Column: armoede brengt Alice in het nauw

Vorige maand nog meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat de Nederlandse economie in het eerste kwartaal met 0,5% is gegroeid. Dat was vooral te danken aan investeringen in woningen, gebouwen, infrastructuur en machines. Op jaarbasis kwam de groei uit op 1,7%, wat een duidelijke groeivertraging is van de 2,2% die een jaar eerder werd gerealiseerd. ABN Amro verwacht dat de groei van de Nederlandse economie vertraagt van 2,5% over 2018 naar 1,3% over 2019 en uiteindelijk 1,1% over 2020.

Groter armoederisico middenklasse

De economische groei ten spijt, weten steeds minder Nederlanders de eindjes aan elkaar te knopen, zo blijkt uit een recent onderzoek van RTL Nieuws onder 3000 mensen. Wat opvalt is dat huishoudens met een modaal inkomen (€2778 bruto per maand in 2019), waarvan 93% in loondienst werkt, moeilijk kunnen rondkomen en het besteedbaar inkomen soms dicht in de buurt ligt van dat van mensen die in armoede leven. Van de respondenten geeft 29% aan elke maand tussen de €50 en €200 tekort te komen. Mensen zijn meer geld kwijt aan boodschappen, hun zorgverzekering en energierekening. Daarnaast zorgt de krapte op de woningmarkt vaak voor (te) hoge woonlasten.

Dit beeld strookt met cijfers van het CBS dat de consumentenuitgaven het afgelopen kwartaal voor het twintigste kwartaal op rij toenamen. Begin maart wees het statistiekbureau er al op dat de toename van de koopkracht achterblijft en  waarschuwde dat vooral zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) een hoger risico lopen om in armoede terecht te komen.

Overleven in de moderne economie

Wat mij zorgen baart is dat het probleem zich ook in de Verenigde Staten voordoet. Over het eerste kwartaal groeide de Amerikaanse economie met 3,1% en de werkloosheid stond in mei op 3,6%. Het gemiddelde uurloon steeg afgelopen maand op jaarbasis met 3,1%, waar dat in april nog 3,2% was.

Maar ook in de VS heeft de moderne middenklasse het moeilijk. Uit een onderzoek van United For ALICE blijkt dat 43% van de Amerikaanse huishoudens onvoldoende budget heeft voor huisvesting, voedsel, kinderopvang, gezondheidszorg, vervoer en een mobiele telefoon. Dit komt neer op bijna 51 miljoen Amerikanen, van wie er 16,1 miljoen in armoede leven en 34,7 miljoen worden bestempeld als ALICE (Asset Limited, Income Constrained, Employed). Deze groep mensen verdient minder dan wat nodig is om te overleven in de moderne economie.

Met een economische groei die in zowel de VS als Europa verder lijkt af te zwakken, vrees ik dat Alice voorlopig niet uit het financiële gat zal klimmen.