De goudkoorts laait weer op

De Van Eck Gold Miners Index en de NYSE Arca Gold Miners Index (HUI) noteerden in september respectievelijk een kwart en een derde lager dan bij de start van 2018. Op dat moment stond de S&P500 nog bijna 10% in de plus. De voorbije weken is de situatie omgekeerd: het jaarrendement van de S&P500 verschrompelde terwijl de indices van de goudmijnaandelen de weg naar boven vonden.

Markt bepaalt prijs

De voornaamste oorzaak van de slechte prestatie van de goudmijnsector is het achterblijven van de goudprijs zelf.  Gouddelvers hebben namelijk  geen enkele prijszettingsmacht, aangezien de prijs van hun product door de markt wordt bepaald. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de oliesector, is er bij edelmetalen geen sprake van een kartel dat productieafspraken maakt. Om de neerwaartse prijstrend te doorbreken, moet de goudprijs overtuigend door het niveau van $1370. Dit is sinds 2016 verschillende keren niet gelukt, waarna telkens een terugval volgde. Zo viel de goudprijs tussen half april en half augustus met 17% terug.

Er zijn verschillende elementen die de goudprijs drukken. De eerste is de duurdere Amerikaanse munt. Dat hangt samen met de oplopende rente in de Verenigde Staten. Met uitzondering van de gouddelvers zelf, had er de voorbije jaren niemand baat bij een hogere goudprijs. Zowel de aandelen- als de obligatiemarkten zitten sinds 2009 in een stijgende trend. Bijkomend had goud tot voor kort af te rekenen met een omvangrijke shortpositie op de termijnmarkten. Die was sinds 2001 niet meer zo hoog geweest. Maar als speculatieve investeerders allemaal dezelfde kant kiezen, vergroot dat de kans op een tegenbeweging.

Omgekeerde dynamiek

De gouddelvers staan aan de inkomstenzijde onder druk door een lagere goudprijs. Tegelijk knabbelen hogere kosten aan de winstmarge. De productiekosten in de goudmijnsector bereikten een bodem in 2016-2017, maar zijn de voorbije kwartalen weer aan het oplopen. De gestegen energieprijzen hebben daar een belangrijk aandeel in, maar ook de arbeidskosten nemen toe. Daarnaast hebben mijnbouwers een versnelling hoger geschakeld wat betreft investeringen in technologie.

Een stijgende goudprijs kan een omgekeerde dynamiek in gang zetten voor de mijnaandelen. Zowel in de industrielanden als de opkomende markten zijn er signalen dat de economische groei stokt. Die vertraging komt op een moment dat de beleidsopties van de centrale banken beperkt zijn na een jarenlange soepele monetaire politiek. Goud en goudgerelateerde aandelen maken dus een goede kans om de komende tijd goed te dienen als veilige haven.

Interessante aandelen in de goudmijnsector

Tot vorig jaar was Barrick Gold nog  grootste goudproducent ter wereld maar de Canadezen moeten deze titel dit jaar afgeven aan Newmont Mining. Maar binnenkort worden de rollen terug omgedraaid (zie kader). We lopen de meest kansrijke aandelen in de sector na.

Goldcorp

Goldcorp is de vijfde grootste gouddelver ter wereld, met activa in Canada, Mexico, Argentinië en de Dominicaanse Republiek. De cijfers van het derde kwartaal werden bijzonder slecht onthaald. De lagere output in combinatie met hogere kosten kwam niet onverwacht, maar de omvang ervan werd wel onderschat. De koers viel terug naar het laagste niveau in 16 jaar. Daardoor is de waardering teruggevallen tot amper 0,5 keer de boekwaarde. Dit is zowel in absolute termen als relatief (tegenover de sectorgenoten) erg laag.

Hoewel het aandeel op korte termijn nog onder druk kan blijven staan, behoud ik het vertrouwen in Goldcorp. De mijngroep bevindt zich in een overgangsperiode met verschillende interessante projecten in de pijplijn die de productie de komende jaren zullen doen toenemen. Maar de investeringen van de voorbije jaren zullen zich in 2018 nog niet vertalen in hogere productiecijfers. Goldcorp benadrukt wel dat het in 2016 voorgestelde 20/20/20-programma nog altijd op schema ligt. Dit omvat over de periode tot 2021 een stijging van de reserves en de output met een vijfde en een daling van de productiekosten met een vijfde.

Agnico-Eagle Mines

Ook voor het Canadese Agnico-Eagle Mines (AEM) wordt 2018 een overgangsjaar. Dit komt omdat de investeringen van de voorbije jaren pas vanaf 2019 (gedeeltelijk) en volgend decennium in de productiecijfers zichtbaar zullen worden wanneer de nieuwe mijnen op kruissnelheid zijn. Vorig jaar produceerden de mijnen van de groep gezamenlijk 1,71 miljoen troy ounce goud. AEM wil de output vanaf 2020 opkrikken naar 2 miljoen troy ounce. Een ambitieuze doelstelling, maar wel een met een heel goede slaagkans. De investeringsbehoefte neemt vanaf volgend jaar sterk af en dit zal gepaard gaan met een flinke toename van de output. Tegen 2020 zal de productie minstens een kwart hoger liggen. AEM noteert met een premie tegenover de sectorgenoten, maar dit is gezien de goede vooruitzichten ook gerechtvaardigd.

Sibanye Stillwater

Sibanye Gold ontstond in 2013 als afsplitsing van Gold Fields. De groep erfde de Zuid-Afrikaanse mijnen van het voormalige moederbedrijf, maar besliste al snel om te diversifiëren. De keuze viel op het segment van de Platinum Group Metals of PGM (platina, palladium en rhodium). In april 2016 kocht Sibanye Aquarius Platinum en later dat jaar werden ook enkele mijnen van marktleider Amplats overgenomen. De grote sprong voorwaarts kwam er met het inlijven van het Amerikaanse Stillwater Mining, de grootste producent van platina en palladium buiten Zuid-Afrika en Rusland. Bij die gelegenheid werd ook de naam gewijzigd in Sibanye Stillwater. De groep wil ook land- en sectorgenoot Lonmin overnemen.

Een cocktail van hoge schulden, het schrappen van het dividend, operationele tegenslagen en de daling van de edelmetaalprijzen bleek de voorbije kwartalen moordend voor Sibanye. Het aandeel viel terug naar een historisch dieptepunt. Een  nieuwe streamingovereenkomst met Wheaton Precious Metals deed de liquiditeitspositie aanzienlijk verbeteren en zorgde weer voor wat financiële ademruimte. De recente klim van de palladiumprijs en de goedkopere Zuid-Afrikaanse rand zijn eveneens een goede zaak. Het risico van een belegging in Sibanye Stillwater is bovengemiddeld, maar bij de huidige waardering is er al heel wat slecht nieuws in de koers verrekend.