De negen belangrijkste lessen van superbelegger Aat van Herk

Zijn naam duikt de laatste tijd veelvuldig op in het register substantiële deelnemingen van de AFM. Leuk zal hij dat niet vinden, want Aat van Herk blijft het liefst buiten beeld. Interviews geeft de mediaschuwe belegger nooit.

Van Herk werd in 1953 geboren in Rotterdam en begon in 1972 te investeren in vastgoed, in navolging van zijn vader. Dat heeft hem geen windeieren gelegd. Van Herk Groep exploiteert en beheert een eigen vastgoedportefeuille van circa €1,5 mrd, bestaande uit woningen, winkels, bedrijfspanden en kantoren. Daarnaast investeert de onderneming in zowel beursgenoteerde als niet-beursgenoteerde ondernemingen en private equity.

Van Herk is de laatste jaren vooral uitgegroeid tot een succesvolle investeerder in biotechbedrijven. Meer recent heeft hij zijn oog echter weer laten vallen op zijn oude liefde, en inmiddels heeft hij grote belangen in de winkelvastgoedfondsen Wereldhave, Vastned en Eurocommercial Properties. Welke lessen kunnen we trekken uit de beleggingsstrategie van deze Warren Buffet van de Lage Landen? We geven negen tips.

Les 1: weet wat je koopt 

Van Herk richt zich hoofdzakelijk op vastgoed en biotechnologie. In de eigen vastgoedportefeuille ligt de focus op Nederland. Slechts 10% van de activiteiten vindt buiten de landsgrenzen plaats. Zo investeert hij bijvoorbeeld in betaalbare woningen in India en was er een mislukt avontuur op de Turkse huizenmarkt. Sinds 2004 belegt Van Herk ook in de biotechnologiesector. Succes boekte hij met zijn belegging in Crucell, dat in 2011 voor €3 mrd werd overgenomen door Johnson & Johnson. Dit smaakte naar meer, want er volgden investeringen in onder andere Pharming, Galapagos, het Belgische Ablynx en het Zweedse BioInvent. Hij maakt daarbij gebruik van de specialistische kennis van biotechadviseur Dharminder Chahal, die Van Herk al bijstond bij de overname van Crucell. Net als Buffett investeert Van Herk alleen in sectoren waar hij en zijn team veel verstand van hebben. Hoe beter je een bedrijf en sector kent, hoe kleiner de kans op beleggingsfouten.

Les 2: goedkoop inslaan

De waardering is bepalend voor de te verwachten rendementen op lange termijn. Hoe lager de aankoopprijs, hoe hoger het potentiële rendement en hoe eerder de investering is terugverdiend. Van Herk is zich hier als geen ander van bewust, want hij ontpopt zich als een echte waardebelegger. Zijn recente substantiële belangen in Vastned, Wereldhave en Eurocommercial Properties zijn opgebouwd tegen koersen die duidelijk onder de intrinsieke waarde liggen. Als ervaren vastgoedbelegger die dicht op de markt zit, vindt Van Herk kennelijk dat beleggers de structurele bedreiging van e-commerce voor deze winkelfondsen overschatten. Ook Crucell kocht hij op bedrukte niveaus: toen de koers in 2005 daalde van €20 naar €12 sloeg Van Herk toe. Niet veel later werd het bedrijf overgenomen voor €24,75 per aandeel.

Bij zijn belegging in het Belgische biotechbedrijf Ablynx gaf Van Herk eveneens blijk van een uitstekend gevoel voor timing. De Rotterdammer kocht de eerste stukken medio 2016 rond koersen van €11 en breidde zijn belang vervolgens op deze niveaus verder uit naar meer dan 10%. Begin dit jaar kwam het Franse farmacieconcern Sanofi met een knock-out bod van €45 per aandeel. Voor Van Herk betekende dit een verviervoudiging van de inleg in krap twee jaar tijd.

Les 3: wees geduldig

De metafoor is al vaker gebruikt: beleggen is een marathon, geen sprint. Wie een lange beleggingshorizon hanteert, heeft de beste kans op een goed rendement. Op korte termijn regeert de waan van de dag. Veranderingen in het sentiment kunnen in kort tijdsbestek tot grote koersbewegingen leiden. Vaak wordt er overdreven en zijn beleggers te optimistisch of juist te pessimistisch over de vooruitzichten. Maar over langere periodes zullen koersen de fundamentals en werkelijke waarde van de bedrijven weerspiegelen. Een buy-and-hold-aanpak profiteert daarnaast van het zogeheten rente-op-rente-effect. Wie investeert in bedrijven met een goed dividend en de dividenduitkeringen consequent herbelegt, kan zijn vermogen exponentieel laten groeien.

Van Herk is zo’n verstandige belegger met geduld. In 2002 haalde hij Nagron via een openbaar bod van de beurs en de woningbeleggingsmaatschappij maakt nog steeds deel uit van de groep. De huurinkomsten uit de portefeuille leveren elk jaar een stabiele kasstroom op die Van Herk in staat stelt om zijn imperium uit te breiden. Ook in Galapagos zit Van Herk voor de lange termijn. De Rotterdammer bouwde begin 2014 een 5%-belang op in de Nederlandse biotechonderneming en breidde dit de afgelopen maanden uit tot net boven de 10%. Hij toont daarmee vertrouwen in het langetermijnperspectief van Galapagos.

Les 4: tijdig verlies nemen

‘Beperk je verlies en laat winsten lopen’. Dit is een bekende beurswijsheid die succesvolle beleggers consequent toepassen. Eenvoudig is dat niet. In de praktijk heeft menig belegger juist de neiging om het tegenovergestelde te doen. Met alle gevolgen voor het rendement, want een paar bleeders zijn genoeg om de portefeuille diep in het rood te drukken. Tijdig verlies nemen is misschien wel het moeilijkste onderdeel van beleggen

Dat zelfs de ervaren Van Herk dit niet helemaal in de vingers heeft, blijkt uit zijn positie in BAM. In 2005 meldde hij een belang van meer dan 3% in het Nederlandse bouwconcern, dat vervolgens in de twee jaar daarna in stappen werd uitgebouwd naar 10% eind 2007. De aankopen vonden plaats tegen koersen van ruim boven de €10. Ondanks de scherpe koersval tijdens de kredietcrisis heeft hij zijn positie al die tijd grotendeels in tact gelaten. Bij de huidige koers van €3,50 kijkt Van Herk tegen een enorm papieren verlies aan. Op zijn 12%-belang in Heijmans nam hij wel verlies in 2008/2009, waardoor de gestage verdere koersdaling van het aandeel in de jaren daarna hem bespaard is gebleven.

Les 5: profiteer van trends

Zijn langetermijnhorizon stelt Van Herk in staat om te profiteren van structurele trends. Zo heeft hij met zijn vastgoed- en biotechbeleggingen blootstelling aan megatrends als de vergrijzing, verstedelijking en betere toegang tot gezondheidszorg in opkomende landen. Deze thema’s geven de bedrijven waarin hij investeert de nodige rugwind, waardoor hun groeitempo ruim boven het bruto binnenlands product kan uitkomen. Spreiding over verschillende trends komt het risicoprofiel van de beleggingsportefeuille ten goede.

Les 6: wees ondernemer

‘We kijken als ondernemers en zijn ook actief betrokken bij de bedrijven waarin we investeren’, zo liet Van Herks rechterhand Dharminder Chahal vorig jaar aan Het Financieele Dagblad weten. Daarom neemt de Rotterdammer meestal grote belangen van 5 tot 10%. Hij zit dan snel aan tafel met het management en kan invloed uitoefenen op de strategie. Als grootaandeelhouder kan de vastgoedmagnaat ook overnames blokkeren of belagers tot een hoger bod dwingen. Voor de kleine particuliere belegger is dat natuurlijk niet weggelegd. Wel is het verstandig om je als eigenaar van een onderneming te gedragen en niet als eigenaar van een aandeel. Laat je dus niet leiden door het koersmomentum en het sentiment op de beurs, maar door de vooruitzichten van het bedrijf.

Les 7: doe je huiswerk

Naast biotechspecialist Chahal heeft Van Herk ook voormalige analisten van zakenbank Kempen in dienst. Ze nemen de superbelegger het zware spitwerk uit handen. Om te beoordelen of de markt de vooruitzichten van een bedrijf adequaat inschat, zal je immers veel onderzoek moeten plegen. Kijk altijd kritisch naar het groeipotentieel en de kwaliteit van een onderneming, op basis van zaken als de balans, cashflow, rendement op het vermogen, marktpositie, marktvooruitzichten en winstmarges.

Les 8: blijf je emoties de baas

Wie in aandelen belegt, moet rekening houden met een enorme volatiliteit, en moet niet vreemd opkijken als zijn beleggingen een keer halveren en vervolgens weer verdubbelen. Menig belegger beschikt echter niet over stalen zenuwen en slaat in paniek aan het verkopen na sterke koersdalingen. Dat is funest voor het resultaat. Probeer daarom de emoties onder controle te houden en gebruik koersdalingen juist om goedkoop toe te slaan. Dat deed Van Herk bijvoorbeeld bij Galapagos, toen hij de sterke koersdaling van €97 aan het begin van het jaar naar €76 eind april aangreep om zijn positie uit te breiden naar 10%. Sinds de aankoop van zijn eerste grote pakket begin 2014 kende het aandeel meerdere forse koersdalingen, van wel 40%. Dat heeft Van Herk nooit van de wijs gebracht.

Les 9: bestudeer de leiding

Voordat Van Herk zijn geld in Crucell stak, nodigde hij de directie uit in Rotterdam. Hij wilde de bestuurders in de ogen kijken. Ook stapte hij pas in Galapagos na een diner met topman Onno van de Stolpe. Dat Van Herk de moeite neemt om zich in de bedrijfsleiding te verdiepen, is niet voor niets. Slecht management kan zelfs de mooiste bedrijven aan de rand van de afgrond brengen. Voorbeelden genoeg. Denk maar aan Ahold, Imtech, Enron en WorldCom. Frauduleuze praktijken en onverantwoorde risico’s aan de top hebben de aandeelhouders van deze bedrijven uiteindelijk veel geld gekost. Voor de particuliere belegger is het lastig om ceo’s van grote ondernemingen te spreken, maar kleinere bedrijven zijn vaak een stuk toegankelijker. De aandeelhoudersvergadering biedt een goede gelegenheid om kennis te maken met de bestuurders.

Conclusie

We kunnen veel van Van Herk leren. De belangrijkste les is om voor de lange termijn te beleggen en je niet te laten meeslepen door je emoties. Bouw tegen aantrekkelijke koersen een aandelenportefeuille op van kwaliteitsbedrijven en wees geduldig tot de werkelijke waarde komt bovendrijven. Verandert er iets fundamenteels in de vooruitzichten van een bedrijf, neem dan tijdig verlies. Zo ontstaat er uiteindelijk een portefeuille van ijzersterke ondernemingen waar u veel plezier van zult hebben.