Jubilaris Vopak richt zich steeds meer op LNG

Het huidige Vopakconcern is in 1999 ontstaan uit een fusie tussen Pakhoed en Van Ommeren. De geschiedenis gaat echter terug tot 1616 de tijd rond de VOC. Er werd toen veel gehandeld in thee, koffie, cacao, suiker en specerijen. Noodgedwongen werd er regelmatig geschoven tussen goederen. Droge bulk maakte plaats voor natte bulk. De eerste olie kwam in 1862 vanuit de Verenigde Staten naar Europa. Hoewel er dus veel is veranderd, is in al die jaren de kern van de business hetzelfde gebleven, namelijk het vormen van een connectie tussen mondiale handelsstromen. Ruwe olie is veruit het belangrijkste product dat in de tanks van Vopak wordt opgeslagen. Momenteel zijn olieproducten goed voor 45-50% van het totale ebitda. Sceptici zien dit als een groot risico. De opslag van chemicaliën maakt 20-25% van het ebitda uit. Pijplijnverbindingen richting verwerkende industrie is eveneens goed voor 20-25% van het ebitda. Vopak is in toenemende mate aan het differentiëren richting eetbare oliën en biobrandstoffen (5-7,5% van het ebitda) en gasproducten (2,5-5% van het ebitda). De trend naar meer duurzamere brandstoffen is al langere tijd ingezet, maar het gaat relatief langzaam en het zal nog decennia duren alvorens deze brandstoffen de overhand krijgen. Duurzame brandstoffen winnen wel terrein op olieproducten maar in absolute termen neemt de vraag naar olie en daarmee de opslagbehoefte nog altijd toe. De groeiende wereldbevolking, urbanisatie en stijgende welvaart zijn de belangrijkste groeipijlers achter de olievraag.

Strategie
Vopak is sterk gepositioneerd op strategische ‘hubs’ (verdeelpunten) in de wereld en profiteert hierbij van de geografische onbalans tussen productie en consumptie van olie en chemicaliën. De vraag naar opslag wordt mede gestimuleerd doordat markt en productstromen voortdurend wijzigen onder invloed van strengere eisen aan klimaatbeheersing alsmede veranderende geopolitieke en economische ontwikkelingen. Vopak zet strategisch in op belangrijke hubs, gas terminals, terminals die markten met structurele tekorten bedienen en industriële en chemische terminals in Noord- en Zuid-Amerika, het Midden-Oosten en Azië. Terminals die niet in dit plaatje passen worden verkocht. Op deze wijze werkt Vopak aan een continue verbetering van de risico-rendementsverhouding binnen haar mondiale netwerk. Eind eerste kwartaal 2016 verkocht het zijn Britse terminals, goed voor ruim 2% van de totale opslagcapaciteit. Opbrengst: €283mln. Ook werden de terminals in Japan van de hand gedaan. Door deze desinvesteringen kromp de totale opslagcapaciteit met 0,7 mln kubieke meter tot 33,6 mln kubieke meter. Door de omvangrijke buitengewone bate daalde de schuldratio (nettoschuld/ ebitda) van 2,81 naar 2,16. Een welkome verbetering waardoor een consistent dividendbeleid gevoerd kan blijven worden en er ruimte is voor extra investeringen in opslagcapaciteit. In de markt wordt al gespeculeerd op een jubileumdividend, maar Vopak heeft de cash hard nodig voor investeringen. Alleen indien zich geen grote kansen zouden voordoen zou een extra dividenduitkering te verwachten zijn. Vopak spreekt echter over een stapsgewijs toenemende behoefte in de markt naar betere en meer opslaginfrastructuur en handelt daar ook naar. Zo sloot het concern deze zomer een deal met Chevron om diens terminals in Panama te beheren. Tevens kreeg het toestemming om op dezelfde plek de eerste fase van een grote terminal (360.000 kubieke meter) te bouwen. De terminals in Panama liggen uiteraard langs een zeer belangrijke strategische vaarroute. Voorts werd een LPG faciliteit in Singapore operationeel en is het de bedoeling om de terminal ‘Dear Park’ in Houston (VS) uit te breiden.

Ondanks alle veranderingen is de kern van de business hetzelfde gebleven, namelijk het vormen van een connectie tussen mondiale handelsstromen

LNG
Ondanks aanhoudende uitdagende omstandigheden in de LNG-markt (vloeibaar gas), zoekt Vopak hier toch ook naar expansiemogelijkheden. LNG zal volgens de Rotterdammers een steeds grotere rol gaan spelen in de toekomstige energievoorziening. LNG, afgekoeld aardgas met als groot voordeel de geringe volume dat het inneemt, zal meer en meer gebruikt worden als brandstof voor schepen en landvoertuigen en een alternatieve energiebron worden voor industriële afnemers die niet direct toegang hebben tot bestaande gasnetwerken. Tezamen met joint venture-partners heeft Vopak momenteel twee LNG terminals in bedrijf. Het gaat om de Gate terminal in Rotterdam en TLA aan de oostkust van Mexico. De totale opslagcapaciteit van beide terminals is 840.000 kubieke meter, bij een doorvoercapaciteit van 19,4 mrd kubieke meter per jaar. Naast strategische hubs wil Vopak in toenemende mate LNG herverdelen in kleinere hoeveelheden naar andere terminals voor distributie naar lokale markten. Begin september kondigde Vopak aan dat het gesprekken voert met de Belgische scheepvaartgroep Exmar om diens drijvende LNG opslag- en herverdelingstak over te nemen. Exmar is al 35 jaar actief in transport van LNG en eigenaar van tien drijvende opslag- en herverdelingseenheden. De gesprekken zijn nog gaande en nadere mededelingen ontbreken. Wel is duidelijk dat Vopak werk maakt van meer spreiding en dat zullen beleggers waarderen. Temeer daar in de gasmarkt gewerkt wordt met contracten van 10-20 jaar terwijl de oliemarkt veel meer gedreven wordt door kortetermijnovereenkomsten.

Resultaten in de lift
Enkele jaren terug had het concern nog de ambitie om in het jubileumjaar de ebitda-grens van €1 mrd te slechten, maar door toenemende concurrentie in Singapore en China en een zwakke Europese economie heeft het die doelstelling al eind 2013 moeten loslaten. Door een boven verwachting goed verlopen tweede helft 2015 wist Vopak over dat jaar alsnog een record-ebitda van €811,5 mln (+6%) in de boeken te schrijven. Sinds eind september 2015 zit de beurskoers dan ook weer in de lift. Vooral het interne optimalisatieprogramma werpt vruchten af, terwijl ook de ontwikkelingen in de oliemarkt Vopak in de kaart spelen. Met een bezettingsgraad van 94% kan worden gesteld dat de in totaal 67 tanks van Vopak momenteel welhaast optimaal bezet zijn. Het actuele fenomeen dat spotprijzen lager liggen dan termijnprijzen (‘contango’) zorgt voor meer opslagbehoefte. Tot grote teleurstelling van beleggers heeft Vopak zich dit jaar nog niet gewaagd aan een winstprognose. Over de eerste zes maanden is sprake geweest van een ebitda van €420,9 mln (+3%), tegenvallend want analisten hadden gemiddeld ingezet op een ebitda van €425,4 mln. Vooral de grootse divisie Nederland (37% van de omzet) stelde teleur. Dat is opvallend omdat Vopak juist in de Rotterdamse haven de laatste jaren zo goed wist te profiteren van de contango in de markt. Beleggers werden eveneens onaangenaam verrast door een impairment van €44 mln op de activiteiten in de regio Europa, Midden-Oosten en Afrika (EMEA) alsmede dat de voorzieningenpot voor de regio Azië met €25 mln werd aangevuld.

Lees ook: Vopak moet beleggers meer houvast geven