Innovatiekracht

Bedrijven, onderzoeksinstellingen en het hoger onderwijs hebben in Nederland vorig jaar volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) maar liefst €13,6 mrd uitgegeven aan Research & Development (r&d). Dat is een toename van 3% ten opzichte van het vorige jaar. Deze cijfers komen niet helemaal als een verrassing, aangezien in de zomer al bekend was geworden dat Nederland samen met Denemarken, Duitsland, Finland en Zweden tot de innovatieleiders van Europa behoort. Dit zijn landen die volgens het European Innovation Scoreboard 2016 van de Europese Commissie minimaal 20% boven het gemiddelde scoren op 25 indicatoren die de innovatiekracht meten. Begin november raadde zakenbank Goldman Sachs klanten aan om ook op de beurs een scherp oog te houden op de r&d-uitgaven van bedrijven. In het onzekere beursklimaat zouden ondernemingen met relatief hoge uitgaven aan de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten een streepje voor hebben op andere concerns. Goldman Sachs raadt tien aandelen aan, waaronder Alphabeth (GOOGL) en Amazon (AMZN). Het is niet de eerste keer dat de zakenbank inzoomt op het verband tussen r&d-uitgaven en koerspotentieel. Drie jaar geleden onderzochten enkele analisten al de impact van r&d-uitgaven op de omzetgroei van bedrijven in de Nasdaq 100-index. Voor de acht jaar tot 2012 kwam die correlatie op maar liefst 75%. Vervolgens becijferde Goldman Sachs dat de correlatie tussen de omzetgroei en het koersrendement 71% was. Hoewel de steekproef wat klein is, vormde die link voor Goldman Sachs toen ook al aanleiding om de tien aandelen in de Nasdaq 100-index met de naar verhouding hoogste r&d-uitgaven te kopen. Dankzij de flinke koersstijging van aandelen zoals Amazon, (toen nog) Google en Netflix (NFLX) heeft die selectie sindsdien een hoger rendement laten zien dan de index.

Doorontwikkelen
Gevoelsmatig is de relatie tussen hoge investeringen in r&d en omzetgroei dankzij de ontwikkeling van een succesvol nieuw product snel gelegd. De praktijk steekt helaas een stuk lastiger in elkaar. Allereerst is er uiteraard geen enkele garantie dat onderzoeksuitgaven uiteindelijk de gewenste doorbraak opleveren. In de farmacie- en biotechsector zijn volop voorbeelden te vinden van veelbelovende middelen die het toch niet gered hebben. Circa 90% van de medicijnen strandt in een van de onderzoeksfases, bijvoorbeeld omdat er te veel bijwerkingen zijn of omdat de effectiviteit minder groot is dan verwacht. Daar komt bij dat het grootste deel van onderzoek binnen ondernemingen gericht is op het doorontwikkelen van een bestaand artikel of proces in plaats van op het uitvinden van een product of dienst dat de wereld gaat veranderen.

De creatie van een Magnum-ijsje met een nieuwe smaak zal niet snel gezien worden als een belangrijke uitvinding, maar voor een bedrijf als Unilever kan het soms het verschil maken tussen kwartaalcijfers die boven verwachting liggen of daar net onder uitkomen. Zelfs als een bedrijf erin slaagt om een baanbrekend product te ontwikkelen, is het nog niet zeker of de aandeelhouders daarvan meeprofiteren. Tegenover elk concern zoals Apple – dat er vakkundig in slaagde om de initiële successen van iPod, iPhone en iPad commercieel uit te melken – staat een bedrijf zoals Xerox. De onderneming ontwikkelde allerlei slimme producten zoals de pc en de laserprinter, maar uiteindelijk gingen andere bedrijven zoals Apple en Microsoft met alle uitvindingen aan de haal.

Niet voor niets zijn er de afgelopen jaren verschillende studies naar buiten gekomen waarin wordt ingezoomd op de relatie tussen de hoogte van de r&d-uitgaven op de koersprestaties van branchegenoten. Bijna alle onderzoeken richten zich op Amerikaanse bedrijven, maar in 2014 publiceerde Bart Beld (Universiteit Twente) een studie bij Nederlandse bedrijven naar de impact van r&d-uitgaven. In totaal legde hij bijna 200 bedrijven langs de meetlat. De voornaamste conclusie was dat hogere investeringen in onderzoek en ontwikkeling tot op zekere hoogte een positieve invloed hebben op het rendement op geïnvesteerd vermogen, maar dat er geen significante relatie is met de koersprestaties. Beleggers op het Damrak zullen het voorlopig dan ook moeten doen met de wetenschap dat ze in ieder geval beleggen in een land dat tot de innovatieleiders van Europa behoort.

Lees ook: Glazen bol

Wie mag dit artikel niet missen? U kunt als abonnee dit artikel cadeau geven aan uw vrienden of familie. Klik bovenaan het artikel op de link en het artikel wordt per e-mail doorgestuurd.