Komt het nog goed met de transitie naar duurzame energie?

Toen in 2015 in het Parijs-akkoord afspraken werden gemaakt om in stappen de netto CO2-uitstoot naar 0 te brengen, was de toekomst voor duurzame energie erg zonnig. Overheden, bedrijven en particulieren moesten vele miljarden investeren in schone energie, de elektrificatie van transport en mobiliteit en het verduurzamen van de verwarming en koeling van gebouwen.

Lees ook Drie opties voor als Tesla te hard gaat

Voor beleggers biedt zo’n transitie kansen, maar ook risico’s. De veranderingen zullen nieuwe winnaars opleveren die veel aandeelhouderswaarde kunnen creëren. Het risico bestaat dat aandelen gehyped worden waardoor de waardering stijgt, waarna tegenvallers kunnen zorgen voor stevige koersverliezen. Grote groepen beleggers willen profiteren van de mogelijkheden en kiezen voor hooggewaardeerde, risicovolle aandelen die vrijwel nooit de hooggespannen verwachtingen waarmaken.

Hoogvlieger Tesla komt hard neer

Op de markt voor elektrische auto’s hebben we dit zien gebeuren. De belangrijkste winnaar is nog steeds Tesla. De Amerikaanse autobouwer maakte de elektrische auto sexy en investeerde tegelijkertijd in het opschalen van het laadnetwerk. Mede door geraffineerd gebruik te maken van subsidies zorgde Tesla voor een enorme opmars van elektrisch rijden. Sinds de beursgang is de koers van het aandeel 200 keer over de kop gegaan. Ten tijde van de top in december 2024 was het zelfs even 400 keer. Het maakte grootaandeelhouder Elon Musk de rijkste man op aarde.

In het kielzog van Tesla zijn er verschillende EV-bouwers gekomen en naar de beurs gebracht, zoals Nikola, Lucid Motors, Rivian en in Nederland busbouwer Ebusco. Beleggers kochten die aandelen ook in de hoop dat zij de nieuwe Tesla hadden gevonden. Helaas zijn de koersen van de meeste van die aandelen gedecimeerd. Het blijkt bij de opkomst van nieuwe technologieën erg lastig om in te schatten wie de winnaars worden.

Cyclus van de hype

Bij beleggen hou ik rekening met de ‘hype cycle’, een concept dat is ontwikkeld door onderzoeks- en adviesbureau Gartner. Het beschrijft de levenscyclus van opkomende technologieën en trends en de fases die daarbij worden doorlopen. Zo ook bij duurzame energie. In het kader worden de verschillende fases beschreven.

Tijdens de fase van ‘Toppen van Opgeblazen Verwachtingen’ zien beleggers vaak grote winsten op korte termijn, maar dit gaat gepaard met enorme risico’s. Beleggers moeten oppassen voor de drang om in te stappen op het hoogtepunt van de hype. Want daarna volgt het ‘Dal van Teleurstelling’ en dat leidt meestal tot aanzienlijke verliezen. Degenen die geduldig kunnen wachten tot de ‘Stijging van Verlichting’ en het ‘Plateau van Productiviteit’ zien vaak duurzame groei en rendementen.

Verwachtingen stuwen hypecycle

In de eerste en tweede fase van de hypecycle is de waarde van een aandeel vooral gebaseerd op verwachtingen. Om daarbij succesvol te zijn, moet je kunnen inschatten welke technologie als winnaar uit de bus komt. Daarnaast moet je op tijd uitstappen voordat de tweede fase overgaat in de derde fase met de onvermijdelijke teleurstelling.

Lees ook Biodiversiteit | Kansen zoeken in plaats van risico beperken

Ik ben daar zelf niet goed in. Daarnaast vind ik het risico te groot. Ik richt mij daarom op bedrijven die de fase ‘Plateau van productiviteit’ hebben bereikt. Die hebben een stabiele positie in de markt en hebben bewezen daarmee waarde te kunnen creëren voor de aandeelhouders. Het concurrentievoordeel houdt nieuwe toetreders op afstand en zorgt voor gezonde en winstgevende marges. Ik denk dat een aandeel als Enphase mogelijk op de overgang staat van fase 3 naar fase 4. In de analyse die ik onlangs heb geschreven heb ik aangegeven dat het bedrijf een sterke concurrentiepositie heeft en een duidelijke strategie om het concurrentievoordeel om te zetten in omzet- en winstgroei.

Politiek is terughoudender naar duurzame energie

We zien dat de politiek zich steeds terughoudender opstelt in de transitie richting duurzame energie en soms zelfs die transitie lijkt tegen te werken. Ik vind dat jammer, omdat de tijd dringt. De gevolgen van de opwarming van de aarde worden steeds meer zichtbaar en leiden tot grote problemen. Maar dat is een ander onderwerp.

Door het terugtrekken van de politiek verwacht ik dat de transitie in kleinere stappen zal gaan. Concreet betekent dat dat zon- en windenergie zullen blijven groeien, omdat die al een positief economisch bedrijfsmodel hebben. Tegelijkertijd verwacht ik dat de ontwikkeling van waterstof moeilijker op gang zal komen. Om die vorm van energie economisch interessant te maken, moet waterstof op grote schaal gebruikt worden. Het duurt jaren en vraagt vele miljarden investering voordat waterstof op dat niveau is. Gedurende die opstartfase moeten overheden subsidiëren en ondersteunen. Overheden zullen die rol de aankomende jaren waarschijnlijk niet pakken.

Big Tech speelt overheidje

De afgelopen maanden leken de Big Tech-bedrijven de rol van de overheid over te nemen bij de ontwikkeling van kleine kernreactors voor het opwekken van nucleaire energie. De groei van AI vraagt veel energie en Big Tech ziet kleine reactors als een schone en vooral stabiele energievoorziening. Reactors leveren een constante energiestroom aangezien ze geen last hebben van weinig zon of wind en voor datacentra is een stabiele energietoevoer cruciaal.

Verschillende Big Tech-concerns werken samen met een nucleair energiebedrijf. Het energiebedrijf bouwt en exploiteert de reactor en Big Tech belooft de energie langjarig af te nemen waardoor het risico van de investering beperkt wordt.

Lees ook Is Ørsted koopwaardig na koersdreun?

Nu beleggers iets minder enthousiast zijn geworden over AI is ook de vraag of de investeringen in de nucleaire energie worden doorgezet. Beleggen in nucleaire energie zit nog in fase 2.

Zon en wind

Ik verwacht overigens wel dat de energietransitie zal doorzetten. Zon- en windenergie hebben namelijk inmiddels wel de schaalgrootte bereikt, waarbij het economisch zinvol is om erin te investeren. Volgens Internationaal Agentschap voor Hernieuwbare Energie (IRENA) zijn de kosten van zon- en windenergie ruim 50% lager dan de kosten van energie uit fossiele brandstoffen. Hoogstwaarschijnlijk worden zon- en windenergie de aankomende jaren nog goedkoper door technologische verbeteringen.

Het economische voordeel zal leiden tot meer investeringen in zon en wind. Dat betekent dat ook een oplossing gevonden moet worden voor de netcongestie. Voor een deel ligt die oplossing in verzwaring van het elektriciteitsnet en voor een deel in opslagcapaciteit om het net te ontlasten bij pieken in het opwekken van duurzame energie.

De verzwaring van het elektriciteitsnet levert opdrachten op voor bedrijven die al in fase 4 zitten. Voor opslag van energie, zoals batterijen, verwacht ik dat het landschap nog opgeschud wordt door de ontwikkeling van nieuwe technologieën. Onlangs introduceerde de Chinese elektrische automaker BYD bijvoorbeeld nog een batterij met superieure prestaties.

• Bekijk hier de Duurzame portefeuille van Beleggers Belangen

Conclusie

Bij beleggen in de transitie naar duurzame energie is het belangrijk om rekening te houden met de fase waarin de markt zich bevindt voor de kansen op rendement en het risico. Ik ben voorzichtig met nieuwe technologieën en kies liever voor marktsegmenten die al verdeeld zijn over enkele stabiele aanbieders met een concurrentievoordeel. Ondanks de verminderde politieke steun zal de energietransitie doorgaan. De wereld heeft het nodig en het is uiteindelijk een winstgevend bedrijfsmodel.