ArcelorMittal zet opmars voort

ArcelorMittal is dit beursjaar een van de absolute blikvangers met een koersstijging van 84% ten opzichte van eind 2015. Om antwoord te geven op de vraag of het aandeel die indrukwekkende lijn volgend jaar kan doortrekken, is het zaak om eerst in kaart te brengen wat de factoren zijn achter de recente prijsopmars. In eerste instantie is dat de financiële herstructurering die het staalbedrijf in het voorjaar afrondde. Via een claimemissie – die ertoe leidde dat het aantal uitstaande aandelen toenam van 1,8 naar meer dan 3 miljard – haalde het concern $3 mrd op. De opbrengst is gebruikt voor het aflossen van de hoge schuldenlast. Aan het eind van het derde kwartaal had ArcelorMittal een nettoschuldpositie van $12,2 mrd, waar die een jaar eerder nog $16,8 mrd was. Hoewel de verwatering uiteraard niet in het voordeel was van de zittende aandeelhouders, zijn door de claimemissie de twijfels over de financiële positie van het concern naar de achtergrond verdwenen. Hierdoor verschoof de aandacht meer naar de operationele ontwikkelingen en vooruitzichten. De feitelijke gang van zaken geeft dit jaar geen aanleiding om al heel enthousiast te worden over het bedrijf. De omzet van $14,5 mrd in het derde kwartaal lag bijvoorbeeld wat lager dan in de drie voorgaande maanden ($14,7 mrd) of dezelfde periode vorig jaar ($15,6 mrd). De ebitda steeg ten opzichte van een jaar eerder van $20 mln naar $1,2 mrd. Die toename was veel meer te danken aan kostenbeparingen en lagere rentelasten dan aan een structurele verbetering van de marktomstandigheden. ArcelorMittal verscheepte 20,3 miljoen ton staal, tegenover 22,1 miljoen in het tweede kwartaal en 21,1 miljoen in dezelfde periode van vorig jaar. De gemiddelde verkoopprijs nam echter wel met 7,4% toe.

China
Die prijsstijging wordt voor een deel veroorzaakt door beschermende maatregelen die verschillende landen en gebieden nemen tegen de stortvloed van Chinees staal die op de wereldmarkt terecht komt. In de afgelopen twee decennia heeft China enorm geïnvesteerd in het opbouwen van een grote staalindustrie die nodig was voor de enorme infrastructuurprojecten. De snelheid waarmee het land deze nieuwe projecten opstart, vlakt af en de overcapaciteit van de lokale staalsector neemt gestaag toe. Dat heeft een forse impact op de wereldmarkt, aangezien China goed is voor meer dan de helft van de wereldwijde staalproductie. Na China is Rusland de grootste exporteur. Volgens de Russian Steel Association zijn er alleen al in de eerste helft van dit jaar wereldwijd 85 nieuwe heffingen en andere belastingen op staalproducten ingevoerd. Dat is bijna de helft meer dan in een jaar eerder.

Prijsherstel
ArcelorMittal boekt meer dan de helft van de ebitda in Europa. De uitvoer van Chinese en Taiwanese fabrikanten naar dit continent is tussen 2010 en 2015 met circa 70% toegenomen. Dankzij de zeer lage prijzen hebben deze ondernemingen ruim de helft van de Europese markt in handen gekregen. In het voorjaar heeft de EU een heffing ingevoerd van 10% voor bedrijven uit Taiwan en 25% voor de grote Chinese producenten voor de import van ‘flat rolled steel’ (grote staalrollen). Deze maatregelen speelden een rol bij het prijsherstel dat zich in het derde kwartaal aftekende bij ArcelorMittal. Die beweging kan zich voorlopig doorzetten, want half november kondigde Brussel een nieuw pakket tariefsverhogingen aan. De regeling geldt voor achttien verschillende staalproducten; onder meer voor buizen van staal waar ook ijzer in is verwerkt en die veel gebruikt worden in de bouw- en energiesector en bij de aanleg van krachtcentrales. De invoerheffingen variëren van 43% tot meer dan 80%. Over zes maanden gaat de EU de effecten van de maatregelen tegen het licht houden en in het huidige politieke klimaat is de kans heel groot dat het beleid wordt doorgezet. Ook in andere regio’s worden steeds hogere hordes opgeworpen tegen de instroom van goedkoop Chinees en in mindere mate ook Russisch staal. In Brazilië – waar ArcelorMittal 13% van de omzet boekt – heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken op verzoek van het concern en branchegenoten CSN en Gerdau de invoer van ‘hot rolled steel’ uit deze landen eind november aangemerkt als dumppraktijken. Het ministerie voert momenteel een onderzoek uit aan de hand waarvan eventueel sancties worden opgelegd. In de VS – goed voor 27% van de concernomzet – is de komende president Trump van plan om flinke heffingen op te leggen op de invoer van onder meer staal.

Behalve van het toenemende protectionisme heeft ArcelorMittal ook de wind in de rug van een herstel op de markt voor ijzererts. De prijs van deze grondstof is sinds het dieptepunt vlak voor de laatste jaarwisseling met ruim 100% opgeveerd tot circa $80 per ton. Voor de meeste staalproducenten zet die opleving de winstmarge onder druk. ArcelorMittal heeft in het vorige decennium flink geïnvesteerd in eigen productiefaciliteiten om de afhankelijkheid van de volatiele grondstofprijzen te reduceren. Het bedrijf haalde vorig jaar 62,8 miljoen ton ijzererts uit de grond. Daarnaast heeft het bedrijf verschillende langlopende contracten voor de levering van meer dan 10 miljoen ton per jaar. Hoewel de onderneming hierdoor niet optimaal profiteerde toen de ijzerertsprijs tussen begin 2011 en eind vorig jaar met meer dan 75% daalde, is ArcelorMittal relatief goed beschermd tegen toekomstige prijsschokken. Een laatste factor die in het voordeel van het concern werkt is dat de Europese economie langzaam lijkt aan te trekken en dat de plannen van Trump wijzen op een cyclische opleving in de VS. De toenemende vraag op de (via invoerheffingen steeds beter beschermde) afzetgebieden van de onderneming verklaart waarom de analistenverwachting voor 2017 de afgelopen maanden geleidelijk omhoog kruipt. In het huidige klimaat is de kans groot dat de daadwerkelijke ebitda zelfs nog beduidend hoger uitkomt dat de huidige prognose van $6,5 mrd. Bij een dergelijke ebitda kan de nettowinst stijgen tot meer dan $1,5 mrd (k/w circa 15).

Kanttekeningen
Bij het positieve basisscenario moeten twee kanttekeningen worden geplaatst. In de eerste plaats vormen de invoerheffingen geen structurele oplossing voor de structurele overcapaciteit. In oktober lag de totale staalproductie van 136,5 miljoen ton ruim 3% hoger dan een jaar eerder. Die stijging werd gedreven door een toename in China (+4% naar 68,5 miljoen ton) waar veel staatsbedrijven ondanks verliezen toch de productie opvoeren en door Rusland (+2% naar 5,9 miljoen ton), waar de productiekosten relatief heel laag liggen. In Europa, de Verenigde Staten en Brazilië viel de productie juist terug. Dit wijst erop dat het voor bedrijven als ArcelorMittal steeds lastiger wordt om buiten de eigen markten te concurreren met Chinese en Russische prijsvechters, zodat het concern kwetsbaar is voor een omslag in het protectionistische klimaat. Een tweede risico is een economische terugval in de belangrijkste afzetmarkten. Hoewel de vooruitzichten voor 2017 vooralsnog goed zijn, is de toekomst daarna beduidend troebeler.

Lees ook: Winstherstel ArcelorMittal stokt

Wie mag dit artikel niet missen? U kunt als abonnee dit artikel cadeau geven aan uw vrienden of familie. Klik bovenaan het artikel op de link en het artikel wordt per e-mail doorgestuurd.