Aandelenindices zijn vaak topzwaar

Het begon met de FANG’s en via verschillende andere acroniemen zijn beleggers uiteindelijk uitgekomen op de Magnificent Seven. Allemaal aanduidingen die zijn verzonnen om de dominantie van een kleine groep aandelen over de belangrijkste aandelenindex ter wereld – de S&P500 Index – aan te geven. Het machtige zevental heeft inmiddels een gezamenlijke weging van ruim 33% in deze index.

Afgelopen jaar droegen deze aandelen ruim dertien procentpunt – meer dan de helft dus – bij aan het totaalrendement van 25% van de S&P500 Index. Een dergelijke dominantie wordt nog weleens als een exclusief Amerikaanse fenomeen gezien. Maar dat is zeker niet het geval. Onder meer Schroders en Morningstar wezen recent nog op andere regio’s waar soortgelijke trends zichtbaar zijn, onder meer in Japan maar ook Europa.

Dat het rendement van de AEX in grote mate wordt bepaald door ASML – en afgelopen jaar ook wel door Unilever en Prosus – is bekend. Maar ook bij onze oosterburen is het rendement van de belangrijkste aandelenindex ongelijk verdeeld.

Lees ook ASML boekt recordomzet en overtuigt met orderinstroom

De DAX was met een totaalrendement van ruim 18% afgelopen jaar een van de beter presterende onder de grote Europese beurzen. Een kleine acht procentpunt daarvan kwam voor rekening van één aandeel, softwaregroep SAP. Samen met Deutsche Telekom was SAP goed voor meer dan de helft van het totale rendement dat de veertig aandelen uit de DAX in 2024 bij elkaar verzamelden.

Maar de AEX en de DAX zijn indices met een relatief klein aantal aandelen. Dat enkele grote aandelen het lot van deze indices bepalen is dus niet zo vreemd. Overigens is het beeld van de veel bredere Britse FTSE100 Index niet anders. Daar is de top-5, onder aanvoering van AstraZeneca en Shell, goed voor een weging van ruim 31% en voor een flink deel van het rendement over 2026.

Opkomende landen

Twee Morningstar-analisten kwamen echter met nog een ander, opmerkelijker, voorbeeld van indexdominantie. Zij stelden in een recent onderzoek namelijk vast dat de aandelenmarkt van de opkomende landen ook een hoge concentratiegraad heeft. Eind 2020 maakten de vijf grootste aandelen liefst 25% van deze 1505 aandelen tellende Morningstar Emerging Markets TME Index uit en nu is dat altijd nog een kleine 20%.

Een wat meer gangbare index voor aandelen uit opkomende landen is de MSCI Emerging Markets Index. Die laat een soortgelijk beeld zien als dat wordt geschetst door de Morningstar-onderzoekers. De vijf grootste aandelen uit de MSCI Emerging Markets Index – TSMC, Tencent, Alibaba, Samsung Electronics en HDFC Bank – hebben een gezamenlijke weging van meer dan 21%.

• Informatiepagina van de ETF

Dat is opmerkelijk aangezien de MSCI-index van opkomende landen uit maar liefst 1252 aandelen uit 24 verschillende landen bestaat. En nog meer dan in de S&P500 Index wordt het rendement van deze indices bepaald door de zwaargewichten.

Afgelopen jaar was de Taiwanese halfgeleiderfabrikant TSMC goed voor bijna twee derde van het totaalrendement van de MSCI Emerging Markets Index. Datzelfde TSMC leverde samen met Tencent volgens berekeningen van Morningstar een bijdrage van liefst 50% aan het rendement van de brede Morningstar Emerging Markets index in de periode 2020-2024. Indexbeleggen biedt in theorie een goedkope mogelijkheid om breed gespreid te beleggen maar blijkt in de praktijk nog weleens een smallere basis te hebben.