Grondstoffen blijven kansrijk | Drie keer kopen, drie keer houden

Tot februari 2021 hebben wij altijd geadviseerd om niet te beleggen in grondstoffen voor de lange termijn. De achterliggende reden is dat grondstoffenprijzen door technologische vooruitgang op lange termijn altijd dalen. Dit betekent dat hoe langer de beleggingshorizon van beleggers is, des te groter de kans op verliezen en des te groter de verliezen zullen zijn. Dat is goed te zien on de grafiek van de Bloomberg Commodity Index, gecorrigeerd voor de Amerikaanse inflatie sinds 1960. De index is over de afgelopen 62 jaar 17% kwijtgeraakt.

Op lange termijn dalen grondstoffen dus, maar op de korte termijn zijn extreem sterke koersstijgingen mogelijk. Tussen 1974 en 1980 steeg de Bloomberg Commodity Index ruim 300% meer dan de inflatie. De S&P500, inclusief de dividenden, kwam in diezelfde periode op een totaalrendement uit dat 20% lager lag dan de inflatie.

Het is niet toevallig dat grondstoffen goed presteren in tijden van inflatie en aandelen slecht. Inflatie leidt ertoe dat consumenten minder goederen kunnen kopen, waardoor de omzetten van bedrijven dalen. Doordat kosten bij bedrijven redelijk vast zijn, daalt hun marge.

Bekijk ook het dossier beleggen in grondstoffen

Vaak zie je daarnaast dat door inflatie ook de bedrijfskosten harder stijgen dan de omzet. Stijgende grondstoffenprijzen zijn vaak juist de bron van de inflatie en grondstoffen zijn daardoor de enige asset class die niet te lijden heeft onder inflatie. Dit betekent dat beleggers in tijden van inflatie kapitaal uit andere asset classes verhuizen naar grondstoffen in hun zoektocht naar rendement.

Nasleep covid

De huidige hoge inflatie is ontstaan doordat de Verenigde Staten, de belangrijkste en grootste economie van wereld, rijker uit de covid-recessie wilde komen dan het land erin ging. Dat is inderdaad gelukt, onder meer doordat werkloosheidsuitkeringen tijdens de pandemie hoger waren dan het laatstverdiende loon. Daarnaast werden ook Amerikaanse bedrijven ruimschoots gecompenseerd.

Het gevolg was een enorme vraag naar goederen, waardoor bedrijven de prijzen flink konden verhogen. Deze ontwikkeling houdt de komende jaren zeker nog aan en heeft in de Verenigde Staten al tot een loon-prijsspiraal geleid. Deze visie hanteer ik sinds februari 2021. Toen is naar mijn overtuiging een nieuwe bullmarkt aangebroken.

Varkenscyclus

De katalysator van de bullmarkt in grondstoffen is dus duidelijk en los van de hoge inflatie denk ik dat de huidige varkenscyclus(wiki) in de grondstoffensector alles in zich heeft om een van de sterkste ooit te worden. De laatste opgaande fase van de vorige varkenscyclus voor grondstoffen (2000 tot ongeveer 2013) was extreem sterk. In deze periode ontwikkelde China zich van een opkomend land tot een grootmacht. De cijfers zijn absoluut ongekend. Alleen al tussen 2011 en 2013 gebruikte China voor bouwprojecten 6,6 gigaton cement. Ter vergelijking: in de hele vorige eeuw (periode 1901-2000) gebruikte de Verenigde Staten 4,5 gigaton cement.

Grondstoffenbedrijven hebben in de periode 2000-2013 extreem veel geïnvesteerd om de toenmalige bullmarkt mogelijk te maken. De vraag naar grondstoffen zakte uiteindelijk in en al die nieuwe productiecapaciteit van grondstoffenbedrijven zorgde voor een enorme overcapaciteit. Deze neergaande fase van de grondstoffenmarkt had alles in zich om lang te gaan duren.

In een normale cyclus leiden uitblijvende investeringen er uiteindelijk toe dat de productie afneemt. Zonder investeringen en onderhoud daalt immers de productie. Dit brengt uiteindelijk de vraag weer boven het aanbod, waardoor de prijzen weer stijgen. Hierdoor gaan bedrijven weer investeren totdat er na verloop van tijd opnieuw overcapaciteit ontstaat. In de neergaande curve van de varkenscyclus, van 2013 tot februari 2021, waren er allerlei technologische revoluties waardoor deze fase nog veel langer duurde dan al werd verwacht.

Olie

Het beste voorbeeld is olie. Tussen 1986 en 2008 daalde de Amerikaanse olieproductie zo goed als elk jaar. In 1986 produceerde de VS elke dag 9 miljoen vaten. In 2008 was de productie gedaald tot 5 miljoen vaten per dag. De wereld sprak van ‘peak oil’: het moment dat het aanbod van olie niet meer hoger kan en alleen nog maar zal dalen. Maar de revolutie in schalieolie zorgde ervoor dat de Amerikaanse productie van 5 miljoen vaten in 2008 steeg naar 12,5 miljoen vaten per dag aan het begin van de coronapandemie, ruim twee jaar geleden. De VS werd de grootste olieproducent ter wereld.

De olieprijs werkt door in de prijzen van alle andere grondstoffen. De landbouwsector heeft bijvoorbeeld kunstmest nodig en die valt niet te produceren zonder aardgas. De aardgasprijs is hoog gecorreleerd met de olieprijs.

In februari 2021 dacht ik dat de enorme overcapaciteit van de grondstoffenmarkt eindelijk was verdwenen. Er was sinds een paar maanden een coronavaccin en overheden en centrale banken wilden nog steeds de economieën flink stimuleren in tijden dat alles weer open zou gaan. Dit was een mooi moment om van een negatief advies op grondstoffen over te gaan naar een positief advies.

Door de enorm lange voorafgaande bearmarkt in grondstoffen was er wereldwijd veel te weinig geïnvesteerd in grondstoffen. Dit betekent dat de tekorten op de grondstoffenmarkt jaren zullen gaan aanhouden.

Hier bovenop komt nog eens dat de wereld steeds serieuzer werk is gaan maken van het gevecht tegen klimaatverandering. Overheden geven steeds minder vergunningen af voor nieuwe investeringen als die niet aan steeds strengere duurzaamheidsregels voldoen. Het gevolg is nog verder stijgende grondstoffenprijzen.

Het is dan ook nog niet te laat om in te stappen, mocht uw portefeuille helemaal geen blootstelling hebben aan grondstoffenbeleggingen. Ik denk pas aan verkopen wanneer de investeringen in de grondstoffensector flink toenemen en/of als de inflatie gaat verdwijnen. Zo ver zijn we nog lang niet.

Adviezen op grondstofbeleggingen

Doordat de prijzen van olie- en aardgas zo essentieel zijn voor de gehele grondstoffenmarkt zijn de komende maanden zeer belangrijk. Maar een prijsverwachting voor de komende maanden afgeven voor olie en aardgas is onmogelijk. Daar zijn meerdere redenen voor. Allereerst is de energierekening ontploft. Iedereen met een variabel of nieuw contract gaat ruim 100% meer betalen voor energie. Dit zal er ongetwijfeld toe leiden dat de thermostaat in de winter lager wordt gezet, maar hoeveel de vraag naar gas zal dalen is geheel onbekend.

Ten tweede stroomt er sinds het jaarlijkse onderhoud via de Nord Stream pijpleiding in juli 80% (zie de tweede grafiek) minder gas van Rusland naar Europa. Het is onbekend wat Moskou hier de komende tijd aan gaat doen. De huidige gasvoorraden in Europa zijn even groot als een jaar geleden (zie grafiek 3).

De derde reden is de komende winter. Wordt die relatief zacht in Japan en Europa, dan komen we met de voorraden wel uit. Maar staat ons een strenge winter te wachten, dan ontstaat er een biedingsstrijd tussen Japan en Europa voor de LNG-tankers met vloeibaar gas en kan de gasprijs fors verder oplopen. Landen die afhankelijk zijn van vloeibaar gas, zoals Bangladesh en Pakistan, zijn nu al de biedingsstrijd met Europa en Japan aan het verliezen omdat ze simpelweg het geld niet hebben om voldoende LNG te kunnen kopen.

Mochten de prijzen van olie en aardgas hard verder stijgen, dan is dat niet allemaal alleen maar positief voor de grondstoffenprijzen. Denk aan de situatie dat opkomende markten door energietekorten met ‘black outs’ te maken krijgen en een fabriek waar bijvoorbeeld t-shirts gemaakt worden, stilvalt. Dan zal de prijs van t-shirts omhoogschieten, maar omdat deze fabriek dan geen katoen meer koopt, kan de prijs van katoen gaan dalen.

iShares Diversified Commodity Swap ETF

Vanwege dit soort specifieke prijsmechanismen heeft het onze voorkeur om te beleggen in de grondstoffenmarkt via de iShares Diversified Commodity Swap ETF (DE000A0H0728). In deze ETF zit geen enkele grondstof die ik zou willen mijden. Doordat het individuele grondstoffenrisico niet in deze ETF zit, heeft deze ETF de beste verhouding tussen risico en rendement.

Koffie, graan en suiker

De adviezen voor de WisdomTree Sugar ETC (GB00B15KY658), WisdomTree Grains ETC (GB00B15KYL00 ) en de WisdomTree Coffee ETC (GB00B15KXP72) staan allemaal op ‘houden’. Dit zijn de grondstoffen waarvan er bij tekorten meteen gezaaid kan worden en bij overschotten kan worden overgeschakeld op een ander gewas. Het gevolg is enerzijds dat de varkenscyclus bijzonder kort is en er niet geprofiteerd kan worden van jarenlange trends.

En aan de andere kant – omdat vraag en aanbod redelijk in evenwicht zijn – hebben de weersomstandigheden een heel grote invloed. Goed weer zorgt voor prijsdalingen omdat de oogsten gunstig uitpakken en slecht weer leidt tot prijsstijgingen omdat het aanbod daalt.

Toch blijft het advies hier ‘houden’, omdat er op korte termijn weliswaar fluctuaties mogelijk zijn maar ik op de lange termijn prijsstijgingen van deze grondstoffen verwacht. Ik denk dat de klimaatverandering pas net is begonnen en dat betekent niet alleen extremer weer, maar ook steeds minder landbouwgrond met een ideaal klimaat.

Koper | WisdomTree Copper ETC

De koperprijs heeft heeft sinds begin juni een enorme douw gekregen door de afkoelende wereldeconomie. Ik zie vier redenen waarom een belegging in koper op dit moment aantrekkelijk is. De eerste is de recente koersdaling. Ten tweede zijn er meer duurzaamheidsplannen waar koper bij nodig is dan de huidige koperproductie toelaat. De derde reden is dat de energiecrisis de elektrificatie van de economie gaat versnellen. De vierde is dat grote koperlanden zoals Chili de rem zetten op de productie omdat het winnen van koper erg vervuilend is.

Ik wil echter niet inspelen op de stijgende koperprijs met de WisdomTree Copper – EUR Daily Hedged (DE000A1NZLL0). Ik ben er nooit voorstander van om het valutarisico af te dekken. In de afgelopen twee jaar is de euro met zo’n 20% gedaald ten opzichte van Amerikaanse dollar. Dit betekent meteen dat de ETC 20% aan rendement inlevert omdat het geen valutakoersen meeneemt. Ik wil graag een blootstelling van 100% van de koperprijs en 0% aan een valuta.

Daarom verwijder ik de WisdomTree Copper – EUR Daily Hedged uit de Koerswijzer en neem ik in plaats daarvan de WisdomTree Copper ETC (GB00B15KXQ89) op. Het advies op die ETC is ‘kopen’.

Wisdom Tree Carbon

De rechten om koolstof te kunnen uitstoten zijn natuurlijk geen grondstof, maar deze markt werkt wel als bij een grondstof. Er is vraag en aanbod en op de dag van de afloopdatum moeten deze overeenkomen. Deze belegging scharen wij daarom onder de grondstoffenbeleggingen.

Wil een Europees bedrijf koolstof verbranden en daarmee koolstofdioxide (CO2) in de lucht brengen, dan moet het rechten kopen op de beurs. De Europese Unie brengt elk jaar minder rechten op de beurs, zodat er automatisch elk jaar minder CO2 kan worden uitgestoten. Wil een bedrijf toch uitstoten, dan moet het steeds duurdere rechten kopen.

Het kopen van deze belegging leidt ertoe dat de prijs van rechten om koolstof te mogen uitstoten omhoog gaat. Dit zorgt ervoor dat Europese bedrijven meer moeten betalen om koolstof uit te stoten. Europa is verslaafd aan fossiele brandstoffen en dit beleggingsproduct zal ervoor zorgen dat Europa gaat afkicken. Dit kan alleen maar door vervuilers steeds meer te laten betalen. Ik bespeel dit thema met WisdomTree Carbon (JE00BP2PWW32). Het advies is ‘kopen’.