Van Lanschot heeft met Asset Management vinden wij wat concreter en er zit ook meer lijn in. Van Lanschot wil de capaciteit uitbreiden en de distributie intensiveren naar specifieke landen en klantsegmenten met een focus op het VK, Frankrijk en Duitsland. Het doel is het creëren van een bredere en meer gediversifieerde inkomstenbasis. In Nederland wil de bank de positie versterken door nieuwe mandaten te sluiten. Tot slot wil van Lanschot in het VK een tweede thuismarkt ontwikkelen, omdat dat land een van de snelst groeiende markten voor fiduciair vermogensbeheer heeft. Bij Merchant Banking, Corporate Finance en Securities blijft van Lanschot zich richten op niches met een laag kapitaalbeslag. Van Lanschot gaat van 2016 tot 2019 een investeringsprogramma van €60 mln in gang zetten. Al deze uitgaven zijn ook de reden dat de efficiency- en rendementsdoelstellingen naar 2020 zijn doorgeschoven. Dat laatste is in onze ogen fout. Dan wordt het een beetje verspringen zonder de afstand te meten.

Van uitstel komt afstel
De efficiency-ratio zou in 2017 op 60-65% moeten uitkomen, maar die ambitie is nu doorgeschoven naar 2020. In deze regionen is deze ratio voor het laatst geweest in de eerste helft van 2007. In de tweede helft vorig jaar steeg de ratio tot 78,5% (zie grafiek). In het eerste kwartaal dit jaar stijgt deze nog verder tot 82,2%. Wij denken dat het voor Van Lanschot heel moeilijk tot onmogelijk zal worden om de ratio substantieel te verlagen en laag te houden.

Als het om solvabiliteit gaat, maken wij ons geen zorgen over Van Lanschot. De balans is sterk en het afbouwen van risicogewogen activa gaat tot op heden in gestaag tempo. Een Common Equity Tier 1-ratio van 15-17% in 2020 moet bereikbaar zijn. Moeilijker wordt het om het rendement op het Core Tier 1-vermogen tegen 2020 op 10-12% te krijgen. Ook hiervoor moeten we helemaal terug tot 2007 om een dergelijke waarde te ontdekken (zie grafiek). Vorig jaar kwam Van Lanschot niet verder dan 4,9%. Het eerste kwartaal van dit jaar was met 5,1% niet veel beter. De afbouw van activa zal bij het verhogen van de ratio helpen, maar aan een verhoging tot 10-12% zal de bank nog een behoorlijke kluif hebben.