Eindbestemming TomTom blijft hoogst onzeker

TomTom kampt al jaren met een snelle omzetdaling bij de traditionele navigatiekastjes achter de voorruit (‘PND’s’), met name door de opkomst van de smartphone en inbouwapparatuur. Het bedrijf uit Amsterdam heeft hierop in gespeeld door zich in toe te leggen op softwareverkopen zoals verkeersdiensten en afzonderlijke navigatietechnologie. De omslag van hardware naar software vergt evenwel grote investeringen in onderzoek en ontwikkeling. TomTom besteedt jaarlijks ruim €100 mln aan research&development (r&d), het leeuwendeel van de operationele cash flow. Dat klinkt veel, maar is een schijntje vergelen bij wat de groten der aarden als Apple, Google en Microsoft kunnen ophoesten.

We zien het concurrerende speelveld terug in de omzetontwikkeling over de afgelopen jaren. Boekte TomTom over 2008 nog bijna €1,7 mrd aan omzet, sinds 2012 ligt dit cijfer steevast rond de €1 mrd. Voor het eerst sinds 2010 wist TomTom over 2015 weer enige omzetgroei te boeken. Het concern weet steeds meer compensatie te vinden voor de PND-krimp, maar de afhankelijkheid van hardware blijft groot. In het afgelopen derde kwartaal bleek bovendien dat de verkoopdruk van PND’s in met name Europa zich een stuk steviger had doorgezet dan verwacht. Dit noopte TomTom de omzetverwachting te verlagen van circa €1050 mln naar circa €980 mln. Dat impliceert weer een lichte krimp vergeleken met de €1007 mln over 2015. Vreemd genoeg bleef de prognose voor de onderliggende winst per aandeel onberoerd op €0,23 (2015: €0,21). Het aandeel verloor weer flink terrein. De koersrisico’s liggen nog altijd vooral bij de oprichters van TomTom, waaronder topman Harold Goddijn. De vier oprichters hebben gelijk verdeeld in totaal 45,4% van de aandelen in bezit.

Profiel
TomTom onderscheidt een aantal bedrijfsonderdelen. Het veruit grootste onderdeel is Consumer (57% van omzet), Hieronder vallen de PND’s, maar ook de sporthorloges, actiecamera’s en inbouwnavigatiesystemen. Dit laatste subonderdeel is sterk gerelateerd aan de autoverkopen. Consumer werkt hard aan diversificatie tot een multi-product business, waaronder een PND voor scooters, een activiteitmeter voor fitness en steeds geavanceerdere sporthorloges met ingebouwde muziekspeler, hartritmemeter en 24/7-activiteitmeter. Dan is er het bedrijfsonderdeel Automotive (13% van de omzet) met allerlei software modules voor verkeersinformatie en navigatie. TomTom sluit hier deals met autofabrikanten. De orderinname ligt dit jaar tot op heden boven de €200 mln, wat lager is dan de €250 mln een jaar terug rond deze tijd. Beleggers lijken daar ook enigszins sceptisch over te zijn, al meldt TomTom wel dat het dit jaar de grootste order in de markt heeft binnengehaald. Het onderdeel Licensing (14% van de omzet) verhuurt actuele digitale kaarten en verkeersdiensten aan derden als smartphone fabrikanten, overheden en bedrijven. Vorig jaar kon TomTom de mondiale licentie met Apple voor de levering van kaarten en gerelateerde informatie verlengen. Aansprekend is ook de deal met taxidienst Uber. Licenties kennen relatief lage marges. Het bedrijfsonderdeel Telematics (16% van de omzet), dat zich richt op soft- en hardware voor wagenparkbeheer, mag zich de grootste speler in Europa noemen.

Het concern investeert hier veel in innovatieve oplossingen, wat nieuwe klanten blijft trekken. Data, software en service inkomsten zijn dit jaar tot op heden goed voor €358,5 mln (+9%) aan omzet en hardware voor €363,2 mln. Door de snelle daling in de PND-verkoop hadden data, software en diensten het afgelopen kwartaal een groter onderdeel in de totale omzet dan hardware. Door de snelle afname van de PND-markt gaat de brutomarge gestaag omhoog. Het afgelopen kwartaal kwam deze marge zelfs op 60%, een forse verbetering vergeleken met de 53% van een jaar terug. De hoge brutomarge hangt deels samen met de omzetverdubbeling bij sporthorloges het afgelopen kwartaal. Op nieuwe producten zit altijd een hogere marge.

Alle investeringen ten spijt, is TomTom er nog lang niet; er zal nog altijd veel geld nodig zijn om klanten te blijven voorzien van verse kaarten en verkeersinformatie

Hoge investeringen en kosten
Ondanks alle investeringen is de onderneming er nog lang niet. Er zal nog altijd veel geld nodig zijn om klanten daadwerkelijk voortdurend van verse kaarten en verkeersinformatie te voorzien. Deze investeringen in het zogeheten ‘mapmaking platform’ zijn ook zeker nodig voor de toekomstige zelfrijdende auto’s. Samen met Nvidia gaat TomTom een cloudsysteem ontwikkelen dat zeer nauwkeurige kaartinformatie (‘HD Map’) en maptechnologie (‘RoadDNA’) automatisch doorstuurt naar zelfrijdende auto’s. TomTom spreekt over een belangrijke stap en dat zal ook zeker te maken hebben met het feit dat Tesla een belangrijke klant van Nvidia is. Harold Goddijn ziet de investeringen in het mapmaking platform – met als een van de belangrijkste speerpunten de zelfrijdende auto – als essentieel om TomTom naar de toekomst te sturen. Zeker voor de komende twee jaar zal het r&d-budget daardoor oplopen tot rond de €125 mln per jaar. De groei in allerlei softwaresnufjes in met name Automotive alsmede de groei in Telematics vraagt tevens om meer personeel. In het afgelopen kwartaal liepen de operationele kosten met €14 mln op tot €144 mln, voornamelijk door hogere personeelskosten.

De operationele marge op ‘recurring’ data, software en diensten is een veelvoud van de marges op hardware en conform de strategie maken deze onderdelen een steeds groter deel van de omzet uit. Het zijn de aanhoudend hoge r&d-kosten en groei in operationele uitgaven die de operationele winstgroei de komende jaren beperken. Onlangs liet Goddijn weten voor de jaren 2016-2020 voor de onderdelen Telematics, Automotive en Licensing een jaarlijkse gemiddelde omzetgroei van 15% te verwachten. Dat ligt min of meer in lijn met wat analisten al hadden ingeschat. Het impliceert vooral een sterke groei in Automotive, waarvan de omzet de komende jaren mogelijk drie keer over de kop kan.

Een belegging in TomTom is zeker voor de wat speculatiever ingestelde belegger. Op basis van de koers-winstverhouding van 32 lijkt het aandeel bijzonder duur. Ook de multiple EV/ebitda van ruim 12 is niet laag en ligt zelfs boven het vijfjarige gemiddelde van het fonds. Echter, het Amerikaanse telecombedrijf Verizon betaalde deze zomer nog 18 keer de verwachte EV/ebitda voor het Ierse Fleetmatics, een telematica-bedrijf. En maakt TomTom de groei waar dan komt de k/w snel omlaag. Positief is dat het bedrijf al sinds 2013 over een nettokaspositie beschikt. Per eind september 2016 overtrof de kaspositie de schulden met €81 mln. De financieel ruime jas is nodig vanwege de hoge investeringen. Dividend betalen doet het bedrijf dan ook niet en voor de nabije toekomst zit dat er ook niet in als we de beschrijving van het dividendbeleid lezen. ‘Investeringen in technologie en balansversterking dienen de belangen van aandeelhouders op de lange termijn beter dan winstuitkeringen’, aldus TomTom. In augustus 2015 nam John de Mol een 5%-belang in TomTom. De mediamagnaat wil dat het bedrijf deals sluit met Amerikaanse en Chinese technologiebedrijven.

Lees ook: TomTom valt terug in slechte gewoonte

Wie mag dit artikel niet missen? U kunt als abonnee dit artikel cadeau geven aan uw vrienden of familie. Klik bovenaan het artikel op de link en het artikel wordt per e-mail doorgestuurd.