Glazen bol

De Amerikaanse presidentsverkiezingen zorgen ervoor dat analisten en voorspellers overuren draaien. In de meeste peilingen heeft Hillary Clinton een overtuigende voorsprong, maar er valt nog genoeg eer te behalen voor wie goed weet in te schatten hoe de zetelverdeling in het congres en de senaat eruit komt te zien. Een correcte prognose zal in veel gevallen een toevalstreffer zijn, maar dat neemt niet weg dat sommige mensen toekomstige gebeurtenissen met een relatief grote mate van precisie weten te voorspellen. Dat is een van de verrassende uitkomsten van een onderzoek dat de aan de Universiteit van Pennsylvania verbonden wetenschapper Philip Tetlock over een periode van twintig jaar heeft uitgevoerd naar voorspellingen over politiek en economie. Tetlock heeft van een groep van 284 wetenschappers, specialisten van veiligheidsdiensten, journalisten en andere mensen in totaal circa 28.000 voorspellingen voor allerlei gebeurtenissen onderzocht, zoals of de goudprijs op een toekomstige datum boven een bepaald niveau zou noteren of het aantal vluchtelingen dat binnen een bepaalde periode op gang komt door een conflict. Deelnemers konden aangeven hoe groot ze de kans schatten op een bepaalde (binaire) uitkomst, waarna ze die verwachting tijdens de looptijd van de specifieke vraag konden bijstellen. De eerste uitkomst van het onderzoek dat Tetlock uitvoerde is dat de gemiddelde expert niet beter is in het voorspellen van toekomstige gebeurtenissen dan op basis van toeval verwacht zou mogen worden. Dat wijst erop dat het voorspellen van de toekomst net zo lastig is voor deze groep als dat het voor beleggingsgoeroes is om een groep aandelen te selecteren die een hoger rendement haalt dan de beruchte chimpansee die pijltjes gooit naar de pagina met beurskoersen.

Aannames
Een tweede uitkomst was minstens zo interessant: een beperkt aantal deelnemers aan het onderzoek slaagde erin om beduidend scherpere voorspellingen te doen dan het gemiddelde. Tetlock noemt deze groep ‘supervoorspellers’ en onderzocht wat er schuil ging achter hun succes. Een opmerkelijke overeenkomst is dat intelligentie en toegang tot geheime informatie nauwelijks invloed hebben op het voorspelvermogen. Supervoorspellers hebben verschillende eigenschappen waar ook beleggers hun voordeel mee kunnen doen. Een daarvan is dat de verleiding om sterk op de eigen intuïtie te leunen moet worden weerstaan. Volgens Tetlock kijken veel mensen niet verder dan hun neus lang is, terwijl supervoorspellers juist veel moeite doen om in kaart te brengen of een situatie echt zo in elkaar zit zoals het zich op het eerste gezicht laat aanzien. Ze houden hun eigen aannames scherp tegen het licht en beseffen heel goed hoe complex de realiteit in elkaar steekt. Een andere eigenschap van deze groep is dat ze hun opinie vaak in kleine stapjes bijstellen aan de hand van nieuwe feiten. Dat is overigens ook een van de beste eigenschappen voor een belegger, aangezien daarmee het risico wordt verminderd dat er koppig wordt vastgehouden aan een verlieslatende positie terwijl die op basis van nieuwe informatie eigenlijk opgedoekt had moeten worden. Ten slotte komt uit het onderzoek van Tetlock naar voren dat supervoorspellers nog effectiever zijn wanneer ze in een groep werken. Voorwaarde daarbij is wel dat het bekende groepsdenken wordt vermeden.
Ondanks de rol die supervoorspellers kunnen spelen bij het werpen van een blik in de toekomst, worden ze niet vaak uitgenodigd in opinie- en actualiteitenprogramma’s. Hun kijk op de wereld is behoorlijk genuanceerd en ze proberen zo open mogelijk naar alle ontwikkelingen te kijken. De keerzijde daarvan is dat ze een minder sterk verhaal vertellen dan de bekende opinieleiders, die vaak hun vaste stokpaardjes hebben. De amusementswaarde van een televisie- of radioprogramma ligt nu eenmaal een stuk hoger als iemand een mooi overtuigend betoog kan houden op basis van bekende standpunten dan wanneer een commentator altijd aantekent dat er ook alternatieve scenario’s mogelijk zijn. De perfecte glazen bol bestaat immers niet, zoals iedereen die al langere tijd actief is op de beurs of wie een wedkantoor exploiteerde in de aanloop naar het Brexit-referendum al weet.

Lees ook: Machtsconcentratie

Wie mag dit artikel niet missen? U kunt als abonnee dit artikel cadeau geven aan uw vrienden of familie. Klik bovenaan het artikel op de link en het artikel wordt per e-mail doorgestuurd.