Verlies nemen | Hoe en waarom

Na scherpe koersdalingen voelt het soms beter om stil te blijven zitten in afwachting van meer duidelijkheid een komende crisis. Of om alvast op zoek te gaan naar heel sterke bedrijven waarvan de beurskoers ogenschijnlijk te snel gedaald is. Toch is het ook na eeb correctie verstandig om de bestaande posities goed tegen het licht te houden. In sommige gevallen is het na een koersdaling verstandiger om verlies te nemen.

Zo kun je middelen vrij spelen voor een andere belegging, die betere vooruitzichten heeft. Of simpelweg omdat de argumenten waarom een aandeel ooit is gekocht, inmiddels niet meer gelden. In de praktijk is verlies nemen echter een stuk lastiger dan om een positie te verkopen die op winst staat. Hoe komt dat en hoe voorkom je dat je te lang vasthoudt aan een aandeel waarvan de koers daalt?

Verlies nemen op een aandelenpositie

Tip 1 | Schakel je emoties uit

Beleggingsbeslissingen neem je met je verstand en niet met je emotie. Bij verkoopbeslissingen is dat extra belangrijk. Verlies nemen doet namelijk pijn. Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat de pijn van een verlies ongeveer dubbel zo groot is als de vreugde bij een vergelijkbare winst. Om die pijn te vermijden, kiezen beleggers er vaak voor om te wachten totdat de koers weer terug is bij het aankoopniveau. In plaats daarvan verkopen ze liever een aandeel dat in de plus staat: dat voelt een stuk beter.

Dergelijk gedragseigenschap stamt uit de oertijd, waarin het zaak was om meevallers zo snel mogelijk veilig te stellen (snel, laten we de bessen oogsten voordat de vogels alles opeten). In de gedragswetenschap wordt deze eigenschap het ‘dispositie-effect’ genoemd (zie kader). Het vervelende gevolg is dat veel beleggingsportefeuilles voor een onevenredig groot deel bestaan uit aandelen die op verlies staan in plaats van winnaars.

Tip 2 |  Leg het aandeel (opnieuw) onder de loep

Vaak gaat er een grondig onderzoek vooraf aan een aandelenaankoop. Het is een heel slimme zet om de afwegingen daarbij op papier te zetten. Bij het bepalen of een aandeel verkocht moet worden, is het namelijk goed om terug te kijken naar de argumenten bij de koopbeslissing. Staan die argumenten nog overeind? En worden ze onvoldoende weerspiegeld in de aandelenprijs? Dan is het verstandiger om het aandeel vast te houden. Maar bij een crisis kunnen allerlei zaken fundamenteel veranderd zijn.

De beste route is dan ook om alle aandelen in de portefeuille nog eens tegen het licht te houden op basis van de huidige situatie. Blijft de balans sterk als er een paar maanden geen inkomsten binnenkomen? In sommige gevallen zijn de vooruitzichten mogelijk nog sneller verslechterd dan dat de beurskoers gedaald is. Bij andere aandelen is het risicoprofiel zo ver toegenomen, dat het niet meer bij de beleggingsstijl past.

Tip 3 |  Voorkom dat verlies te ver oploopt

Als een aandeel wordt gekocht, is het onmogelijk om meteen alle scenario’s in kaart te brengen die aanleiding geven om de positie weer van de hand te doen. Het aantal mogelijke gebeurtenissen, zoals fraudezaken, overnames en winstwaarschuwingen, is zeer groot. En de effecten laten zich op voorhand niet voorspellen. Een goede manier om te voorkomen dat verliezen (te) ver oplopen is om voor de aankoop te bepalen hoe groot het maximale verlies mag worden.

De omvang van dat verlies hangt vooral af van de risicotolerantie. De een zal zich al ongemakkelijk voelen als het verlies richting de 10% gaat. Een ander knippert nog niet met zijn ogen als een aandeel meer dan 30% onder de aankoopwaarde noteert. Het is ook goed om in het achterhoofd te houden hoeveel rendement er geboekt moet worden om een bepaald verlies goed te maken (zie tabel).

Tip 4 | Stel een stop loss in

Banken en brokers bieden bijna altijd de mogelijkheid om bij een positie een zogenoemd stop loss-niveau in te stellen. Zodra de koers op of onder die prijs terechtkomt, wordt een aandeel automatisch verkocht. Het voordeel van een automatische stop loss is dat er met een ijzeren discipline verlies genomen wordt. Een belegger komt niet in de verleiding om toch nog even te wachten. Tijdens een crash kan dat soms behoorlijk wat schade voorkomen.

Het nadeel is dat je niet meer belegd bent als er een snel herstel volgt. Bovendien kan de verkoopprijs soms flink onder de stop loss liggen, als de beurskoersen bijvoorbeeld flink lager openen. Sommige brokers bieden daarom een optie voor een gelimiteerde stop loss. Dan kan een belegger een koersniveau aangeven waaronder de stop loss niet wordt uitgevoerd. Voor het geval hij toch liever de aandelen vasthoudt dan dat hij deze tegen een bodemprijs verkoopt.

Verlies nemen op beleggingen

Winnaars versus verliezers

Volgens wetenschapper Terrance Odean ligt het rendement van aandelen die beleggers met winst verkopen in de volgende twaalf maanden 3,4% hoger dan dat van de verliesgevende aandelen die ze hebben vastgehouden. De pijn die een belegger voelt bij verlies is volgens Odean dubbel zo groot als de vreugde bij winst.

Verlies weegt zwaarder

Op de beurs wegen verliezen zwaarder dan winsten. Als een aandeel 10% daalt om vervolgens weer 10% te stijgen, kijkt een belegger nog altijd tegen een verlies van 1% aan. Hoe verder het verlies oploopt, hoe moeilijker het wordt om de koersschade weer uit te wissen. In de tabel hieronder staat hoeveel rendement je na een verlies moet maken om break-even te spelen.