Binnenlandse zaken: ING heeft de tijd om orde op zaken te stellen

ING haalt de laatste tijd vooral in negatieve zin het nieuws. Na de megaschikking in het witwasschandaal van september vorig jaar, ligt de bank ook in andere opzichten onder vuur. Begin maart werd het bedrijf bijvoorbeeld samen met ABN Amro genoemd als betrokkene bij een Russische witwaszaak. Twee weken later werd bekend dat de Italiaanse centrale bank ING op de vingers heeft getikt. Het toezicht op witwaspraktijken moet worden verscherpt. Zolang de gesprekken over het verbeteren van interne processen lopen, mag de bank geen nieuwe klanten aannemen in het land.

De kwesties zijn voornamelijk een signaal dat het toezicht van ING in het verleden tekort is geschoten. De mogelijke betrokkenheid bij de Russische zaak heeft bijvoorbeeld betrekking op de periode tussen 2009 en uiterlijk 2013. Sindsdien zijn de uitgaven om te voldoen aan regelgeving, en voor verbetering van controleprocessen, opgeschroefd van €117 mln in 2014 tot €314 mln vorig jaar.

Organisatie op orde

De maatregelen vormen uiteraard geen garantie dat er niet opnieuw zaken uit het verleden naar boven zullen komen. Risicodirecteur Steven van Rijswijk vertelde eind maart op de jaarlijkse beleggersdag dat met toezichthouder DNB is afgesproken dat uiterlijk eind 2020 alle verdachte dossiers moeten zijn doorgespit. Zelf wil de bank eind dit jaar alle klantendossiers al op orde hebben.

Het aanpassen van de bedrijfsvoering kost wat meer tijd. ING richt onder meer twee comités op voor de dochterondernemingen en neemt psychologen aan voor onderzoek naar risicovolle gedragspatronen. De bank zet de juiste stappen om het risicoprofiel in de toekomst geleidelijk te verbeteren.

Renteverschil

Ook in andere opzichten heeft ING tijd nodig. In de aanloop naar 2018 leek de rugwind van een stijgende rente op te steken. Het lenen tegen een lage rente en het uitlenen tegen een hogere, is immers voor bijna alle banken de belangrijkste inkomstenbron. Bij ING zat het verschil tussen de leen- en uitleenrente al sinds 2015 in de lift. Deze zogeheten netto-rentemarge steeg van 146 basispunten naar 154 in 2017. In plaats van een versnelling, tekende zich vorig jaar echter een kleine daling af, naar 153 basispunten.

Behalve de zeer lage rente speelt de volatiliteit op de financiële markten – waar de lange rente richting de jaarwisseling snel steeg – hierbij ook een rol. Het is te danken aan een toename van het spaarsaldo en de kredietverstrekking dat de netto-rentebaten met ruim 1% stegen, naar €13,9 mrd. Weliswaar hebben alle Europese banken last van de lastige rentemarkt, maar voor ING is het een relatief groot nadeel. Nederlandse beleggers kennen het concern vooral als een van de drie grootbanken, met een groot kantorennetwerk. Maar in het buitenland is ING vooral een digitale bank.

Groei over de grens

Een goede manier om nieuwe klanten aan te trekken, is het aanbieden van een heel aantrekkelijke spaarrente. Dat is mogelijk omdat buitenlandse klanten zaken doen via (mobiel) internet, zodat een duur kantorennetwerk niet nodig is. De volgende stap is spaarklanten te verleiden om ook andere diensten af te nemen. ING heeft deze strategie sinds 1997 uitgebouwd tot een succesformule, totdat de kredietcrisis in 2008 het groeitraject van de bank deukte. De Amerikaanse dochter ING Direct USA werd in 2012 voor ongeveer €7 mrd verkocht aan Capital One. De Nederlandse Staat had dat als voorwaarde gesteld voor de staatssteun tijdens de kredietcrisis. De laatste jaren blaast het concern de groeistrategie echter nieuw leven in. Buiten de Nederlandse thuismarkt groeide het aantal klanten tussen 2014 en 2018 van 22,6 miljoen naar 27,3 miljoen. Het gemiddelde groeitempo van 5% is een goede prestatie in de volwassen banksector.

Succesvol met stap twee

ING was zelfs nog succesvoller met het tweede deel van de strategie: het aantal primaire klanten buiten de Nederlandse thuismarkt is de afgelopen vijf jaar bijna verdubbeld, naar 6,7 miljoen. Een primaire klant neemt meerdere diensten bij de bank af. Voor ING is dat een lucratieve aangelegenheid, aangezien de inkomsten van dit soort buitenlandse klanten gemiddeld 120% hoger liggen dan bij klanten die één dienst afne men; het rendement op het eigen vermogen komt uit op respectievelijk 42 en 17%.

De kans is wel heel groot dat dit verschil de komende jaren gaat teruglopen. ING zet namelijk sterk in op een breder dienstenaanbod voor mobiele en digitale klanten over de grens, en daarbij komen andere partijen kijken met wie de opbrengsten gedeeld moeten worden. Een voorbeeld daarvan is een samenwerking met verzekeraar Axa. Klanten kunnen via een app aanvinken welke onderdelen van een verzekering ze willen afnemen. Dat is een stuk eenvoudiger dan door alle voorwaarden van verschillende partijen te spitten.

Fintech

De komende jaren gaat ING nog veel meer nieuwe diensten introduceren. De bank werkt samen met ruim 150 fintech-bedrijven bij de ontwikkeling van nieuwe apps. Er is een speciaal internationaal platform ontwikkeld, zodat nieuwe diensten razendsnel uitgerold kunnen worden in meerdere landen, zoals Spanje, Italië, Frankrijk en Tsjechië. Hierdoor wordt het ook mogelijk om apps of oplossingen die in een bepaald land een succes zijn, ook in andere markten te introduceren. Het centraal onderhouden van een dergelijk systeem is bovendien veel goedkoper dan als het onderhoud dat in elk land afzonderlijk gebeurt.

Conclusie

Het gaat nog enige tijd duren voordat de groeikansen en schaalvoordelen van de internationale initiatieven een grote motor kunnen worden achter de winstgroei. Op korte termijn mogen beleggers op dit vlak nog geen vuurwerk verwachten. De winst per aandeel van naar schatting €1,35 ligt circa 10% hoger dan vorig jaar. Dat is vooral het gevolg van de boete die in 2018 het nettoresultaat drukte. De heel lage waardering (k/w 8,4) biedt een aantrekkelijk instapniveau. Het dividendrendement van 6% is bovendien een fraai zoethoudertje voor beleggers die bereid zijn om te wachten totdat het negatieve sentiment rond het aandeel omslaat. ING krijgt een koopadvies en het aandeel blijft favoriet binnen de banksector.