Normaal doen

Op de financiële markten wordt steeds meer rekening gehouden met meerdere renteverhogingen dit jaar door de Federal Reserve, de Amerikaanse centrale bank. Het is al bijna 8,5 jaar geleden dat de Federal Reserve begon met extreme maatregelen om de Amerikaanse economie van een depressie te redden. Niet alleen werd de rente met grote stappen verlaagd, ook besloot de Amerikaanse centrale bank in november 2008 voor $500 mrd aan zogeheten ‘mortgage backed securities’ op te kopen. Deze vorm van kwantitatieve verruiming kreeg meerdere malen een vervolg, waardoor de balans van de Federal Reserve is gestegen van $906 mrd begin september 2008 tot bijna $4460 mrd begin maart.

Bron: Federal Reserver (data per maart 8 maart)

Deze buitengewone maatregelen kwamen uit de koker van Ben Bernanke, die van begin 2006 tot eind 2014 voorzitter van de Federal Reserve was. Bernanke wilde ten koste van alles een herhaling van de Grote Depressie uit de jaren dertig van de vorige eeuw vermijden. Na de aankoopprogramma’s voor mortgage backed securities volgden meer aankoopprogramma’s voor Amerikaanse staatsobligaties. Zeer belangrijk was dat de Federal Reserve besloot de opbrengsten van (vervroegde) afgeloste leningen weer opnieuw te beleggen. Daardoor nam de omvang van de balans van de Federal Reserve niet af en bleef het stimulerende beleid gehandhaafd. In november 2010 publiceerde The Washington Post een opiniestuk van Bernanke. Hij verdedigde daarin de (extra) kwantitatieve verruiming aan de hand van het ‘wealth effect’, het vermogenseffect. De aankoop van staatsobligaties leidt tot een lagere rente, zo legde Bernanke uit. Dat zorgt voor soepeler financieringsvoorwaarden, bijvoorbeeld bij het afsluiten van een nieuwe hypotheeklening. Dat is positief voor de economische groei. Uiteindelijk zorgt dit ook voor hogere aandelenkoersen, een hoger vermogen en meer vertrouwen bij consumenten, die daardoor meer gaan uitgeven. Hogere inkomens en hogere consumptieve bestedingen vertalen zich ook in een hogere groei, waardoor een opwaartse groeispiraal ontstaat, schreef Bernanke. Hij liet in het artikel ook weten dat de Federal Reserve regelmatig zou nagaan of het beleid volgens plan zou werken en of er aanpassingen nodig waren. Bijna 6,5 jaar zijn sinds het artikel verstreken en nog steeds herinvesteert de Federal Reserve opbrengsten van zijn kolossale leningen.

Geen doorslaand succes
Het beleid kan ook geen doorslaand succes worden genoemd. Het netto-vermogen (bezittingen verminderd met de schulden) van de Amerikaanse huishoudens is wel tot recordhoogte gestegen, maar dat heeft niet geleid tot een bovengemiddeld hoog groeitempo van de Amerikaanse economie. Er is weliswaar sprake van een langdurig economisch herstel in de VS, maar dat herstel is naar historische maatstaven bepaald niet krachtig te noemen. En hoewel de Federal Reserve zijn balans met een ongekende $3500 mrd heeft opgeblazen en het vermogen van Amerikaanse huishoudens tot recordhoogte is gestegen, ligt het groeitempo van de Amerikaanse economie acht jaar na het dieptepunt van de kredietcrisis niet hoger dan voor de crisis het geval was. Waar het beleid daarentegen wel toe heeft geleid, is een enorme stijging van de waardering van de Amerikaanse beurs en een stijging van de schulden van het Amerikaanse bedrijfsleven. Hoogste tijd dus om het beleid te normaliseren en de financiële markten niet – nog eens – volledig te laten ontsporen.

Lees ook: Scheefgroei aan de top

Wie mag dit artikel niet missen? U kunt als abonnee dit artikel cadeau geven aan uw vrienden of familie. Klik bovenaan het artikel op de link en het artikel wordt per e-mail doorgestuurd.