Viskwekerijen | Het neusje van de zalm uit een groeisector
In een omgeving waar de vraag naar zalm de komende jaren harder stijgt dan het aanbod, hebben viskwekers goud in handen. We behandelen enkele spelers die we het aantrekkelijkst vinden om te kunnen profiteren van deze trend. Vooral voor de lange termijn zijn deze bedrijven erg interessant als belegging.
Bakkafrost
De economie van de Faeröer Eilanden is mede door de ideale ligging grotendeels afhankelijk van visvangst en viskwekerij. De temperatuur van het zeewater is er het hele jaar door 8 graden Celsius en ook in de fjorden met variaties tussen de 11 graden Celsius (zomer) en 6 graden Celsius (winter) erg stabiel.
Bakkafrost is als zalmkweker gevestigd op de Faeröer Eilanden en zit dus precies op de juiste plek. Een groot deel van de activiteiten is gesitueerd aan de oostkust van Schotland. Bakkafrost is genoteerd aan de Noorse beurs, maar rapporteert in Deense kronen, aangezien de Faeröer Eilanden onderdeel van Denemarken zijn.
Familiebedrijf
De viskweker heeft nog veel weg van een familiebedrijf. Bakkafrost werd in 1968 opgericht door de drie broers Martin, Hans en Roland Jacobsen, die ook á Bakka genoemd werden naar de plaats waar ze vandaan kwamen. De huidige ceo Regin Jacobsen en cfo Hogni Dahl Jacobsen zijn eerste generatie opvolgers. Zo’n 15,5% van de uitstaande aandelen is momenteel in handen van twee Jacobsens.
Na de vissterftecrisis (zie kader) op de Faeröer Eilanden van begin deze eeuw is Bakkafrost haar hele bevoorradingketen zelf gaan beheren. Dat begint bij de productie van vismeel en visoliën, die dienen als voeding voor de kweekvis.
Gunstige ligging
Door de gunstige ligging kan Bakkafrost haar kweekvis voeden met voer dat hoge percentages dierlijke visolie en proteïnes bevat. Dit alles verlaagt de ecologische voetafdruk, doordat er minder landoppervlak nodig is voor visvoerproductie.
Na achttien maanden in geconditioneerde zoetwaterbassins verblijven de zalmen een jaar in drijfnetten in een fjord, waarna ze zo’n zes kilo wegen en nog twee maanden in zeewater terechtkomen. Hierna worden ze getransporteerd, verwerkt en verpakt. Sinds 2021 beschikt Bakkafrost zelfs over een eigen Boeing, waarmee het bedrijf ook een snel eindtransport van (verse) producten in eigen hand heeft.
Lees ook Voedingsrevolutie | Vier tips als bodem voor rendement
Een parasiet als zeeluis is een structurele bedreiging voor de vis. De kwetsbaarheid van de visindustrie in de Faeröer Eilanden kwam begin deze eeuw aan het licht, toen een infectieziekte in de wateren leidde tot massale sterfte onder de kweekvis. De lokale viskwekers waren genoodzaakt hun visbroed langer in de kweekbassins bewaren, om te voorkomen dat het ook besmet raakte.
Hierbij bleek dat het langer bewaren van visbroed onder geconditioneerde omstandigheden een sterk positief effect had op zowel de verwachtte levensduur als het gewicht van de vis. En de uiteindelijke opbrengst wordt er zowel groter als voorspelbaarder door. De kweekmethode is de standaard geworden. Bakkafrost gaat inmiddels al naar een verblijf van achttien maanden in zoetwaterbassins, alvorens vis in netten in fjorden verder te laten groeien.
Verdrievoudigd
De omzet van Bakkafrost is de afgelopen tien jaar verdrievoudigd tot DKK7,1 mrd (€1,0 mrd) in 2023. Operationeel ziet Bakkafrost verbeterkansen in Schotland, waar in het verleden te weinig is geïnvesteerd.
De rendementen blijven daar ver achter bij de locaties op de Faeröer Eilanden en ook bij die van Schotse concurrenten. De vissterfte ligt er te hoog en het gemiddelde gewicht van volwassen zalmen is te laag. Investeringen moeten de zalmopbrengst in Schotland verhogen van 30.000 ton in 2023 tot 55.000 ton in 2028.
Omzetstijging
Ook op de Faeröer Eilanden zal de opbrengst in die periode sterk stijgen, van 68.000 naar 110.000 ton zalm. Daarmee ligt de geschatte totale opbrengst in 2028 ruim 65% hoger dan afgelopen jaar, wat ook de koers van het aandeel Bakkafrost moet stuwen.
Het dividendbeleid gaat uit van een uitkering van 30-50% van de aangepaste winst per aandeel. Het dividendrendement bedraagt nu 2,0%, en is de afgelopen tien jaar wel gestegen, maar niet erg stabiel gebleken. Ten tijde van zowel de kredietcrisis als de coronacrisis werd het dividend sterk verlaagd.
Beleggers moeten het bij Bakkafrost vooral hebben van koerswinst op lange termijn. In 2024 zal de winst een dipje vertonen, maar de schatting is dat onder normale omstandigheden de winst per aandeel in 2025 rond de DKK31,50 (NOK49,50) zal uitkomen. Bakkafrost heeft nu een k/w van 13,3 voor 2025. Met een ijzersterke balans kan Bakkafrost ook prima tegen een stootje.
Mowi
Het Noorse Mowi was tot een naamswijziging in 2018 bekend onder de naam Marine Harvest, dat in 1965 nog door Unilever werd opgericht. Mowi is via diverse fusies en overnames een van de grootste bedrijven op het gebied van ‘seafood’ geworden, met een nadruk op zalmkweek en behaalde in 2023 een omzet van €5,5 mrd.
Mowi staat genoteerd aan de aandelenbeurs in Oslo (in Noorse kronen), maar rapporteert in euro’s. Dat laatste is een bewuste keuze: Mowi schat de afgelopen tien jaar zo’n €105 mln bespaard te hebben aan lagere rentelasten door zichzelf te financieren in euro’s in plaats van Noorse kronen.
Eigen voerdivisie
Sinds 2012 heeft Mowi een eigen divisie die het voer voor de kweekvissen produceert op locaties in Noorwegen en Schotland. Hierdoor is Mowi niet afhankelijk van derden voor de kwaliteit en betrouwbaarheid van haar visvoer. Ook de verwerking van de volwassen vis vindt volledig in eigen beheer plaats. Hiermee heeft ook Mowi de volledige bevoorradingsketen in eigen beheer.
Mowi is veruit de grootste producent van Atlantische zalm ter wereld en heeft een marktaandeel van zo’n 20%. De kweeklocaties bevinden zich in landen met grote hoeveelheden schoon en koel oppervlaktewater. Noord-Europa was in 2023 goed voor bijna 80% van het gekweekte volume, vooral via Noorwegen (62%) en Schotland (12%). Chili was goed voor 14,6% en Canada voor de resterende 6%.
Volumestijging
Het bruto volume van geoogste vis nam de afgelopen jaren gestaag toe, van 436.000 ton in 2019 tot 475.000 ton in 2023. Dit moet met grofweg 20.000 ton per jaar oplopen tot 600.000 ton in 2029.
Mowi keert een kwartaaldividend uit dat onder normale omstandigheden minstens 50% bedraagt. Ook overtollige cash wordt als buitengewoon dividend uitgekeerd. Het dividend is aan schommelingen onderhevig, maar zal wel de langetermijntrend van stijgende volumes, omzet en winst volgen.
Voor 2024 zal de winst per aandeel rond de €1,05 (NOK 12,25) liggen en voor 2025 ligt de consensus rond de €1,45 (NOK17,00), wat een k/w van 12,0 betekent. Dat is niet duur voor een bedrijf dat de komende jaren zo’n 4% per jaar zal groeien en daarbij de helft van de winst uitkeert als dividend. Als in 2025 NOK8,50 (50% van geschatte winst) wordt uitgekeerd, dan geeft dat een dividendrendement van 4,3%.
SalMar
SalMar ASA is een in Noorwegen gevestigde kweker van zalm en genoteerd aan de Noorse Beurs. SalMar werd opgericht in februari 1991 als een witvisoogst-/verwerkingsbedrijf en verwierf later ook een vergunning voor de productie van gekweekte zalm. De verwerkingsprocessen vormden de basis van het bedrijfsmodel SalMar, tot dan toe werd het overgrote deel van de vis direct vers of diepgevroren geëxporteerd.
Ook SalMar heeft inmiddels een volledig verticaal geïntegreerd proces van kuit/broedvis tot de verkoop van afgewerkte producten. SalMar is onder andere via diverse overnames en (meerderheids)deelnames in andere bedrijven uitgegroeid van een enkel bedrijf met één licentie voor de productie van gekweekte zalm in Noorwegen, tot een internationale speler. Het bedrijf kweekt zo’n 85% van zijn zalm in Noorwegen en heeft daarnaast locaties in IJsland en het Verenigd Koninkrijk, en verkoopkantoren in Azië.
Kort en duidelijk
De strategie die SalMar heeft geformuleerd bestaat al lang en is kort en duidelijk. Op het gebied van de viskweek is het motto het zo goedkoop mogelijk produceren door de beste operationele efficiëntie te behalen. En het tweede element van de strategie is om vervolgens aan de verkoopzijde en verwerkingskant de best mogelijke prijs voor de zalm te krijgen om maximaal rendement te behalen.
SalMar kende de afgelopen twee decennia een sterke volumegroei: van 35.000 ton in 2005 tot 266.500 ton in 2023. Bij de meest recente kwartaalcijfers werden de vooruitzichten voor 2024 neerwaarts bijgesteld. Dit komt deels door de lage zalmprijs. Maar daarnaast zal SalMar voor het eerst sinds 2005 jaar op jaar een lager volume gaan behalen.
Uitdagingen
Enkele uitdagingen beperkten de opbrengst enigszins, zoals een (tijdelijke) intrekking van een vergunning in IJsland, relatief hoge concentraties zeeluis in het voorjaar en de recordhoogte van de zeewatertemperatuur die de groei van de vissen in enkele locaties in Noorwegen beperkte.
De huidige prognose van 257.000 ton vis in 2024 zou 4% minder volume betekenen dan in 2023. SalMar verwacht daarna de groei als vanouds weer door te trekken met een prognose van 294.000 ton voor 2025 en een prognose van 370.000 ton voor 2028, wat neerkomt op een groei van 9,5% per jaar.
Geen perfecte dividendhistorie
Ook SalMar heeft geen perfecte dividendhistorie met jaarlijkse verhogingen, maar waar het dividend over boekjaar 2013 nog NOK8,00 bedroeg, is dat ruimschoots verviervoudigd met over 2023 een dividendbetaling van NOK35,00. Dat geeft bij de huidige koers 5,9% rendement.
Door de dip in de resultaten van 2024 zal de winst per aandeel wat lager uitkomen dan de NOK24,30 van 2023. Voor 2025 zou de k/w bij een voorzichtige schatting van een winst per aandeel van NOK30 uitkomen op 20. Dat is wat hoger dan bij Mowi en Bakkafrost, maar SalMar is niet te duur, gezien de goede groeivooruitzichten op de middellange termijn in combinatie met het hogere dividendrendement.
Door de cycli is er in het voorjaar minder zalm beschikbaar, waardoor de prijzen dan normaliter hoger liggen dan in het najaar. Omzet- en winstcijfers kunnen het beste van jaar tot jaar beoordeeld worden. Daarnaast is zalm een biologisch product. Dat is zowel een risico als een kans voor zalmproducenten. Een bedrijf dat getroffen wordt door ziekteverwekkers zal minder produceren, waardoor prijzen in de markt omhoog kunnen.
Verder lezen?
Martijn van Herpen
Martijn van Herpen (1977) werkte na zijn studies Milieutechnologie en Bedrijfswetenschappen in diverse functies op het gebied van risicomanagement. In 2020 rondde hij ook zijn Executive Master of Internal Auditing af. In 2023 stapte hij bij Beleggers Belangen weer in de beursjournalistiek. Zijn primaire aandachtsgebieden zijn de sectoren Handel (consumenten), Voeding & drank en Persoonlijke verzorging.