Beleggen in goud | De best presterende belegging van deze eeuw

In deze eeuw heeft de goudprijs tot dusver uitzonderlijk goed gepresteerd. Terwijl het totaalrendement van de S&P500 op 441% uitkwam, behaalde goud een rendement van 710%. Vooral het recente rendement van 16% over de afgelopen zes maanden valt op, gezien de stevige tegenwind waar goud mee te kampen had. Deze tegenwind kwam voort uit de sterke dollar en het vooruitzicht van een langere periode van hoge rentes.

Omdat goud geen kasstromen genereert zoals dividend of rente, wordt het relatief minder aantrekkelijk naarmate de rente stijgt of langdurig hoog blijft. In de afgelopen zes maanden werd dit nog eens extra versterkt doordat de inflatie onder de rente zakte, waardoor spaarders met renteproducten een positief rendement konden behalen. Dit leidde ertoe dat goud niet meer noodzakelijk was, omdat het sparen zelf al zorgde voor een positief effect op de koopkracht.

Reële rente

In onderstaande grafiek, die de reële rente in de VS weergeeft, is duidelijk te zien dat de spaarrente boven de inflatie ligt. Dat de voor inflatie gecorrigeerde rente positief is, komt door het agressieve rentebeleid van de Amerikaanse centrale bank (Fed). Die heeft sinds maart 2022 de rente in een reeks stappen verhoogd van 0% naar 5,25%. De financiële markten hadden aanvankelijk verwacht dat de reële rente snel zou afnemen (de rente daalt dan sneller dan de inflatie).

In januari voorspelden de Fed-futures nog zeven (!) renteverlagingen in de VS tot eind 2024, maar dit aantal is inmiddels gedaald tot één. Dit suggereert dat de rente langer hoog zal blijven dan verwacht, en de reële rente ook. Die situatie maakt het mogelijk om te profiteren van de dollarrente, wat dit jaar een toestroom van geld richting de dollar heeft veroorzaakt. En als gevolg daarvan is de dollar nu de sterkste munt van alle G10-valuta’s.

Deze ontwikkelingen hebben de vraag naar goud in de ontwikkelde wereld aanzienlijk verminderd, zoals te zien is in de SPDR Gold Shares. Dit goudfonds zag het aantal uitstaande stukken met 30% afnemen, wat in de volgende grafiek zichtbaar is. Dit roept de vraag op hoe de goudprijs nog steeds op een recordhoogte kan staan: de dollar is ongekend sterk, de reële rente blijft hoog en beleggers reageren door hun beleggingen in goud te verkopen.

Een verklaring die vaak wordt genoemd is de angst voor een grote regionale oorlog in het Midden-Oosten of een verdere escalatie van de oorlog in Oekraïne. Maar als dit voor beleggers echt de belangrijkste reden is om goud te kopen, dan zou de aandelenmarkt nu niet op zo’n hoog niveau staan.

China

De verklaring voor de hoge goudprijs moeten we volgens mij eerder zoeken bij de Chinese centrale bank. In de afgelopen 17 maanden heeft de Chinese bank elke maand goud aangekocht. Hoewel China na de Verenigde Staten de grootste economie ter wereld is, staat het land slechts op de zesde plaats als het gaat om goudreserves. Goud maakt nu 4,3% uit van de totale reserves van China, terwijl andere centrale banken gemiddeld 13% van hun reserves in goud aanhouden. Ik verwacht dat China op zijn minst dat wereldwijde gemiddelde aandeel goud wil behalen, wat suggereert dat de Chinese centrale bank nog een lange weg te gaan heeft met goudaankopen.

China is echter niet de enige centrale bank die goud aan het kopen is. De grafiek toont de kwartaalaankopen van alle centrale banken samen. Sinds de Russische invasie zijn deze aankopen fors toegenomen. Dit is niet verrassend, aangezien de Verenigde Staten ervoor kozen om $300 mrd aan Russische tegoeden zonder rechterlijke tussenkomst in beslag te nemen.

Andere landen willen dit risico vermijden en bouwen hun goudreserves op, omdat goud in tegenstelling tot buitenlandse tegoeden niet zomaar kan worden afgepakt. De dollar fungeert momenteel als wereldreservemunt, maar dit werkt alleen zolang de VS de dollar niet gebruikt om andere landen te straffen. De trend dat goud als alternatief in trek is zal nog jaren aanhouden, want vertrouwen komt te voet en gaat te paard.

Goudmijnaandelen

Het is slechts een kwestie van tijd voordat de reële rente weer negatief wordt, aangezien dit altijd gebeurt tijdens een recessie in de VS. De Fed-rente zakt dan onder het inflatieniveau, wat het lenen van geld aantrekkelijk maakt en de economie stimuleert. In de 21ste eeuw zijn er drie periodes geweest waarin de Amerikaanse reële rente met enkele honderden basispunten is gedaald. Deze drie periodes gingen gepaard met een sterke stijging van de goudprijs.

Gezien mijn verwachting dat centrale banken blijven kopen, ben ik optimistisch over goud. Zodra de Amerikaanse reële rente weer negatief wordt, zou de goudprijs aanzienlijk kunnen stijgen (want dan komen de westerse beleggers weer terug). In de afgelopen 24 jaar heeft goud zelfs meer rendement opgeleverd dan Amerikaanse aandelen, die wereldwijd als de best presterende gelden. Toch rijst vaak de vraag of beleggers niet meer kunnen verdienen door in goudmijnaandelen te investeren.

Goudmijnaandelen zijn wel risicovoller dan goud zelf (zie kader). Toch genereren ze aanzienlijke vrije kasstromen, zoals te zien is in de grafiek. Vrije kasstroom is het bedrag dat overblijft nadat alle kosten, uitgaven en investeringen zijn betaald.

Een belangrijk punt bij het beleggen in goudmijnaandelen is dat de goudprijs sneller moet stijgen dan de inflatie, met andere woorden: de kosten van het bedrijf moet compenseren. In de recente inflatieperiode stegen de kosten sneller dan de goudprijs. In 2021 genereerden de bedrijven in de Arca Gold Miners Index een omzet van $335 per aandeel, wat in 2023 was gestegen naar $360. Deze groei was mogelijk dankzij de stijgende goudprijs, die gemiddeld $1799 in 2021 bedroeg en $1943 in 2023.

De nettowinst van de mijnbedrijven daalde echter aanzienlijk, van $61 naar $47, vanwege de sterk gestegen kosten en inflatie. Hierdoor nam hun koers-winstverhouding toe van 17 naar 21, terwijl de gemiddelde aandelenkoers over diezelfde periode daalde van $1113 naar $1040. Een stijgende koers-winstverhouding gecombineerd met dalende koersen, is een bijzonder ongunstige situatie.

Ik verwacht dat deze periode nu voorbij is, in de veronderstelling dat de goudprijs aanzienlijk zal stijgen door de aankopen van centrale banken en de verwachte negatieve reële rente in de VS. Privé beleg ik in aandelen van Newmont, Franco Nevada, Barrick, en de VanEck Gold Miners UCITS ETF.

Conclusie

Het is slechts een kwestie van tijd voordat de Amerikaanse economie in een recessie belandt. De renteverschillen tussen de tweejaars- en tienjaarsrente wijzen daarop, aangezien de yieldcurve invers is. Dit betekent dat het veiliger is om geld voor tien jaar uit te lenen dan voor twee jaar, hoewel de langere looptijd doorgaans meer risico inhoudt. Sinds het loslaten van de gouden standaard in 1971 is het omkeren van deze inversie telkens gevolgd door een recessie.

De Amerikaanse rente heeft nog nooit zo lang invers gestaan. Een belangrijke reden dat de Amerikaanse economie nog niet in een recessie is beland, is dat veel partijen hebben geprofiteerd van historisch lage rentetarieven. Amerikaanse huiseigenaren hebben hun hypotheekrente voor dertig jaar vastgezet tegen 3%, waardoor de huidige rente van 7,4% weinig impact heeft. Ook bedrijven in de S&P500 hebben hun schulden verlengd in een periode waarin de rente praktisch 0% was.

Zo lang als deze opgaande fase van de economische cyclus duurt, zo lang zal waarschijnlijk ook de neergaande fase duren. Stel dat de Fed acht renteverlagingen doorvoert en de hypotheekrente bijvoorbeeld daalt naar 5,4%. Dit zou nog steeds geen moment zijn om je huis te herfinancieren als je al een 30-jarige hypotheek hebt tegen 3%. Deze recessie zou voor veel huiseigenaren niet het moment zijn om hun financiële positie te verbeteren door lagere rentes vast te leggen.

Een vergelijkbaar effect zal ook zichtbaar zijn bij het Amerikaanse bedrijfsleven. Dit is de eerste keer in de afgelopen tientallen jaren dat er niet goedkoper geherfinancierd kan worden in een recessie. Hoe dit uitpakt, is onbekend, maar het lijkt aannemelijk dat hierdoor de neergaande fase, net als de opgaande fase, langer duurt dan wat gebruikelijk was in de afgelopen tientallen jaren.

Hoe komt de economie uit de volgende recessie als massaal herfinancieren niet langer werkt? Waarschijnlijk zullen beleidsmakers in de VS net als tijdens de vorige recessie reageren, maar nog drastischer. Toen kreeg elke Amerikaan $3000 contant op de rekening, en de overheidstekorten liepen fors op. Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat bij de aanstaande presidentsverkiezingen iemand aan de macht komt die de Amerikaanse schulden serieus wil aanpakken. Integendeel: het zou mij niet verbazen als tijdens de volgende recessie elke Amerikaan $5000 op zijn rekening gestort krijgt. Meer schulden en minder marktwerking zullen op de lange termijn gunstig blijven voor goud in vergelijking met aandelen. Het duurt nu al 24 jaar dat goud hogere rendementen laat zien dan aandelen; het staat in de sterren hoe lang deze situatie nog aanhoudt, maar het is niet zo een-twee-drie voorbij.

De defensieve belegger doet er goed aan om goud op te nemen in de beleggingsportefeuille en de aanbeveling is dan om de iShares Physical Gold ETC (IE00B4ND3602) te kopen. Voor de offensieve belegger adviseer ik de VanEck Gold Miners UCITS ETF (IE00BQQP9F84). De speculatieve belegger kan individuele goudmijnaandelen kopen, waarbij mijn voorkeur zou uitgaan naar  Barrick, Newmont en Franco Nevada.