ETF’s voor 2021 | Vier spraakmakende beleggingen

Wie probeert de markt voor het komende jaar in kaart te brengen, zoals ik in dit artikel doe, moet zich in de eerste plaats richten op de verwachtingen voor de Verenigde Staten. Op korte termijn is de Amerikaanse markt voor Nederlandse beleggers namelijk het meest bepalend. Niet voor niets luidt een belangrijk beursgezegde dat als de Verenigde Staten verkouden zijn, de rest van de wereld ziek wordt.

Die verwevenheid van de Amerikaanse financiële markten met de rest van de wereld zagen we duidelijk bij de vorige grote crisis. Tussen 2003 en 2007 namen Amerikaanse banken te veel risico met het verstrekken van hypotheken en dat leidde tot een mondiale financiële crash die ook bij ons nog jaren nadreunde. Zo zijn er in de geschiedenis nog tientallen beursstijgingen en -dalingen geweest die rechtstreeks te relateren zijn aan ontwikkelingen in de Amerikaanse economie en op de Amerikaanse effectenbeurzen.

Een groot voordeel van het bestuderen van de Amerikaanse beurs en economie is dat de financieel-economische geschiedenis van de Verenigde Staten buitengewoon uitvoerig en nauwkeurig is gedocumenteerd. Zo bestaat de S&P500, de index met de 500 grootste Amerikaanse aandelen, pas sinds 1957, maar is Nobelprijswinnaar Robert Shiller er dankzij de schat aan historische gegevens in geslaagd hem te reconstrueren vanaf 1871 – inclusief inflatie en bedrijfswinsten. Deze gegevens zijn goud waard. Want hoe verder je in het verleden kunt teruggaan, hoe nauwkeuriger je analyses kunnen zijn en hoe waarschijnlijker je voorspellingen worden.

Zeldzaam hoge waardering

Shiller geeft niet alleen zijn hele archief met gegevens vanaf 1871 gratis weg, maar ook de analyses die hij hier in de loop der jaren op heeft uitgevoerd. Zo heeft hij de winsten berekend over een periode van tien jaar, een methode die bekend staat als de Shiller k/w. Het is een goede aanpak, omdat bedrijven op de top van een conjunctuurgolf veel meer geld verdienen dan op de bodem ervan. Het risico van het kijken naar de winsten van één jaar is dat aandelen veel te goedkoop lijken in tijden van hoogconjunctuur en veel te duur lijken in tijden van laagconjunctuur. De gemiddelde winst over tien jaar voor een gehele index laat een winstcijfer zien dat stabiel en houdbaar is. Zet dit getal af tegen de koers en het is duidelijk wanneer aandelen duur of goedkoop zijn. 

Deze indicator werkt niet op de korte termijn. Een zeepbel kan immers altijd verder uitdijen en goedkope aandelen kunnen altijd nóg goedkoper worden. Op een termijn van tien jaar is elke zeepbel echter geknapt en is elke onderwaardering verdwenen.

Hedgefondsmanager Cliff Asness heeft op deze methode voortgeborduurd. Door de Amerikaanse beursgeschiedenis heen heeft hij van elke maand gekeken wat de waardering was en wat in de tien jaar erna de rendementen waren. De conclusie: hoe lager de waardering, hoe hoger het gemiddelde rendement. De afgelopen twaalf jaar is de waardering van Amerikaanse aandelen, als gevolg van de fantastische beursprestaties in de Verenigde Staten sinds de crash in 2008, opgelopen van 13 naar 32. Dat mogen we als extra bewijs zien dat lage waarderingen zorgen voor hoge rendementen. 

De berekeningen van Asness laten zien dat sinds 1881 de waardering van Amerikaanse aandelen 90% van de tijd lager was dan 25,1. De huidige stand van 32 komt zelden voor: een paar weken in 1929 – kort voor de crash die het begin van de Grote Depressie inluidde — en een paar jaar rond de laatste eeuwwisseling. Ook de laatste jaren hebben we af en toe een waardering van 32 gezien.

Uitgaande van de gegevens van Asness valt er in het meest waarschijnlijke scenario over de komende tien jaar een gemiddeld jaarrendement van 0,5% te maken met Amerikaanse aandelen. In het somberste scenario bedraagt het gemiddeld jaarrendement over het komende decennium echter -6,1%. Wie op zoek is naar ETF’s voor 2021 moet realiseren dat het niet ondenkbaar is dat Amerikaanse aandelen in 2031 de helft lager staan dan vandaag. Het mag dan ook duidelijk zijn dat ik in 2021 Europese aandelen verkies boven Amerikaanse.

Beleggers die op de Amerikaanse markt zijn aangewezen omdat ze een sterke voorkeur hebben voor dividendaandelen, dienen te beseffen dat deze beleggingsvorm is toegesneden op de lange termijn (langer dan twaalf maanden). De meesten beseffen dat ook. Zij weten dat ze af en toe een daling van 50% om de oren krijgen, maar ze blijven zitten omdat ze weten dat er altijd weer nieuwe hoogtepunten zullen komen. Zelf geef ik vanuit die filosofie bijvoorbeeld koopadviezen voor Berkshire Hathaway, Walt Disney en Netflix.

De huidige Shiller k/w van 32 mag dan extreem hoog zijn, hij is nog altijd een flink stuk lager dan de 42 (!) van de internetzeepbel rond de eeuwwisseling. In één opzicht is de huidige tijd echter uniek: het verschil tussen aandelen van technologiebedrijven en van andere bedrijven is groter dan ooit.

Dat is goed te zien in onderzoeksgegevens van Eugene Fama en Kenneth French, die gekeken hebben naar de prestaties van Amerikaanse groei- en waardeaandelen sinds 1920. Sinds 1900 zijn er vier perioden geweest waarin het verschil tussen groei- en waarde-aandelen extreem groot was. Dit was rond de crash van 1929, rond de ‘nifty fifty-zeepbel’ van de jaren ’70, rond de afgelopen eeuwwisseling en nu. De huidige periode is zelfs de meest extreme ooit.

Hiermee is echter niet gezegd dat in elk van deze periodes groei extreem veel hoger was gewaardeerd dan waarde. In de afgelopen eeuw waren het soms groeiaandelen die beleggers in vervoering brachten, en dan weer waarde-aandelen. Ik denk dat dit mechanisme nog altijd intact is, en dat groeiaandelen nu over hun top heen zijn.

Vier ETF’s voor 2021

Aangezien de waarderingen van aandelen in de Verenigde Staten zoals gezegd heel hoog zijn geworden, richt ik mijn pijlen op een stukje Europa. De hoge waarderingen in de VS gelden namelijk niet alleen voor de hoofdindex. Ook zo’n beetje elke subsector is hoger gewaardeerd dan het Europese equivalent ervan. De Europees Shiller k/w staat momenteel dan ook op 19. Dit betekent dat zelfs als Europese aandelen met 50% zouden stijgen, Amerikaanse aandelen met hun Shiller k/w van 32 dus nog altijd hoger gewaardeerd zijn dan Europese aandelen. 

Tot 2010 waren de waarderingen van Amerikaanse en Europese aandelen altijd gelijk. Alles wijst er dan ook op dat Europese aandelen het de komende tien jaar beter zullen doen dan Amerikaanse aandelen. Toch kies is niet voor de Europese waardenaandelen als geheel, maar voor een deel-index daarvan: de oliemarkt.

1. De iShares Stoxx Europe 600 Oil & Gas UCITS ETF

De eerste van de ETF’s voor 2021 is daarom de iShares Stoxx Europe 600 Oil & Gas UCITS ETF, met daarin de grootste Europese oliebedrijven. Denk aan Shell, Total en BP.

De laatste vijf jaar ben ik altijd negatief geweest over olie-aandelen. Dat kwam door een combinatie van factoren, die de sector de ene slag na de andere toebracht. Om te beginnen was daar de technologische voorsprong van de Verenigde Staten, die het land tot de grootste olieproducent ter wereld heeft gemaakt en het aanbod flink heeft vergroot. Deze ontwikkeling heeft een drukkend effect gehad op de olieprijs. Daar kwam nog bij dat door de toegenomen aandacht voor klimaat en milieu, ook in de beleggingswereld, het aantal instututionele partijen dat nog in olie wilde beleggen sterk afnam – al dan niet gedwongen door overheidsmaatregelen. Geld dat om niet-financiële redenen uit de oliesector wordt teruggetrokken staat, in combinatie met een sterke toename van het olieaanbod, garant voor extreem slechte rendementen.

Eind oktober heb ik de draai gemaakt van negatief naar positief over de oliemarkt. Ik denk namelijk dat zich in de oliesector nu hetzelfde scenario ontvouwt dat we twintig jaar geleden in de tabakssector zagen. Iedereen zag toen al aankomen dat het aantal rokers steeds verder zou afnemen en dat de tabaksindustrie dus niet de toekomst had. Beleggers verplaatsten hun geld naar andere sectoren, veelal groei-aandelen en technologie. Maar toen vervolgens de technologie-index Nasdaq tussen 23 maart 2000 en 1 oktober 2002 met 81% onderuit ging, noteerde tabaksfabrikant Altria een rendement van +139%. De les hiervan: hoe minder beleggers de aandelen in een bepaalde sector willen hebben, hoe kleiner het aantal mensen over wie de winsten van deze sector worden uitgesmeerd. Omgekeerd werkt het ook zo: iedereen wilde technologie-aandelen hebben, waardoor de winsten van deze bedrijven over steeds meer mensen moesten worden verdeeld en het rendement zwaar tegenviel. 

Iedereen die de oliemarkt volgt, ziet dat er na het einde van de coronapandemie nieuwe records zullen worden gebroken wat betreft jaarlijkse totale olieconsumptie. Daarbij zullen er waarschijnlijk geen grote investeringen meer worden gedaan om olie te vinden, waardoor het aanbod afneemt en de vraag toeneemt. Daarnaast zijn er heel veel partijen die niet meer in olie willen beleggen, waardoor de winst over minder beleggers moet worden verdeeld. Oliebedrijven van nu zijn net als tabaksbedrijven twintig jaar geleden: geen goede belegging voor de heel lange termijn, maar de komende vijf jaar zeer winstgevend. 

2. De iShares Physical Gold ETC

Net als bij de koersvorming van Amerikaanse aandelen en de verhouding tussen groei- en waarde-aandelen, valt ook bij de ontwikkeling van de goudprijs een langjarige beweging waar te nemen van de ene naar de andere extreme waarde. Een aantal jaren geleden heb ik onderzoek gedaan naar de goudprijs van 1971 – het jaar dat de wereld definitief de Gouden Standaard verliet – tot 2016. De gegevens die ik hiervoor gebruikt heb werken even goed als de data van Asness, en geven een even duidelijk beeld te zien: hoe hoger de waardering van Amerikaanse aandelen, hoe hoger de rendementen van goud.

Als je hier even over nadenkt, lijkt het ook logisch. De hoogste waardering voor aandelen ooit was rond de laatste eeuwwisseling, toen er in brede kring gedacht werd dat er nooit meer recessies zouden komen. In een dergelijk scenario willen beleggers alleen aandelen. Niemand die er ook maar over piekerde om in goud te beleggen. Het tegenovergestelde beeld zagen we in de jaren zeventig: een zeer sombere stemming en stagflatie. De economische groei was verdwenen, maar er was wel inflatie en daardoor daalde de koopkracht. Beleggers wilden in die tijd niets van aandelen weten. Het tijdschrift Business Week kondigde zelfs op zijn omslag ‘de dood van aandelen’ aan. Goud was hip in die tijd: elke bank in Nederland bood goudrekeningen aan.

Maar beleggers gaan nooit rechtstreeks van de ene extreme positie naar de andere. Tussen de jaren zeventig en de eeuwwisseling verschoof het zwaartepunt geleidelijk steeds verder van goud naar aandelen. Sinds het jaar 2000 is deze trend gedraaid: steeds wat minder in aandelen en wat meer in goud. Over de afgelopen twintig jaar heeft goud de aandelenmarkt dan ook ruimschoots verslagen. De goudprijs liep op met 472%, terwijl de S&P500 een totaalrendement liet zien van +231%. Dit lijken hoge rendementen, maar dat komt vooral omdat het gaat over een periode van twintig jaar. De gemiddelde jaarrendementen over deze hele periode zijn respectievelijk 9 en 6%.

Op dit moment zijn Amerikaanse aandelen weer peperduur. Daarom zie ik alle reden om in goud te beleggen. De tweede van de ETF’s voor 2021 is dan ook de iShares Physical Gold ETC (IE00B4ND3602).

3. De iShares USD Treasury Bond 20+ Yr UCITS ETF

Staatsobligaties vind ik een van de bijzonderste beleggingen die er bestaan. Ik loop al ruim twintig jaar mee in de beleggerswereld en elk jaar voorspellen analisten en economen dat de rente structureel gaat stijgen. Toch komt elke rentetop, en elke rentebodem, lager uit dan de vorige. Onderzoek uit de tijd voordat ik met beleggen begon, leert me dat de rente al veertig jaar daalt en dat economen en analisten al die tijd volhouden dat het niet lager kan. De variabele waar deze professionals de mist mee in gaan, is de inflatie: deze komt elke keer toch weer lager uit dan gedacht. 

Sinds het loslaten van de Gouden Standaard zit er geen rem meer op schulden. Het gevolg is dat in de afgelopen vijftig jaar de groei van de wereldwijde schulden elk jaar hoger was dan de groei van de economie. Dit heeft ertoe geleid dat een steeds groter deel van de wereldwijde cashflow van bedrijven en particulieren moet worden besteed aan het afbetalen van schulden, waardoor de omloopsnelheid van geld daalt. En hoe lager de omloopsnelheid van het geld, hoe lager de inflatie.

Zolang de rente in de Verenigde Staten hoger is dan die in Duitsland en Japan, blijf ik elk jaar inspelen op een lagere Amerikaanse rente. De derde van de ETF’s voor 2021 is daarom via de iShares USD Treasury Bond 20+ Yr UCITS ETF.

4. Vaneck Vectors Bitcoin ETN

In 2013 ging de bitcoin met vele honderden procenten omhoog. Ik noemde dit destijds een ‘zeepbel voor de IT-nerd’. Aan het begin 2017 was ik genuanceerder. Ik zei toen, in het grootste beleggersdebat van Nederland, dat er een kans voor speculanten zou ontstaan als de bitcoin op $1200 zou gaan noteren. Dan zou namelijk de koers voor het eerst hoger staan dan in 2013. Dit zou een zeepbel worden waar een veel bredere laag van de bevolking in mee participeren. 

Op dit moment denk ik voor het eerst dat de bitcoin op langere termijn kans van slagen heeft. Het zijn niet meer de IT-nerds en de speculanten die de bitcoin omhoog duwen, er zitten steeds meer investeerders in de cryptomunt die gericht zijn op de lange termijn. Ook institutionele partijen beginnen zich nu steeds meer te interesseren voor de bitcoin. Er verschijnen steeds meer professionele partijen op de markt, en VanEck introduceerde introduceerde een paar dagen geleden zelfs een ETN op de bitcoin.

Ik denk dat in een wereld waarin het aantal obligaties met een negatieve rente maar blijft oplopen (het totaalbedrag is nu $17,5 bln) en banken hun spaarrentes steeds verder blijven verlagen, mensen steeds meer zullen trachten hun vermogens te beschermen door te zoeken naar alternatieven. Ik denk dat de bitcoin in 2021 niet stil zal staan en de The Vaneck Vectors Bitcoin ETN kan een manier zijn om daarvan te profiteren en daarom de laatste van de ETF’s voor 2021