AI | Kans voor beleggers, ramp voor arbeidsmarkt

Op aandelenmarkten was ‘kunstmatige intelligentie’ het absolute sleutelbegrip in de eerste helft van 2023. De grote bedrijven die software of chips voor deze technologie ontwikkelen, waren de absolute winnaars. Dankzij deze indexzwaargewichten staat de S&P 500 Index ruim 14% hoger dan zes maanden geleden. De gelijk-gewogen versie van de index staat op een winst van slechts 4,5%, wat aangeeft dat de opleving aan een groot deel van de beurs voorbij gaat.

Dat is best vreemd, als je bedenkt dat generatieve kunstmatige intelligentie bij heel veel bedrijven de productiviteit flink kan verbeteren. Het lijkt een kwestie van tijd voordat computers straks alle teksten maken en programmacode schrijven. Zakenbank Goldman Sachs voorspelde al dat de wereldeconomie dankzij de snelle implementatie van de nieuwe technologie het komende decennium met $7 bln extra kan groeien.

Korte termijn en lange termijn

Die enorme groeipotentie is vooral goed nieuws voor de lange termijn. De komst van een disruptieve technologie leidt gewoonlijk tot meer welvaart en tot een toename van het aantal hoogwaardige banen. Maar liefst 60% van de Amerikaanse werknemers heeft een baan die in 1940 nog niet bestond. Meer dan 85% van de werkgelegenheidsgroei in de afgelopen 80 jaar, is ontstaan dankzij technologische innovatie. Het beeld op de korte termijn is echter compleet anders.

Volgens schattingen van Goldman Sachs wordt straks het equivalent van 300 miljoen fulltime banen uitgevoerd door computers. Die omschakeling gaat veel sneller dan bijvoorbeeld in de periode na de ontwikkeling van elektriciteit of van de computer. Voor die eerste variant moest geïnvesteerd worden in de bouw van nieuwe fabrieken, terwijl werknemers pas na heel wat les- en leeruren effectief gebruik maakten van computers. Dankzij de komst van diensten zoals ChatGPT en de ontwikkeling van specifieke oplossingen voor het vervangen van meer complexe taken, kan kunstmatige intelligentie binnen een periode van enkele maanden of kwartalen al stevig doorwerken op de arbeidsmarkt. Ruim 40% van de werklast in juridische en administratieve taken kan de komende tijd geautomatiseerd worden.

Technologische werkloosheid

De Britse econoom John Maynard Keynes omschreef de daling van de banen als gevolg van innovatie in de jaren ’30 al als ‘technologische werkloosheid’. Vorige week analyseerden twee wetenschappers in Harvard Business Review dat er twee oplossingen zijn om te voorkomen dat de opkomst van kunstmatige intelligentie ten koste gaat van werkgelegenheid. De eerste optie – overheidsingrijpen om de implementatie van de technologie te vertragen – wordt terecht als hoogst onwaarschijnlijk opzij geschoven.

Bekijk ook het dossier Kunstmatige Intelligentie

Het alternatief is dat ondernemingen de technologie vooral inzetten om de productiviteit van werknemers te verbeteren, in plaats van om bestaande werkzaamheden te vervangen. De onderzoekers waarschuwen echter dat veel bedrijven conservatief geleid worden en vooral kijken naar besparingskansen die ontstaan. Zo kan dezelfde ontwikkeling die het afgelopen halfjaar leidde tot een feestje op de beurs, ervoor zorgen dat westerse arbeidsmarkten en economieën een paar mindere kwartalen tegemoet gaan. In plaats van mee te gaan in de goudkoorts rondom kunstmatige intelligentie, kunnen beleggers nu beter de portefeuille beter in balans brengen door wat meer positie te kiezen in defensieve segmenten zoals liquiditeiten, (langer lopende) staatsobligaties en goud.