Levert uitsluiten een beter pensioen op?

Het beleggingsbeleid van pensioenfonds ABP trekt de afgelopen jaren op een bijzondere wijze de aandacht. De berichtgeving is vooral toegespitst op zaken waarin niét wordt belegd. In het najaar van 2021 kwam het fonds in het nieuws door de keuze om zich terug te trekken uit beleggingen in producenten van fossiele brandstoffen.

ABP verkoopt belang in Tesla

Vlak na de jaarwisseling ging de aandacht uit naar de verkoop van het belang in Tesla. Uiteindelijk is bestuursvoorzitter Harmen van Wijnen in een blogpost ingegaan op alle vragen, feiten en misverstanden over ABP en Tesla. De belangrijkste boodschap is dat het beleid van de autofabrikant zich niet laat verenigen met de regels van het pensioenfonds voor Goed Bestuur.

Lees ook China komt op tal van terreinen angstig dichtbij

Daarbij valt het ABP vooral over de bonus van $52 mrd voor topman Elon Musk. Hierdoor wordt de verhouding tussen de topbeloning en het salaris van de gemiddelde werknemer volledig scheefgetrokken.

Topbeloning

De aandacht voor de hoge topbeloning komt op een moment dat de enorme inkomstenstijging voor topmannen juist wat lijkt af te vlakken. Tijdens de internethype aan het eind van de jaren ’90 bereikte de verhouding tussen de vergoeding voor topmannen van beursgenoteerde bedrijven en de salarissen van hun werknemers nog een recordniveau van bijna 400.

Vorig jaar was dat volgens het Economic Policy Institute minder dan 300, zoals te zien is in de grafiek. Het Financieele Dagblad melde vorige week dat het ABP ook niet meer belegt in Alphabet en Meta. Als onderdeel van de aanscherping van het beleggingsbeleid is het aantal posities binnen de aandelenportefeuille verminderd van 2.000 naar circa 1.100.

Geld of je leven

In de ‘Geld of je leven’-podcast benadrukte Van Wijnen dat het ABP geen activistische belegger is. Dat is overigens niet heel vreemd, want de Tweede Kamer stemde vorig jaar voor een motie om ‘activistisch beleggen’ door pensioenfondsen uit te bannen.

Lees ook Commentaar | Rode vlag door vertrekkende topmannen

‘Het pensioen moet leidend zijn, niet allerlei ideële doelstellingen’, was indertijd het commentaar van initiatiefnemer Thierry Aartsen (VVD). De vraag is natuurlijk in hoeverre het uitsluiten van bijna het halve aandelenuniversum ten koste gaat van het rendement.

Beleggen in schadelijke sectoren

Wanneer het aankomt op aandelen uit sectoren die algemeen als schadelijk worden gezien – bijvoorbeeld alcohol, tabak, wapens en gokken – zijn de voortekenen op basis van verschillende onderzoeken niet heel gunstig.

Zowel in 2021 (Does excluding sin stocks cost performance – Blitz & Swinkels) als 2022 (The expected returns of ESG excluded stocks – Berle, He en Odegaard) wijzen erop dat het verwachte rendement van een portefeuille juist wat afneemt als dit soort schadelijke bedrijven bij voorbaat worden uitgesloten van belegging.

Meer aandacht voor daadwerkelijke ABP-beleggingen

Het zou mooi zijn als er in de toekomst meer aandacht komt voor waar het ABP wél in belegt. Naast de ‘passieve’ portefeuille van 1.100 bedrijven, kiest het fonds met een vijfde van de aandelenbeleggingen actief positie.

Lees ook Beleggen als aanvulling op uw pensioen

In plaats van in te zoomen op Amerikaanse bedrijven die het pensioenfonds links laat liggen, zou de schijnwerper ook eens gezet kunnen worden op Nederlandse ondernemingen waarin het ABP naar verhouding juist een heel groot belang heeft. In het meest recente overzicht van beursgenoteerde beleggingen, springen Arcadis, Avantium en Sligro Food Group er in dit opzicht positief uit.