Indexopties | Een vangnet voor magere tijden
De meeste beleggers hebben door de stijgende koersen een mooie (papieren) winst opgebouwd. Toch zien we af en toe scheurtjes ontstaan in het ijzersterke sentiment onder beleggers. De oorlogen in Oekraïne en Israël duren voort, de banenmotor in de VS draait minder snel en Europa en Japan flirten met een recessie.
Hoewel beleggers rekenen op renteverlagingen blijkt de hoge inflatie hardnekkiger dan verwacht. Misschien is dit wel een moment om uw beleggingsportefeuille te beschermen tegen een koersdaling.
In dit artikel leg ik uit hoe een beleggingsportefeuille kan worden beschermd met indexopties. Ik sta kort stil bij de voor- en nadelen van indexopties ten opzichte van aandeelopties. Daarna komen enkele strategieën aan bod. Tenslotte geef ik aan welke strategie ik zelf gebruik.
Waarom indexopties
Een van de stelregels bij beleggen is spreiding. Ik ga er dus maar even van uit dat de lezer van Beleggers Belangen investeert in een portefeuille met meerdere aandelen en wellicht enkele fondsen. Om het risico af te dekken met opties kunt u dan kiezen om ieder aandeel apart af te dekken, of om een optie te kopen die de hele portefeuille afdekt.
Het afdekken van een portefeuille heeft een aantal voordelen. Allereerst kunt u met één transactie de hele portefeuille afdekken. Ten tweede is de premie van een indexoptie meestal lager dan die van de individuele aandelen. Ten derde zijn de kosten lager. De directe transactiekosten zijn lager, omdat minder transacties benodigd zijn en de indirecte kosten zijn lager omdat de bid-offer spread van indexopties lager is.
In dat geval zorgt de hefboom er namelijk voor dat u speculeert met het overschot op een koersbeweging. Vooral bij het schrijven van calls is dat onverstandig. U moet er niet aan denken dat u aandelen moet leveren die u nog niet in bezit had van een bedrijf dat net tegen de hoofdprijs is overgenomen.
De juiste index
Om de dekking van opties zo veel mogelijk te laten aansluiten op de ontwikkeling van de portefeuille is het belangrijk de juiste indexopties te kiezen. In eerste instantie moet de koersbeweging van de portefeuille in lijn liggen met de gekozen index.
Heeft u veel technologieaandelen in de portefeuille, dan past de AEX index wellicht beter dan de Eurostoxx-index met meer financiële waarden. In de AEX zijn de chipbedrijven en Prosus immers vrij zwaar gewogen. Gelukkig bewegen de meeste indices op lange termijn redelijk dezelfde kant op.
Onderliggende waarde
Het tweede aandachtspunt is de onderliggende waarde. Deze kunt u berekenen door de multiplier te vermenigvuldigen met de stand van de index. De multiplier van de standaard AEX-opties is 100, vermenigvuldig dit met een koers van ruim 900 en de waarde komt uit op ruim €90.000. Er zijn ook opties op de AEX met een multiplier van 10 met de ticker MOA.
Dan komt de onderliggende waarde op €9000. De multiplier van de Eurostoxx50 index is 10; voor de S&P 500 zijn er opties met een multiplier van 10, 50 en 100 beschikbaar. De multiplier maakt dus een groot verschil voor de onderliggende waarde.
Beschermen met putopties
De meest voor de hand liggende strategie om uw portefeuille te beschermen is door het kopen van putopties. U koopt als het ware een verzekering tegen koersverlies omdat u gedurende een bepaalde periode gerechtigd bent de aandelen te verkopen tegen een bepaalde prijs. U betaalt natuurlijk wel een premie voor de verzekering.
Lees ook Tijd om de winnaars te verzilveren
Wanneer u de AEX put 880 Dec24 koopt voor €19, dan heeft u tot de derde vrijdag van december het recht om een AEX-mandje te verkopen voor 880. Op het moment van schrijven staat de AEX index op 915 punten. Uw verlies zou dus beperkt zijn tot 3,8%. Daarnaast betaalt u zo’n 2% voor de verzekering. Gaan de koersen verder omhoog dan profiteert u gewoon mee, maar bent u de premie voor de verzekering kwijt.
Premie stijgt bij hoger risico
Zoals met iedere verzekering neemt de premie toe naarmate de risico’s hoger worden. Bij de optiepremies hangt de hoogte onder meer af van de volatiliteit. Rondom het faillissement van Lehman Brothers en bij de uitbraak van covid-19 waren de premies hoog en als de beurs geruime tijd omhoog gaat, zoals de laatste maanden, dan daalt de volatiliteit en zijn de premies laag. De combinatie van lage premies en hoge koersen, zorgt ervoor dat het relatief interessant is om momenteel putopties te kopen.
Onderzoek toont echter ook aan dat de premies over het algemeen te hoog zijn. In meer dan 90% van de gevallen blijkt de inschatting van de volatiliteit die in de optieprijzen is verwerkt achteraf te hoog. Op lange termijn is het daarom niet verstandig om structureel putopties te kopen om de portefeuille af te dekken.
Callopties voor de premie
Een andere mogelijkheid om met opties het risico van uw portefeuille te beheersen, is door callopties te schrijven bovenop de aandelenportefeuille. In dat geval verkoopt u het recht om de aandelen voor een vastgestelde prijs te verkopen aan een andere belegger in ruil voor een premie. Aangezien ook de prijzen van de callopties meestal te hoog zijn, krijgt u relatief veel premie binnen in ruil voor het opgeven van de opwaartse potentie.
Als u de AEX call 930 Aug24 verkoopt voor €10, dan kunt u gevraagd worden een AEX-mandje te verkopen voor 930. Op het moment van schrijven staat de AEX index op 915 punten. U kunt u dus een rendement behalen van 2,6%. Dat bestaat voor 1,5% uit de koerswinst van 915 naar 930 en 1,1% uit de premie voor de optie. Niet slecht voor twee maanden.
Niet volledig beschermd
In tegenstelling tot het eerste voorbeeld met de gekochte putoptie bent u in dit geval niet volledig beschermd als de koersen dalen. Het verlies wordt gedempt door de 1,1% premie die u heeft ontvangen voor de geschreven callopties.
Als de volatiliteit lager dan 13 is, dan koop ik putopties met 3-6 maanden looptijd die ongeveer 3% onder de huidige waarde liggen. Ik maak gebruik van de schommelingen in de volatiliteit door de ene keer calls te schrijven en de andere keer puts te kopen. Als ik putopties koop, kies ik voor langere looptijden omdat er dan minder premie uitloopt. Bij geschreven callopties wil ik dat de premie zo snel mogelijk vervalt en kies ik voor een korte looptijd. Verder probeer ik het in- en uitstappen van de opties enigszins te timen. Als de markt een aantal dagen voor de expiratie gedaald is, wil ik nog wel eens een paar dagen wachten op herstel voordat ik nieuwe opties schrijf.
Hetzelfde doe ik soms met de uitoefenprijs: na een langdurige stijging schrijf ik liever een optie met een uitoefenprijs die dichter bij de huidige koers ligt. Stijgt het verder dan heb ik pech, maar bij een daling profiteer ik extra.
Er zijn honderden verschillende optieseries waarmee u kunt sleutelen aan het rendement en risico. Daarbij geldt dat minder risico of meer bescherming leidt tot minder rendementspotentie. Om de juiste optie te vinden kunt u het best eerst de beurs te selecteren en dan de index. De volgende stap is om de maand te selecteren. Dat leidt tot een overzicht van de beschikbare optieseries. Scroll even naar de uitoefenprijzen die in de buurt liggen van de huidige waarde en vergelijk de mogelijkheden.
In de VS houdt S&P al decennia data bij van dergelijke strategieën. Omdat de premies over het algemeen te hoog zijn, werkt het schrijven van callopties op lange termijn beter dan het kopen van putopties. Bij de strategieën waarbij opties worden geschreven verbetert de rendement/risico verhouding. Met name de risicostatistieken verbeteren, terwijl het rendement grotendeels overeind blijft op de lange termijn. Vooral de onderzoeksrapporten van Willshire geven een aardig inzicht.
Verder lezen?
Loege Schilder
Loege Schilder (1978) werkt sinds 2000 op de financiële markten. Onder andere als optiehandelaar, vermogensbeheerder en adviseur van banken, verzekeraars en pensioenfondsen. Loege studeerde economie aan de Universiteit van Amsterdam en voltooide later de opleiding tot Register Beleggingsanalist. Loege heeft zich gespecialiseerd in het analyseren van duurzame aandelen. Vanaf 1 januari 2024 schrijft hij daarover in Beleggers Belangen.