Verhaal van de Week | Profiteren van de energietransitie

De wereld bevindt zich in de energietransitie, aangedreven door drie factoren: klimaatverandering, duurzaamheid en energiezekerheid. 

Eerst en vooral speelt klimaatverandering een grote rol. De verbranding van fossiele brandstoffen draagt significant bij aan de opwarming van de aarde. In de afgelopen 100 jaar heeft de mens zijn uitstoot van CO2 zien stijgen met ruim 90%. 

Door over te stappen op hernieuwbare energiebronnen zoals zon, wind en waterkracht, kunnen we de uitstoot van schadelijke broeikasgassen verminderen.

Ten tweede komt steeds meer de nadruk te liggen op duurzaamheid. Fossiele brandstoffen zijn beperkt beschikbaar en zullen uiteindelijk uitgeput raken. Anders dan deze eindige bronnen, bieden hernieuwbare energiebronnen een duurzamer alternatief. Ze benutten natuurlijke processen die zichzelf kunnen vernieuwen, waardoor ze op lange termijn betrouwbaarder zijn.

Bekijk ook het dossier Duurzaam Beleggen

Tot slot is er de kwestie van energiezekerheid. Veel landen zijn afhankelijk van geïmporteerde fossiele brandstoffen, wat hen kwetsbaar maakt voor geopolitieke spanningen. Hernieuwbare energiebronnen hebben het voordeel dat ze lokaal kunnen worden geproduceerd, waardoor een land minder afhankelijk wordt van buitenlandse energievoorziening.

Lithium, koper en nikkel 

Elke grote verandering zorgt voor aantrekkelijke beleggingskansen. Al is het wel moeilijk om aan te geven welke materialen het meest gaan profiteren van de energietransitie. De meeste experts denken dat de belangrijkste drie lithium, koper en nikkel zullen zijn. 

Lithium is cruciaal voor de productie van lithium-ionbatterijen, die worden gebruikt in elektrische voertuigen en andere vormen van energieopslag. Argentinië, Chili en Australië zijn belangrijke producenten met aanzienlijke reserves. Bolivia heeft ook grote reserves van lithium, maar deze zijn nog niet volledig commercieel ontwikkeld. 

Chili is verreweg de grootste producent van koper. Peru en Australië volgen met aanzienlijke hoeveelheden koper, dat wordt gebruikt in een breed scala van toepassingen waaronder elektrische bedrading, wat essentieel is voor elke vorm van elektrische energie. 

Nikkel wordt gebruikt in opslagsystemen voor elektrische energie die zijn gekoppeld aan hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind. Het vermogen om energie op te slaan voor toekomstig gebruik is essentieel om de betrouwbaarheid van deze sterk wisselende energiebronnen te waarborgen. Nikkel wordt daarnaast ook gebruikt als katalysator in verschillende processen voor de productie van waterstof, een brandstof die een belangrijke rol kan spelen in de toekomst van schone energie. Bij nikkel is Indonesië de belangrijkste speler, met de grootste bewezen reserves. 

Het komt er dus op neer dat Australië met Latijns-Amerika concurrerend is met koper en lithium en dat Indonesië vrij spel lijkt te hebben met nikkel. Uiteraard kan de concurrentie tussen Latijns-Amerika en Australië gaan verdwijnen op het moment dat de BRICS-landen (zie kader) hun grondstoffen willen inzetten voor geopolitieke doeleinden, al is daar nu nog nauwelijks sprake van.

Wat wel volop aan de gang is, is de machtspositie die Indonesië aan het opbouwen is. Om die reden ga ik in dit artikel vooral dieper in op beleggen in Indonesië, dat zijn economische kracht door de energietransitie de komende jaren flink zal zien toenemen.  

Nu de cruciale rol van nikkel in de energietransitie hierboven is geschetst, is het tijd om te verkennen waarom Indonesië een strategisch belangrijke positie inneemt in deze markt.

Beleggen in Indonesië

Indonesië is zich terdege bewust van de unieke positie waarin het zich bevindt en heeft een economische strategie ontwikkeld om die machtspositie te gelde te maken. 

Het land streeft ernaar investeringen aan te trekken in smelters en verwerkingsfabrieken om meer waarde toe te voegen aan de nikkelreserves, in plaats van alleen ruw nikkel te exporteren. Dat gaat gepaard met dwingende regels: als autobedrijven nikkel nodig hebben voor de productie van batterijen voor elektrische auto’s, dan moeten ze een fabriek in Indonesië neerzetten. Ook zijn er beleidsmaatregelen van kracht die de export van nikkelerts verbieden, met als doel de binnenlandse verwerkingsfaciliteiten te versterken. 

Indonesië aarzelt niet om zijn sterke positie in de nikkelindustrie te gebruiken om belangrijke economische doelstellingen te bereiken. Het land staat daarbij open voor buitenlandse investeringen, vooral uit China. Het Indonesia Morowali Industrial Park is een voorbeeld van grootschalige buitenlandse investeringen in de nikkelindustrie.

Veelzeggend is dat het verbod van het land op nikkelexport werd betwist in internationale rechtbanken. Dat toont aan hoe wereldwijd relevant de nikkelreserves zijn van Indonesië, dat goed is voor een kwart van de wereldvoorraad.

Meer redenen

Terwijl Indonesië zijn economische strategie voor nikkel ontvouwt, is het ook belangrijk om de bredere context van het land te begrijpen, waar politieke en economische vrijheden een significante rol spelen. We hebben afgelopen jaren kunnen zien wat de gevolgen zijn van beleggen in Rusland; al die aandelen zijn voor westerlingen naar nul afgeboekt. 

Voor het beoordelen van de persoonlijke en economische vrijheden kijk ik naar de Freedom ETF. Dit is een ETF met beleggingen in opkomende landen. De weging van een land is niet afhankelijk van de omvang van een bepaalde beurs, maar van de vrijheden in het betreffende land. 

De Freedom ETF gebruikt de ‘vrijheidsscore’ van het Amerikaanse onderzoeksinstituut CATO. Langs 76 criteria worden 165 landen gerangschikt. Indonesië staat met plekje 81 in de middenmoot, ruimschoots boven bijvoorbeeld Marokko (134) en Turkije (139). 

In de Freedom ETF heeft Indonesië op dit moment een weging van 4,53%, in de iShares Emerging Market index is dit 1,99%. Dit laat goed zien dat Indonesiërs van meer vrijheden kunnen genieten dan gemiddeld in de opkomende markten. 

Dit is niet 100% anders wanneer we een zwaarwegend maar onvrij land als China (nummer 150 qua vrijheid) buiten beschouwing laten: in de iShare Emerging Market Ex China index heeft Indonesië een weging van 2,85%, nog altijd een stuk lager dan in de Freedom ETF.

Beter huishoudboekje

Verder zijn de schulden van Indonesië een stuk lager dan die van het Westen. De verhouding tussen schulden en de omvang van de economie is in Indonesië met 38,1% ruim de helft lager dan die in de eurozone (91,6%). Dit biedt ruimte voor extra investeringen om tegenslag op te vangen, maar geeft ook lucht wanneer de rentes stijgen. Er hoeft dan namelijk niet meteen bezuinigd te worden als de rentebetalingen een groot deel van de overheidsfinanciën gaan uitmaken. 

Bovendien zijn aandelen uit Indonesië niet duur. De verhouding tussen de vrije kasstroom en de beurswaarde van de MSCI Indonesia was in de afgelopen tien jaar gemiddeld 5,9%. Nu is die verhouding 9,3%. Vrij vertaald: er blijft op dit moment 57% meer geld bij bedrijven over ten opzichte van de beurswaarde dan in de afgelopen tien jaar gebruikelijk was. Een andere manier om naar de waarderingen te kijken is de dividend yield. De gemiddelde dividend yield was over de afgelopen tien jaar 2,7% en is nu gestegen naar 4,3%. 

Tot slot is de demografie relevant. Met een bevolking die jaarlijks met 3 miljoen groeit en een kwart van de bevolking momenteel jonger dan 14 jaar, heeft het land een demografisch voordeel. Dit zogenoemde ‘demografische dividend’ leidt tot een constante groei van de vraag naar goederen en diensten, wat zowel binnenlandse als buitenlandse bedrijven aantrekt. 

Nu we in kaart hebben gebracht waarom Indonesië veelbelovend is voor beleggers, is het tijd om te verkennen hoe beleggers daadwerkelijk kunnen profiteren van de groei van het land.

Er zijn beursgenoteerde bedrijven die zich met nikkel bezighouden. PT Trimegah Bangun Persada, met de bijpassende tickercode NCKL, was met €3,5 mrd tot nu toe de grootste beursgang in Indonesië van 2023.

Zelf profiteer ik liever van de hele Indonesische economie met alles erop en eraan en daarom heb ik privé een positie in de HSBC MSCI Indonesia UCITS ETF Acc (LU1900065811), een ETF met als onderliggende waarde de MSCI Indonesia index. 

Rechtstreeks in nikkel

Ik beleg daarnaast ook rechtstreeks in nikkel, via de WisdomTree Nickel ETF (GB00B15KY211). Ik heb de positie pas vorige maand geopend. Vanwege (te) hooggespannen verwachtingen was nikkel jarenlang fors geprijsd waarna begin dit jaar een kentering inzette.

Dit betekent dat we vanaf nu ook nikkel actief gaan volgen en de grondstof ook opnemen in onze Koerswijzer. We volgden wel al goud, koper, suiker, zilver, platina, graan en koffie. Zie de tabel voor onze actuele adviezen.

De meeste mensen zijn er inmiddels wel van doordrongen dat de energietransitie noodzakelijk is. En wie daar nog niet van overtuigd is, zal door de vele voorbeelden van extreem weer en natuurrampen vermoedelijk snel aansluiten. De kans dat er echt een structurele groei in de vraag naar nikkel, koper, en lithium komt, lijkt daarmee verzekerd. En dat een land als Indonesië daarvan bovengemiddeld zal profiteren, is voor mij duidelijk. 

De auteur heeft een positie in HSBC MSCI Indonesia UCITS ETF Acc, WisdomTree Nickel, iShares Diversified Commodity Swap ETF, iShares Physical Gold en WisdomTree Physical Silver