AEX is nog steeds uitstekende graadmeter
Bij de introductie van de AEX-index in 1983 hadden alle aandelen dezelfde weging. De eerste dertien bedrijven waren ABN, Ahold, Akzo, Amro, Gist-Brocades, Heineken, Hoogovens, KLM, Koninklijke Olie, Nationale Nederlanden, Philips, Unilever en Nedlloyd. De jaren daarop werd de index steeds verder uitgebreid, uiteindelijk tot 25 bedrijven, die alle even zwaar werden gewogen. Koninklijke Olie kreeg dus hetzelfde gewicht als Gist-Brocades, waarvan de verhandelbaarheid een stuk kleiner was.
Dat zorgde ervoor dat handelaren destijds Gist-Brocades als speelbal gebruikten. Met een beperkt aantal verhandelingen konden ze eenvoudig de stand van de AEX manipuleren. Er was tenslotte veel minder kapitaal nodig om de aandelenkoers van Gist-Brocades te beïnvloeden dan de koers van bijvoorbeeld Koninklijke Olie. Maar er werd al snel een stokje voor deze praktijk gestoken. Alle aandelen kregen een aparte weging in de index. Dat zorgde ervoor dat de ene sector veel zwaarder woog dan de andere.
Huidige samenstelling
Om een een index-samenstelling te verkrijgen die een eerlijker beeld gaf van de verhoudingen werd al snel gekeken naar de grootte van bedrijven. Bedrijven kregen ieder een andere weging in de AEX-index. Er werden in de loop der jaren diverse rekenmethodes gehanteerd om tot de juiste weging te komen. Tegenwoordig wordt voor de berekening van de weging gekeken naar de marktkapitalisatie van het bedrijf en de verhandelbaarheid van het aandeel. Hoe groter beide aspecten, hoe hoger de weging in de AEX-index. Wel geldt een maximum-weging van 15% per aandeel. Het valt op dat tegenwoordig vier bedrijven samen voor 50% de AEX-index vertegenwoordigen. Zij steken sterk af tegen de andere 21 aandelen in de index. Wanneer één van deze vier aandelen stijgt of daalt, heeft dat erg veel invloed op de stand van de AEX-index.
Deze bedrijven vertegenwoordigen 50% van de AEX index:
Enkele bedrijven in de AEX-index hebben een weging van nog geen procent. Als een van deze aandelen sterk stijgt of daalt, heeft dat dus weinig invloed op de stand van de AEX.
Deze bedrijven vertegenwoordigen elk nog geen procent van de AEX-index:
Rendement 2016
Op 31 december 2015 sloot de AEX-index op een stand van 441,82 punten. De huidige stand van de index (op basis van de slotkoers van 1 augustus) is 444,97 punten. Dat is een rendement van 0,71%. Maar wat was de stand geweest als de aandelen in de AEX allemaal dezelfde weging hadden gehad? Wat als alle 25 aandelen ieder 4% zouden wegen?
De berekening is het gemiddelde koersrendement van alle 25 aandelen uit de index, vermeerderd met de slotkoers van 31 december 2015. Wel moet rekening worden gehouden met de nieuwe samenstelling van de index. Zo verdwenen Delta Lloyd, Oci en TNT Express uit de AEX-index en kwamen daarvoor ABN Amro, Galapagos en SBM Offshore in de plaats. In de totaalsom is rekening gehouden met de koers van aandelen op het moment dat ze werden toegevoegd aan de AEX.
| Datum | Uit | In | Koers |
| 20 juni | TNT Express | Galapagos | 47,00 euro |
| 21 maart | Delta Lloyd | ABN Amro | 18,03 euro |
| 21 maart | Oci | SBM Offshore | 12,07 euro |
De stijgers en dalers houden elkaar goed in evenwicht. Het gemiddelde rendement van de AEX-fondsen is -0,15%, wat een AEX-stand van 441,15 zou vertegenwoordigen (slotkoers AEX 31-12 441,82 – 0,15%). Dat komt dus bijna overeen met de laatste slotstand van 444,97. De AEX is daarmee nog steeds een uitstekende graadmeter om de prestaties van Nederlandse aandelen te meten.
| Grootste stijgers 2016 | |
| ArcelorMittal | +47,55% |
| DSM | +24,78% |
| Wolters Kluwer | +21,59% |
| ASML | +15,38 |
| Vopak | +14,62% |
| Grootste dalers 2016 | |
| Randstad | -32,92% |
| Aegon | -32,50% |
| NN | -26,21% |
| ING | -20,80% |
| KPN | -14,38% |
Verder lezen?
Vincent van Roon
Vincent van Roon (1982) schrijft sinds januari 2014 wekelijks een blog voor Beleggers Belangen over de sentimenten onder beleggers. Die peilt hij onder andere via beleggingsfora, waar hij zelf ook op actief is. Vincent volgt sinds zijn twaalfde de Nederlandse aandelenmarkt en is de ontwikkelingen op de beurzen sindsdien dagelijks blijven bijhouden. Hoewel hij daarbij een wereldwijde scope heeft, is de Nederlandse aandelenmarkt zijn specialisatie. Privé belegt Vincent daarom ook veelal in Nederlandse aandelen, turbo’s, opties en futures. Hij is ervan overtuigd dat saai beleggen goed beleggen is, maar ziet er geen probleem in om, ter verhoging van de spanning, met een klein deel van de beleggingsportefeuille via hefboomproducten in te spelen op de sentimenten die spelen op de beurs.