Verhaal van de Week | Checklist voor beleggen in 2024

Net zoals meerdere wegen naar Rome leiden, brengen meerdere beleggingsstrategieën succes op de beurs. Je kunt beleggen met autorijden vergelijken. De meeste mensen halen hun rijbewijs en hebben er een leven lang plezier van. Het duurt een aantal lessen voordat je het kunt, maar als u zich aan de verkeersregels houdt, is de kans op schade klein. Als u zich op de beurs aan de regels houdt, zijn de risico’s te overzien. Maar je keer op keer aan de regels houden is ongeveer het moeilijkste dat er bestaat.

Een verschil met beleggen is dat je voor autorijden een rijbewijs moet halen, voor het kopen van aandelen heb je geen diploma nodig. Het grootste verschil is dat een belegger met het maken van fouten alleen zichzelf benadeelt, terwijl fouten van automobilisten levensgevaarlijke gevolgen kunnen hebben.

Op zich is beleggen is niet moeilijk, maar het behelst meer dan het kopen van aandelen alleen. Voor veel pensioenfondsen en verzekeraars vormen obligaties de basis van hun beleggingsportefeuille. Obligaties zijn leningen waar een vaste rentevergoeding tegenover staat. Kenmerkend voor obligaties is de op het eerste gezicht tegenstrijdige koersontwikkeling. Als de rente stijgt, dalen de koersen, omdat beleggers dan de voorkeur geven aan nieuwe obligatieleningen die hogere coupons bieden.

Aandelen zijn eigendomsbewijzen. Als het de onderneming voor de wind gaat, kan de waarde van de aandelen in de loop der jaren flink stijgen, met hogere koersen tot gevolg. Sommige bedrijven betalen zelfs dividend. Het is een vorm van winstdeling en een periodieke beloning voor het feit dat je risicokapitaal ter beschikking hebt gesteld.

Op jaarbasis maakt dat dividend maar een klein deel uit van de opbrengst. Het dividend wordt belangrijker naarmate de aanhoudperiode langer wordt. Wie aandelen koopt met de bedoeling ze binnen het jaar te verkopen, moet het vooral hebben van koerswinst. Dividendbeleggers hebben dan ook een andere kijk dan de meeste aandelenbeleggers. Ze hebben een focus op de lange termijn, het maakt hen niet zozeer uit hoe de koers op korte termijn evolueert.

Huiswerk

Aan goed beleggen gaat huiswerk vooraf. Beleggen doe je om vermogen op te bouwen. Snel rijk worden lukt alleen met veel geluk. Vermogen opbouwen is een proces waarvoor je veel geduld en discipline moet hebben. Als je vermogen wilt opbouwen, heb je grofweg twee mogelijkheden: sparen of beleggen. De spaarrekening is op dit moment echter verliesgevend, als je inflatie meeneemt. Spaarders zijn zich daar maar beter bewust van. Beleggen is in de meeste gevallen interessanter.

Beleggen in aandelen loont op termijn, maar als het tegenzit kan het pijn doen, zeker met geleend geld. Door te beleggen met geleend geld kun je het rendement vergroten, maar als je beleggingen verkeerd uitpakken, moet je de hoofdsom alsnog terugbetalen.

Als je aandelen koopt, neem je risico. Daar ontkom je niet aan. Je kunt het (markt)risico reduceren met een brede aandelenselectie en door niet te beleggen in bedrijven met hoge schulden, maar de waarde van je beleggingsportefeuille zal alsnog fluctueren.

Er zijn verschillende manieren om het beleggingsrisico te spreiden. Bij alle activa staat de relatie rendement en risico centraal. Dat geldt niet alleen voor aandelen of obligaties, de twee meest gangbare vermogenscategorieën, maar ook voor cryptomunten, grondstoffen, termijncontracten en vastgoed. Het maakt hierbij niet uit of je belegt in individuele vermogenstitels of in collectieve instrumenten, zoals beleggingsfondsen, indices of trackers.

De best presterende activa van de afgelopen dertig jaar zijn ook de beleggingen waarvan de koersen het meest volatiel waren. Als je een hoger rendement nastreeft, moet je onderweg grotere koersschommelingen tolereren. Ben je niet bereid of laten je omstandigheden het niet toe om meer risico te nemen, dan moet je realistisch zijn en genoegen nemen met een lager rendement.

De beurs is een marktplaats waar kopers en verkopers elkaar ontmoeten. Een oord waar vraag en aanbod van risicokapitaal samenkomen. Aandelenmarkten zijn van oudsher een marktplaats voor risico en zonder risico is er geen markt. De beurs hoort waarde te creëren, terwijl de meeste beleggers geen idee hebben wat de werkelijke waarde van een aandeel of andere producten is.

Waarderen

Als je het over de waarde van een aandeel hebt, dan moet je goed weten over welke waarde je het precies hebt. De nominale waarde van een aandeel is de waarde die je terugvindt op het aandeel zelf. Dat is het bedrag gecorrigeerd voor stocksplits waarvoor de onderneming de aandelen oorspronkelijk heeft uitgegeven. De nominale waarde zegt niets over de marktwaarde, die verandert elke dag.

De marktwaarde is de waarde van het aandeel waarvoor ze op de beurs worden verhandeld. De marktwaarde, ook wel beurswaarde geheten, komt tot stand door vraag en aanbod. De efficiënte-markttheorie stelt dat in de marktwaarde van een aandeel alle toekomstige winsten zijn verdisconteerd.

Beleggen doe je niet met het oog op vandaag, beleggen doe je voor de toekomst. Je kijkt naar wat volgend jaar, over een paar jaar gaat gebeuren. Door de marktwaarde te vergelijken met de fundamentele waarde  van het aandeel zien beleggers of het aandeel goedkoop of duur is. Met ondergewaardeerde aandelen maak je meer kans op rendement.

Dividend

Als je aandelen van een bedrijf bezit, kun je op twee manieren rendement maken: door middel van koerswinst en eventuele dividenden. In de beleggingsleer is het dividend, jargon voor winstuitkering, een sigaar uit eigen doos. In de praktijk zie je dat direct na de dividenduitkering de beurswaarde daalt met eenzelfde bedrag als de winstuitkering omdat aan de onderneming kapitaal onttrokken is, wat op zijn beurt een negatieve impact heeft op de vermogensstructuur.

Het dividend is vooral interessant voor (waarde)aandelen die weinig koerswinst opleveren. Sommige bedrijven betalen echter helemaal geen dividend. Vaak zijn dit jonge bedrijven. Daar ligt de focus op (autonome) groei. Als ze al winst maken, dan wordt die geïnvesteerd in de ontwikkeling van nieuwe producten of in het veroveren van marktaandeel en niet in het uitkeren van winst in de vorm van dividend.

Het totaal aan rendement van een belegging bestaat uit meerwaarde en dividend. Het (totaal)rendement dat je op je (aandelen)beleggingen haalt, wordt niet alleen bepaald door stijgende of dalende koersen of het dividend. Wanneer je buitenlandse effecten koopt, moet je, als ze in een andere valuta noteren, ook rekening houden met het effect van de wisselkoers.

Op Wall Street noteren aandelen in dollars. Soms krijg je meer dollars voor je euro, soms minder. Als de waarde van de dollar ten opzichte van de euro daalt, kan het zomaar gebeuren dat je belegging minder waard wordt zonder dat de koers van het aandeel zelf veranderd is. Maar wanneer zowel de koers van het aandeel als de waarde van de dollar stijgt, is er sprake van dubbele winst en ben je spekkoper.

Rendement

Hoe kun je zien of een aandeel een interessante belegging is? Gemiddeld bieden aandelen een jaarlijks rendement van 8%. Dit (beurs)rendement bestaat uit de optelsom van koerswinst en het dividend. Dat is het rendement waarmee je het verwachte rendement van allerlei alternatieve beleggingen vergelijkt, ook aandelen.

Enerzijds wordt het uiteindelijke rendement bepaald door fundamentele factoren zoals nettowinst en het dividend en door het sentiment op de beurs via de herwaardering van het aandeel anderzijds. Het verwachte rendement bestaat hier uit de som van winstgroei, het dividendrendement en de waardeverandering van het aandeel gemeten door middel van de koers-winstverhouding.

Een aandeel met een dividendrendement van 2% en een verwachte winstgroei van 6% zal bij gelijkblijvende k/w geen buitengewoon rendement opleveren. Eentje met 26% winstgroei wel, mits het aandeel niet wordt afgestraft door de markt. Zonder extraordinaire winstgroei dus geen buitengewoon rendement, maar als de winstgroei hapert, volgt veelal een afwaardering. Dan drukken twee (negatieve) krachten het beleggingsresultaat, met wellicht als gevolg een negatief rendement.

Timing en spreiding

Op het verkeerde moment kopen, wil je nooit. Als je de markt kunt timen ben je spekkoper. Loop je de beste dagen van het jaar mis, dan ben je de schlemiel. Er gaat meer geld verloren met het anticiperen op grote koersdalingen dan in beurscorrecties zelf.

Grote prijsveranderingen treden op in clusters. Als je de daling al goed had zien aankomen, moet je kort nadien ook het lef hebben om terug in de markt te stappen. Niet voor niets zeggen ervaren beleggers: de beste tijd om aandelen te kopen was twintig jaar geleden, het op een na beste moment is nu. Als je belegt voor de lange termijn werkt de factor tijd in je voordeel.

Om het risico op zeperds te verkleinen, kun je beter je risicokapitaal spreiden over meerdere aandelen. De term risicokapitaal verwijst naar geld dat je in de komende vijf tot tien jaar niet nodig hebt. Koop niet meer aandelen dan je aankunt en diversifieer over meerdere vermogenscategorieën. Over het algemeen wordt aangeraden om 60% van het vermogen in aandelen te stoppen en 40% in obligaties. Ook hoor je dat je 10% cash moet aanhouden, zogenaamd om te profiteren van grote koersdalingen. De werkelijke reden is echter ervoor te zorgen dat je niet onverhoeds hoeft te verkopen wanneer de markt door een diep dal gaat.

Hoe dan ook, in de beleggingsleer is diversificatie verheven tot de heilige graal. Wel doet te veel spreiding het positieve effect ervan teniet. Hoe groter het aantal beleggingen, hoe moeilijker het wordt om alle risico’s te doorgronden. Dat vergroot de blootstelling aan onbedoelde risico’s.

En wacht niet te lang met beleggen totdat je een grote geldsom bijeen hebt gespaard. Net zoals je eerste auto veelal een kleine wagen is, kun je klein beginnen. Sterker nog, het is beter om vroeg te beginnen, om maandelijks een klein bedrag te beleggen, dan profiteer je langer van de samengestelde rente. Het rente-op-rente-effect is de grootste kracht op aarde.