Snurer blikt vooruit: Niet elke verandering is een verbetering

Verandering is de enige constante. Vroeger was beleggen vooral weggelegd voor de elite, tegenwoordig belegt bijna iedereen. Doordat almaar meer particulieren aandelen en obligaties gingen kopen, veranderde de manier waarop men kon gaan beleggen. Aanvankelijk kon dat enkel in individuele vermogenstitels, maar omdat de centrale les van beleggen risicospreiding is, duurde het niet lang of er werden collectieve beleggingen aangeboden. Het voordeel van een beleggingsfonds was dat men met een beperkt vermogen toch het risico kon spreiden, want vele kleine bedragen vormen samen een groot vermogen. Dat laatste was niet alleen interessant omwille van de spreiding, de beheerders van het beleggingsfonds hielden ook de posities in de gaten en voerden als de omstandigheden erom vroegen wijzigingen door.

Hoewel de gemiddelde omvang van beleggingsfondsen almaar kleiner wordt, blijft het aantal collectieve fondsen stijgen. Een jaar geleden rond deze tijd waren er wereldwijd 3329 aandelenfondsen die zich op Global Large Caps hadden toegelegd. Dat was 1,6% meer dan het jaar ervoor. Zo’n honderd jaar geleden had je een handvol beleggingsfondsen en nu duizenden. Toentertijd outperformden fondsbeheerders met gemak de index, tegenwoordig is dat een stuk moeilijker, omdat zij de markt zijn. Dat neemt niet weg dat de beleggingsindustrie in de afgelopen tien jaar een enorme ontwikkeling heeft doorgemaakt. Omdat het almaar moeilijker wordt om de beurs te kloppen, raken steeds meer aanbieders van collectieve fondsen ervan overtuigd dat passieve beleggingsfondsen met een lage kostenstructuur de voorkeur verdienen op actief beheerde fondsen. Met als gevolg dat beleggingsfondsen de laatste jaren steeds meer concurrentie hebben gekregen van indexfondsen, oftewel van zogeheten ETF’s en trackers. Op Wall Street zijn trackers dermate populair dat er meer ETF’s noteren dan aandelen. En wat gebeurt er als de overgrote meerderheid in indexfondsen gaat beleggen? Dan gaan stockpickers met winst lopen! Want vroeg of laat worden indices herschikt omdat bedrijven failliet gaat of omdat innovaties tot nieuwe nichemarkten leiden, et cetera, maar dat even terzijde.

Ook worden steeds meer collectieve beleggingen aangestuurd door computers. Het is nog maar dertig jaar geleden dat de computer zijn weg naar Wall Street vond. De oorzaak van Black Monday heeft meerdere gronden, maar de beurskrach van maandag 19 oktober 1987 is in zekere zin de eerste crash die kan worden toegeschreven aan de computerhandel. In de jaren ervoor werden computers voor Wall Street betaalbaar en ieder zichzelf respecterende bank zag hierdoor zijn kans schoon om de nieuwste risicotechnieken te implementeren. De combinatie van geavanceerde portefeuilleverzekering en automatische orderuitvoering leidde tot de grootste beurskrach ooit. Op Wall Street zijn de herinneringen aan Black Monday nog altijd springlevend. De Dow Jones crashte na die zwarte maandag nooit meer dan op 19 oktober 1987.

De flashcrash van donderdagmiddag 6 mei 2010 wordt toegeschreven aan high frequency trading. Van de ene minuut op de andere ging op Wall Street $900 mrd in rook op. Twintig minuten later was de beurs weer hersteld. De flashcrash wordt toegeschreven aan de flitshandel, maar werd uitgelokt door een miljarden zware buitenproportionele verkooporder waarop computergestuurde verkoopprogramma’s reageerden. De meeste flashcrashes halen niet eens de media. Ze zijn zo klein en kortstondig van omvang dat zij met het blote oog amper waar worden genomen. Computersystemen die beurstrends nauwlettend bijhouden en welke aandelen je voor een paar cent meer of minder kunt kopen of verkopen bestaan al langer. De techniek op zich heet scalping, maar de handelsprogramma’s zijn zo geavanceerd dat je binnen een fractie van een seconde kunt handelen. Flitshandelaren verdienen er miljoenen mee en de investering die daarmee samenhangt, is nog niet eens zo groot.

Beleggen met computertechnologie wordt stilaan gemeengoed. Grote beleggers maken in toenemende mate gebruik van big data, blockchain en smartbèta. Bij big data worden grote hoeveelheden gegevens geanalyseerd om trends bloot te leggen. In feite proberen zij menselijk gedrag eruit te halen. Blockchain is de onderliggende technologie van cryptomunten, maar kan ook worden gebruikt om vliegensvlug kopers en verkopers van vermogenstitels (aandelen, obligaties, opties, et cetera) te matchen zonder tussenkomst van intermediairs als beursbedrijven, brokers en bankadviseurs. Omdat vermogensbeheer en beleggingsadvies beter geregeld kan worden door profiling op basis van big data, zie je steeds meer FinTech-bedrijven (samentrekking van Financial Technology) opduiken. De inzet van technologie in de financiële industrie is niet nieuw, maar gekoppeld aan apps kwamen deze diensten in een stroomversnelling en in combinatie met robots wordt advies op maat voor eenieder toegankelijk. In plaats van een persoonlijke beleggingsadviseur vul je online je gegevens in en aan de hand daarvan stelt de computer een beleggingsprofiel op van waaruit belegd wordt. Dat is niet alleen een stuk goedkoper dan traditionele vermogensbeheer, vaak maken ze ook gebruik van smartbèta’s om systematisch bekende alfabronnen te exploiteren. Vaak worden degelijke smartbèta’s herverpakt als tracker met een uitgesproken voorkeur voor een bepaalde beleggingsstijl of combinaties ervan.

We hebben het dan nog niet eens gehad over kunstmatige intelligentie, maar door al deze technologische ontwikkelingen kunnen marktpartijen voortaan sneller weloverwogen beleggingsbeslissingen nemen. De dynamiek van de (aandelen)markten is hierdoor niet meer hetzelfde als voorheen en zal met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid blijven evolueren. De vraag is echter in welke mate de spelregels van beleggen erdoor zullen veranderen. De mondialisering van de internationale handel heeft de wet van vraag en aanbod niet buiten werking gesteld, noch de beslisregels voor beleggen veranderd. En al revolutioneert kunstmatige intelligentie de gezondheidszorg en de industrie, beleggen blijft mensenwerk. Oerinstincten als angst, hebzucht en spijt krijgen te pas en onpas de bovenhand, omdat het menselijke brein ongeschikt is om te beleggen. Ons gedrag wordt gestuurd vanuit onze stamhersenen. In crisissituaties fnuiken emotionele beslissingen het rendement op lange termijn.

Beleggen is een spel van verliezers. Wanneer je aandelen koopt en verkoopt tegen dezelfde koers, lijd je per saldo verlies. Zo min mogelijk fouten maken, is de boodschap. Het klinkt tegenstrijdig, maar in een hyperprofessionele omgeving waar premiejagers eeuwenoude mispricings van stijlfactoren exploiteren en flitshandelaren op snelle koersuitslagen loeren, bieden defensieve en laagvolatiele aandelen bescherming. De dagelijkse koersuitslagen zijn voor hen te klein om daarvan gebruik te maken. Of je verlegt je focus naar de lange termijn, maar vergeet hierbij de drie d’s van beleggen niet. Met discipline, diversificatie en dividend, kom je een heel end.

Lees ook: Aandelen voor de eeuwigheid

Wilt u op de hoogte blijven van alle actuele adviezen voor deze aandelen? U kunt zich als abonnee aanmelden voor de alerts. Vink onderaan dit artikel het fonds aan of ga voor het volledige overzicht naar de alertspagina op onze website.