Obligatierentes Japan op hoogste niveau in negen jaar
De meeste Westerse centrale banken hebben hun monetaire beleid de laatste anderhalf jaar aanzienlijk verkrapt vanwege te hoge inflatieniveaus. De officiële beleidstarieven liepen met meerdere procentpunten op. En de centrale bankbalansen werden afgebouwd waarmee geld uit de economie werd gehaald. Japan is tot nu toe de grote afwezige in het verkrappende landschap. Maar daar lijkt nu langzaam verandering in te komen.
De Bank of Japan (BoJ) liet eind juli weten dat het de rentetarieven weliswaar nog altijd onveranderd laat. Namelijk -0,1% voor het kortlopende beleidstarief en 0% voor de tienjaarsrente. Maar de bovengrens voor het aankopen van tienjaars staatsobligaties verhoogde de bank opnieuw. In december 2022 werd deze cap voor het eerst bijgesteld van 0,25 naar 0,5%. Nu zal de BoJ pas staatsobligaties opkopen als deze rente boven de 1% stijgt.
Hoewel de BoJ het slechts een technische aanpassing noemt, interpreteren financiële markten dit als een bijstelling van het zogenaamde yield curve control (YCC) beleid en een opstapje richting echte monetaire verkrapping, lees het verhogen van de korte beleidsrente. De opwaartse bijstelling van de aankoopgrens tot 1,0% dreef de tienjaarsrente in enkele dagen op van 0,43 naar 0,63%, het hoogste niveau van de afgelopen negen jaar.
Inflatie
De bijstelling door de BoJ lijkt te zijn ingegeven door de hogere inflatie en de zwakke valuta. De Japanse prijzen lopen voor het eerst in decennia weer substantieel op, en eindelijk boven de langgekoesterde 2%-doelstelling. De totale inflatie in juli steeg naar 3,2% op jaarbasis en de kerninflatie, exclusief energie- en voedselprijzen, zelfs met 4,0%. De loonontwikkeling vertoont evenzeer een opgaande lijn en daarbij beoogt de overheid ook een verhoging van het minimumloon met 4%.
Eind juli verhoogde de BoJ de inflatieverwachting van 1,8 naar 2,5% voor boekjaar 2023 en wees daarnaast op het risico dat de verwachting voor boekjaar 2024 (nu 1,9%) mogelijk te laag is. Een belangrijke inflatie-aanjager is de zwakke Japanse yen, importen zijn in yen uitgedrukt ‘duurder’ en dat voedt de inflatie. Maar daarnaast slagen bedrijven erin de hogere kosten door te berekenen in de eindprijzen. De jaarlijkse bevolkingsafname in Japan van circa 500.000 personen zorgde lang voor vraaguitval. Nu zijn er echter signalen dat consumenten meer gaan besteden, gedragen door hogere lonen.
Mocht de inflatiestijging een structureler karakter krijgen dan kan dit leiden tot meer volatiliteit bijvoorbeeld in de wisselkoers. Met een hogere bovengrens heeft de BoJ dan toch mogelijkheden om hierop in te grijpen zonder nu het zeer ruime monetaire beleid al los te laten.
Kapitaalstromen
Sinds de Japanse centrale bank in 2013 startte met zijn kwantitatieve verruimingsprogramma’s en rentes kunstmatig naar beneden werden geduwd, investeren Japanse beleggers relatief veel vermogen overzee. Zo is het de grootste buitenlandse belegger in Amerikaanse staatsobligaties. Ook heeft het een relatief groot belang in staatspapier van Frankrijk en Australië.
Sinds 2022 zien we echter dat sprake is van een kentering. Geleidelijk halen Japanse beleggers kapitaal dat eerder elders beter rendeerde terug, vooral uit de VS. Door de sterk gestegen Amerikaanse rentes en het toegenomen renteverschil met Japan is het afdekken van het valutarisico zo duur geworden, dat het resultaat van een binnenlandse obligatiebelegging meer oplevert. Nu de Japanse rente mogelijk oploopt en in de VS mogelijk niet verder stijgt, wordt de yen aantrekkelijker als beleggingsmunt en kan er nog meer geld terugstromen naar het land.
Het effectief rendement van een wereldwijd staatsobligatiemandje (investmentgrade), met daarin circa 20% Japanse obligaties, is mede door de Japanse beleidsaanpassing medio augustus opgelopen naar 3,7%. Dit ligt boven de 3,6% die net voor de val van de Amerikaanse SVB-bank werd gezien en is het hoogste niveau sinds 2008.
Als de BoJ het zeer ruime monetaire beleid de komende jaren vermindert, kan dit Japanse marktrentes hoger duwen en beleggers aanmoedigen om meer buitenlandse obligaties te verkopen. Zeker in landen met een hoog begrotingstekort en dus veel extra nieuwe obligatie-uitgiftes (bijvoorbeeld Frankrijk en de VS) en waarin Japanse beleggers een relatief groot belang hebben (bijvoorbeeld Australië) ligt hierdoor opwaartse rentedruk op de loer.
Ellen Engelhart heeft geen belangen in de beschreven obligatietitels.