Gamebedrijven bouwen hun markten uit

In een groot deel van de wereld was er deze zomer een enorme tweedeling in de bevolking. De ene groep probeerde alle Pokémons te vangen en vervolgens te trainen, terwijl de andere groep zich afvroeg waarom er op sommige plekken plotseling hordes mensen met hun smartphone of tablet in de weer waren. Pokémon Go is een spel dat zich afspeelt in een kruising tussen de echte en de virtuele wereld. Het spelprogramma projecteert op sommige locaties in de echte wereld poppetjes (zogeheten Pokémon) tussen de beelden van de camera. Degenen die Pokémon Go spelen, zien dus bepaalde figuren op hun toestel die niet zichtbaar zijn voor mensen zonder het spel op de smartphone of tablet. Op sommige plekken leidt het spel tot een enorme toeloop. De gemeente Den Haag maakte bijvoorbeeld vrijdag 9 september bekend dat het een advocatenkantoor in de arm heeft genomen om iets te doen aan overlast door mensen die bij Kijkduin op Pokémons jagen. Duizenden mensen proberen daar op het strand en in de duinen de virtuele wezens te vangen. De technologie achter Pokémon Go wordt 'augmented reality' genoemd, wat zich vrij vertaalt in aangepaste werkelijkheid. Voor veel mensen had het idee om op zoek te gaan naar Pokémons een grote aantrekkingskracht. Binnen enkele weken liep het aantal spelers in de tientallen miljoenen. Binnen enkele weken na de lancering waren er ook in Nederland al meer dan 2 miljoen mensen die achter Pokémons aanzaten. Het aantal actieve spelers neemt in veel landen inmiddels weer af. Dat is een opluchting voor bedrijven als Facebook, die merkten dat de speeltijd ten koste ging van de tijd die mensen op dit sociale netwerk doorbrachten. Toch is de hype om twee redenen interessant voor beleggers. In eerste instantie biedt het inzicht in de mogelijkheden die in de spelsector ontstaan door de opkomst van augmented reality en andere technologieën. De impact daarvan is duidelijk op de beurs te zien. De koers van Nintendo verdubbelde half juli bijvoorbeeld binnen twee weken door de populariteit van het spel. Ruim de helft van die winst is vervolgens snel verdampt toen de onderneming liet weten dat het slechts een miniem deel van de spelopbrengsten ontvangt. Nintendo is geen eigenaar van Pokémon, maar heeft slechts eenderde van het merk in handen. Daarnaast heeft het bedrijf een klein belang in Niantic, dat het spel ontwikkeld heeft. Alphabet (GOOG) – het moederconcern van Google –heeft een veel grotere positie in deze onderneming. Deze partijen moeten de inkomsten bovendien delen met Apple (AAPL) en Android die de distributie van het spel voor hun rekening nemen. Het is vooral te danken aan de populariteit van andere spelfiguren van Nintendo dat de beurskoers niet verder daalde. Door het succes van Pokémon Go is er weinig fantasie voor nodig om in te schatten dat de opkomst van nieuwe technologie kansen biedt om die populariteit te gebruiken voor het openen van nieuwe markten. Daarvan kregen beleggers op woensdag 7 september al een voorproefje toen Apple bij de introductie van de iPhone 7 bekend maakte dat het Nintendo-spel Super Mario Run wordt toegevoegd aan de app-store. De koers van het Japanse bedrijf schoot na dit bericht met 25% omhoog. Activision Blizzard De toonaangevende makers van computerspelen zien in de groeiende populariteit van spelen op smartphone of tablet een mooie kans om hun markt uit te bouwen. Het meest concrete voorbeeld daarvan kwam in november vorig jaar, toen Activision Blizzard (ATVI) een bod uitbracht op King Digital. Die onderneming was voornamelijk bekend door het spel Candy Crush, dat in 2012 op de markt was gekomen. In 2014 waren de verkopen via Apple-platform iTunes en Android voor andere smartphone-toestellen goed voor totale inkomsten van meer dan $1 mrd. In februari van dit jaar werd de transactie afgerond en de totale overnamesom kwam uit op bijna $6 mrd. Met de transactie hoopt Activision Blizzard de teruglopende afzet via mobiele platformen nieuw leven in te blazen. De omzet in dit segment is gedaald van $703 mln in 2012 tot $418 mln in 2015. Aanvankelijk was de concernstrategie erop gericht om juist deze afdeling samen met de pc- en online-divisie uit te laten groeien tot een volwaardig tegenwicht voor de inkomsten op de markt voor spelcomputers. Deze afdeling vormt nog altijd meer dan de helft van de concernomzet. Omdat de ontwikkelingen in dit segment voornamelijk gedreven worden door de introductie van nieuwe modellen spelcomputer – zoals de PlayStation en de Xbox – heeft de omzetontwikkeling een wat cyclisch karakter. Dat is niet per se een nadeel, aangezien het bedrijf de komende kwartalen de wind in de rug heeft van de introductie in november van de nieuwe PlayStation 4 Pro. Eerder dit jaar werd al bekend dat Microsoft voor eind 2017 een nieuwe versie van de Xbox gaat introduceren. Daarmee krijgen de verkopen van de spelen van Activision Blizzard de komende maanden een mooie duw in de rug. De onderneming gaf onlangs een demonstratie van het populaire spel Call of Duty die door de spel-gemeenschap heel goed is ontvangen. De versie komt begin november definitief uit. Electronic Arts Activision Blizzard is niet het enige concern dat profiteert van de komst van een nieuwe generatie spelcomputers. Electronic Arts (EA) heeft eveneens deze wind in de rug. Het succes van het bedrijf is voor een groot deel geschoeid op de wijze waarop het bekende sporten vertaalt naar computerspelen. Goede voorbeelden zijn Fifa (voetbal), Madden (american football) en NBA (basketbal). Het voordeel van deze strategie is dat EA elk jaar rond de start van een sportseizoen een nieuwe versie van het betreffende spel kan introduceren. De keerzijde is dat het bedrijf hiervoor wel een behoorlijk bedrag aan marketingrechten moet betalen. Door de enorme populariteit van de spelen heeft EA dit tot een succesvolle strategie kunnen maken, die wordt uitgebouwd naar andere markten. De onderneming verlengde bijvoorbeeld in 2013 een licentie van Walt Disney om spelen te ontwikkelen op basis van de StarWars-films met maar liefst tien jaar. Net als Activision Blizzard is het concern voor ongeveer de helft van de inkomsten afhankelijk van de verkoop van spelen voor spelcomputers. Een verschil met de grote concurrent is dat EA er wel degelijk in slaagt om de omzet op mobiele platformen op te voeren. In het vorige boekjaar kwam de mobiele omzet op $548 mln en financieel topman Blake Jorgenson vertelde eerder dit jaar dat dit bedrag met 20% kan groeien. Die toename is voor een groot deel te danken aan een strategische koerswijziging. De onderneming heeft de mobiele varianten van de sportspelen gratis gemaakt en verdient nu aan extra’s die spelers kopen om hun team te verbeteren. Omdat het aantal gebruikers enorm is toegenomen door het wegvallen van het prijskaartje, maken de inkomsten uit de verkopen binnen het spel de weggevallen omzet meer dan goed. Waar het voordeel op mobiel gebied naar EA gaat, heeft Activision Blizzard weer een streepje voor op het vlak van spellen voor de spelcomputers. De populariteit van Call of Duty overtreft die van andere spelen (zie kader 'De favorieten van fanatieke spelers') en dat wijst op een sterke periode in de aanloop naar de feestdagen. Op de beurs ontlopen beide aandelen elkaar dan ook niet veel. Activision Blizzard wordt verhandeld voor 20 maal de verwachte winst en voor EA is dat 21. Dat lijkt een vrij hoge waardering. Er zijn echter maar weinig bedrijfstakken die zulke goede groeiperspectieven hebben als spelfabrikanten en binnen die branche maakt het duo de dienst uit. Bovendien hebben beide bedrijven per saldo geen schulden en een operationele cashflow die beduidend hoger ligt dan de winst, waardoor ze ruimte hebben voor strategische overnames als ze in een bepaald segment de boot dreigen te missen. De beurswaarde van ruim $20 mrd onderstreept de grote kloof met kleinere bedrijven zoals Take Two Interactive (TTWO) en het Franse Ubisoft. Die ondernemingen zijn elk circa $4 mrd waard en zijn vaak voor een groot deel van de omzet afhankelijk van een of twee spelen, wat een vrij wankele basis is in een periode waarin het spellandschap razendsnel verandert. Universal Display Een tweede reden waarom beleggers de Pokémon-hype met grote interesse moeten volgen is dat de achterliggende technologie een enorm aantal toepassingsmogelijkheden heeft voor allerlei bedrijven (zie kader 'Dinosaurus in de huiskamer'). Smartphonefabrikanten zijn dan ook hard op weg om verschillende problemen op te lossen waar Pokémon Go-spelers mee kampen. Een daarvan is dat door het veelvuldig gebruik van de camera en het scherm de batterij snel leegloopt. Universal Display (OLED) fabriceert zogeheten organische lichtemitterende diodes (oled). In tegenstelling tot de lcd-technologie die nu in toestellen gebruikt wordt, werken oled-schermen zonder achtergrondlicht. Hierdoor ligt het energiegebruik lager en bij langdurig gebruik zal het scherm van de smartphone minder snel heet worden. Apple zal vanaf volgend jaar al de technologie gebruiken voor sommige iPhone-modellen. Een ander voordeel van oled is dat er semi-transparante en eventueel ook flexibele schermen van gemaakt kunnen worden. Ondanks de goede vooruitzichten voor de technologie is het aandeel sinds begin augustus met 20% gedaald. Dat heeft alles te maken met het bericht dat de omzet de komende kwartalen achterblijft bij de verwachtingen omdat grote schermproducenten iets later dan verwacht overstappen naar een nieuwe variant met een hogere kwaliteit en hogere winstmarge voor Universal Display. Voor beleggers biedt die terugval een aantrekkelijk instappunt. De oled-vooruitzichten voor de lange termijn zijn nog altijd zeer goed en Universal Display is de toonaangevende speler in dit segment, met klanten zoals Samsung en grote Chinese bedrijven zoals Huawei.   [su_box title="De favorieten van fanatieke spelers" style="soft" box_color="#27242b" title_color="#ffffff" radius="1"]Op verlanglijstjes van fanatieke spelers staat het spel Infinite Warfare uit de Call of Duty-serie van Activision Blizzard vaak bovenaan. Dat concluderen analisten van het Amerikaanse Piper Jaffray, die elk jaar een rondgang maken langs 100 spelers. Daarvan vertelden 33 dat ze het meest uitkeken naar de nieuwe versie van Call of Duty. Dat is een verbetering ten opzichte van 2015, toen de voorganger door 27 ondervraagden werd genoemd. Op de tweede plaats staat Battlefield 1 van Electronic Arts, dat bij 26 spelers favoriet was. De twee dominante spelbedrijven hebben in dit opzicht een grote voorsprong op de concurrentie. Op respectabele afstand volgen een drietal spelen van respectievelijk Ubisoft (15 maal favoriet), Microsoft (10) en Sony (10). Opvallend is dat er geen spelen van Take-Two Interactive (TTWO) in de top-5 staan. Dit bedrijf maakte enkele jaren geleden een van de meest succesvolle spellanceringen ooit mee, door binnen drie dagen $1 mrd op te halen met verkopen van Grand Theft Auto V. De opvolger komt waarschijnlijk pas in 2018.[/su_box]   [su_box title="Dinoaurus in de huiskamer" style="soft" box_color="#27242b" title_color="#ffffff" radius="1"]De technologie die Pokémon Go tot een enorm succes maakt, opent de deur voor allerlei nieuwe toepassingen. In Nederland lanceerde Albert Heijn bijvoorbeeld aan het begin van de zomer een promotie-actie waarbij klanten dinosaurusplaatjes konden sparen. Met een gratis programma konden de prehistorische dieren tot leven worden gewekt op het scherm van smartphone of tablet, zodat het leek alsof ze door de huiskamer of de tuin liepen. In de Verenigde Staten gebruikt pretpark Cedar Fair (FUN) sinds juni augmented reality om bezoekers een leuke afleiding te bieden in de wachtrij voor attracties. De kracht van de technologie is dat er behalve een smartphone met camera nauwelijks iets nodig is om een bepaalde ervaring te verrijken. Onderzoeksbureau Manatt Digital Media voorspelt dat de omzet van augmented reality in 2020 op $120 mrd uitkomt. Dat is veel meer dan de $30 mrd voor virtual reality. Met die laatstgenoemde technologie worden gebruikers veel meer ondergedompeld in de ervaring, maar voorlopig is er relatief weinig animo voor de helmen, brillen en andere apparaten die dat mogelijk maken. [/su_box]

In een groot deel van de wereld was er deze zomer een enorme tweedeling in de bevolking. De ene groep probeerde alle Pokémons te vangen en vervolgens te trainen, terwijl de andere groep zich afvroeg waarom er op sommige plekken plotseling hordes mensen met hun smartphone of tablet in de weer waren. Pokémon Go is een spel dat zich afspeelt in een kruising tussen de echte en de virtuele wereld. Het spelprogramma projecteert op sommige locaties in de echte wereld poppetjes (zogeheten Pokémon) tussen de beelden van de camera. Degenen die Pokémon Go spelen, zien dus bepaalde figuren op hun toestel die niet zichtbaar zijn voor mensen zonder het spel op de smartphone of tablet. Op sommige plekken leidt het spel tot een enorme toeloop. De gemeente Den Haag maakte bijvoorbeeld vrijdag 9 september bekend dat het een advocatenkantoor in de arm heeft genomen om iets te doen aan overlast door mensen die bij Kijkduin op Pokémons jagen. Duizenden mensen proberen daar op het strand en in de duinen de virtuele wezens te vangen. De technologie achter Pokémon Go wordt ‘augmented reality’ genoemd, wat zich vrij vertaalt in aangepaste werkelijkheid. Voor veel mensen had het idee om op zoek te gaan naar Pokémons een grote aantrekkingskracht. Binnen enkele weken liep het aantal spelers in de tientallen miljoenen. Binnen enkele weken na de lancering waren er ook in Nederland al meer dan 2 miljoen mensen die achter Pokémons aanzaten. Het aantal actieve spelers neemt in veel landen inmiddels weer af. Dat is een opluchting voor bedrijven als Facebook, die merkten dat de speeltijd ten koste ging van de tijd die mensen op dit sociale netwerk doorbrachten.

Toch is de hype om twee redenen interessant voor beleggers. In eerste instantie biedt het inzicht in de mogelijkheden die in de spelsector ontstaan door de opkomst van augmented reality en andere technologieën. De impact daarvan is duidelijk op de beurs te zien. De koers van Nintendo verdubbelde half juli bijvoorbeeld binnen twee weken door de populariteit van het spel. Ruim de helft van die winst is vervolgens snel verdampt toen de onderneming liet weten dat het slechts een miniem deel van de spelopbrengsten ontvangt. Nintendo is geen eigenaar van Pokémon, maar heeft slechts eenderde van het merk in handen. Daarnaast heeft het bedrijf een klein belang in Niantic, dat het spel ontwikkeld heeft. Alphabet (GOOG) – het moederconcern van Google –heeft een veel grotere positie in deze onderneming. Deze partijen moeten de inkomsten bovendien delen met Apple (AAPL) en Android die de distributie van het spel voor hun rekening nemen. Het is vooral te danken aan de populariteit van andere spelfiguren van Nintendo dat de beurskoers niet verder daalde. Door het succes van Pokémon Go is er weinig fantasie voor nodig om in te schatten dat de opkomst van nieuwe technologie kansen biedt om die populariteit te gebruiken voor het openen van nieuwe markten. Daarvan kregen beleggers op woensdag 7 september al een voorproefje toen Apple bij de introductie van de iPhone 7 bekend maakte dat het Nintendo-spel Super Mario Run wordt toegevoegd aan de app-store. De koers van het Japanse bedrijf schoot na dit bericht met 25% omhoog.

Activision Blizzard
De toonaangevende makers van computerspelen zien in de groeiende populariteit van spelen op smartphone of tablet een mooie kans om hun markt uit te bouwen. Het meest concrete voorbeeld daarvan kwam in november vorig jaar, toen Activision Blizzard (ATVI) een bod uitbracht op King Digital. Die onderneming was voornamelijk bekend door het spel Candy Crush, dat in 2012 op de markt was gekomen. In 2014 waren de verkopen via Apple-platform iTunes en Android voor andere smartphone-toestellen goed voor totale inkomsten van meer dan $1 mrd. In februari van dit jaar werd de transactie afgerond en de totale overnamesom kwam uit op bijna $6 mrd. Met de transactie hoopt Activision Blizzard de teruglopende afzet via mobiele platformen nieuw leven in te blazen. De omzet in dit segment is gedaald van $703 mln in 2012 tot $418 mln in 2015. Aanvankelijk was de concernstrategie erop gericht om juist deze afdeling samen met de pc- en online-divisie uit te laten groeien tot een volwaardig tegenwicht voor de inkomsten op de markt voor spelcomputers. Deze afdeling vormt nog altijd meer dan de helft van de concernomzet. Omdat de ontwikkelingen in dit segment voornamelijk gedreven worden door de introductie van nieuwe modellen spelcomputer – zoals de PlayStation en de Xbox – heeft de omzetontwikkeling een wat cyclisch karakter. Dat is niet per se een nadeel, aangezien het bedrijf de komende kwartalen de wind in de rug heeft van de introductie in november van de nieuwe PlayStation 4 Pro. Eerder dit jaar werd al bekend dat Microsoft voor eind 2017 een nieuwe versie van de Xbox gaat introduceren. Daarmee krijgen de verkopen van de spelen van Activision Blizzard de komende maanden een mooie duw in de rug. De onderneming gaf onlangs een demonstratie van het populaire spel Call of Duty die door de spel-gemeenschap heel goed is ontvangen. De versie komt begin november definitief uit.

Electronic Arts
Activision Blizzard is niet het enige concern dat profiteert van de komst van een nieuwe generatie spelcomputers. Electronic Arts (EA) heeft eveneens deze wind in de rug. Het succes van het bedrijf is voor een groot deel geschoeid op de wijze waarop het bekende sporten vertaalt naar computerspelen. Goede voorbeelden zijn Fifa (voetbal), Madden (american football) en NBA (basketbal). Het voordeel van deze strategie is dat EA elk jaar rond de start van een sportseizoen een nieuwe versie van het betreffende spel kan introduceren. De keerzijde is dat het bedrijf hiervoor wel een behoorlijk bedrag aan marketingrechten moet betalen. Door de enorme populariteit van de spelen heeft EA dit tot een succesvolle strategie kunnen maken, die wordt uitgebouwd naar andere markten. De onderneming verlengde bijvoorbeeld in 2013 een licentie van Walt Disney om spelen te ontwikkelen op basis van de StarWars-films met maar liefst tien jaar. Net als Activision Blizzard is het concern voor ongeveer de helft van de inkomsten afhankelijk van de verkoop van spelen voor spelcomputers. Een verschil met de grote concurrent is dat EA er wel degelijk in slaagt om de omzet op mobiele platformen op te voeren. In het vorige boekjaar kwam de mobiele omzet op $548 mln en financieel topman Blake Jorgenson vertelde eerder dit jaar dat dit bedrag met 20% kan groeien. Die toename is voor een groot deel te danken aan een strategische koerswijziging. De onderneming heeft de mobiele varianten van de sportspelen gratis gemaakt en verdient nu aan extra’s die spelers kopen om hun team te verbeteren. Omdat het aantal gebruikers enorm is toegenomen door het wegvallen van het prijskaartje, maken de inkomsten uit de verkopen binnen het spel de weggevallen omzet meer dan goed. Waar het voordeel op mobiel gebied naar EA gaat, heeft Activision Blizzard weer een streepje voor op het vlak van spellen voor de spelcomputers. De populariteit van Call of Duty overtreft die van andere spelen (zie kader ‘De favorieten van fanatieke spelers’) en dat wijst op een sterke periode in de aanloop naar de feestdagen. Op de beurs ontlopen beide aandelen elkaar dan ook niet veel. Activision Blizzard wordt verhandeld voor 20 maal de verwachte winst en voor EA is dat 21. Dat lijkt een vrij hoge waardering. Er zijn echter maar weinig bedrijfstakken die zulke goede groeiperspectieven hebben als spelfabrikanten en binnen die branche maakt het duo de dienst uit. Bovendien hebben beide bedrijven per saldo geen schulden en een operationele cashflow die beduidend hoger ligt dan de winst, waardoor ze ruimte hebben voor strategische overnames als ze in een bepaald segment de boot dreigen te missen. De beurswaarde van ruim $20 mrd onderstreept de grote kloof met kleinere bedrijven zoals Take Two Interactive (TTWO) en het Franse Ubisoft. Die ondernemingen zijn elk circa $4 mrd waard en zijn vaak voor een groot deel van de omzet afhankelijk van een of twee spelen, wat een vrij wankele basis is in een periode waarin het spellandschap razendsnel verandert.

Universal Display
Een tweede reden waarom beleggers de Pokémon-hype met grote interesse moeten volgen is dat de achterliggende technologie een enorm aantal toepassingsmogelijkheden heeft voor allerlei bedrijven (zie kader ‘Dinosaurus in de huiskamer’). Smartphonefabrikanten zijn dan ook hard op weg om verschillende problemen op te lossen waar Pokémon Go-spelers mee kampen. Een daarvan is dat door het veelvuldig gebruik van de camera en het scherm de batterij snel leegloopt. Universal Display (OLED) fabriceert zogeheten organische lichtemitterende diodes (oled). In tegenstelling tot de lcd-technologie die nu in toestellen gebruikt wordt, werken oled-schermen zonder achtergrondlicht. Hierdoor ligt het energiegebruik lager en bij langdurig gebruik zal het scherm van de smartphone minder snel heet worden. Apple zal vanaf volgend jaar al de technologie gebruiken voor sommige iPhone-modellen. Een ander voordeel van oled is dat er semi-transparante en eventueel ook flexibele schermen van gemaakt kunnen worden. Ondanks de goede vooruitzichten voor de technologie is het aandeel sinds begin augustus met 20% gedaald. Dat heeft alles te maken met het bericht dat de omzet de komende kwartalen achterblijft bij de verwachtingen omdat grote schermproducenten iets later dan verwacht overstappen naar een nieuwe variant met een hogere kwaliteit en hogere winstmarge voor Universal Display. Voor beleggers biedt die terugval een aantrekkelijk instappunt. De oled-vooruitzichten voor de lange termijn zijn nog altijd zeer goed en Universal Display is de toonaangevende speler in dit segment, met klanten zoals Samsung en grote Chinese bedrijven zoals Huawei.