Wat betekent de marktonrust voor Nederlandse banken en verzekeraars?
De enorme marktonrust die ontstond toen de Amerikaanse president Donald Trump vast van plan leek om de forse tariefverhogingen door te zetten, liet zich op het Beursplein relatief sterk voelen in de financiële sector. De koersen van ABN Amro en ING zijn in de drie dagen na de bekendmaking van de nieuwe importheffingen met respectievelijk 14% en 16% gedaald.
Een handelsoorlog kan op verschillende manieren indirect doorwerken in de resultaten van Nederlandse banken. In de eerste plaats gebeurt dat via een afname van de economische groei. Na ‘Liberation Day’ hebben economen van ABN Amro het verwachte groeitempo voor Nederland teruggeschroefd van 1,8% naar 1,4%. Ook veel andere partijen hebben de groeiprognose voor 2025 en 2026 met ongeveer en half procentpunt verlaagd.
Slechte leningen
De combinatie van een lagere economische groei en hogere kosten als gevolg van stijgende prijzen voor Amerikaanse goederen, leiden tot een verdere toename van het aantal faillissementen. Vorig jaar nam het aantal faillissementen in Nederland al met 30% toe tot 4300 bedrijven.
ING zette in 2024 €1194 mln opzij voor slechte leningen. Dat was meer dan een verdubbeling ten opzichte van de €520 mln van 2023. De flinke toename was overigens vooral het gevolg van een paar geïsoleerde tegenvallers in het wholesale-segment tijdens het tweede kwartaal. De wijze waarop bij ABN Amro vorig jaar €21 mln vrijviel uit de stroppenpot (2023: €158 mln) onderstreept dat Nederlandse banken het risicomanagement in dit opzicht goed op orde hebben.
ING had leningen in stage 3
Eind vorig jaar bevond 1,6% van de leningen in de bijna €800 mrd grote kredietportefeuille van ING zich in stage 3. Dit is het segment waarbinnen het risico van wanbetaling het hoogst is. ABN Amro had eind vorig jaar een leningenportefeuille van €256,2 mrd en een stage 3-ratio van 2,1%.
In het worst-case handelsoorlog-scenario dat zich aanvankelijk leek af te tekenen, zouden de afboekingen op de kredietportefeuille bij ING en ABN Amro volgend jaar enkele honderden miljoenen euro’s hoger kunnen uitpakken. Dat heeft een negatieve impact op de nettowinst per aandeel van enkele dubbeltjes, zonder dat daarbij al rekening wordt gehouden met andere neveneffecten van toenemende onzekerheid zoals toenemende druk op de groei van de kredietportefeuille.
Renterugwind gaat liggen
Een afkoelende economische groei en een hogere instroom in overheidsleningen als gevolg van de oplopende spanning in de financiële wereld, duwt de rente op de kapitaalmarkt omlaag. Hierdoor komt de netto rentemarge – het bedrag dat banken overhouden omdat ze geld tegen een hogere rente uitlenen dan ze zelf betalen – onder druk te staan. De afgelopen jaren is de winst van ING en ABN Amro juist stevig toegenomen omdat de nette rente-inkomsten stegen.
Lees ook ING tempert verwachtingen voor 2025
De rente op Nederlandse 10 jaars-staatsobligaties is gestegen van onder het nulpunt eind 2021 tot 2% à 3% de afgelopen jaren. Dankzij die beweging zijn de netto rente-inkomsten van ABN Amro bijvoorbeeld opgelopen van €5,2 mrd in 2021 naar €6,5 mrd vorig jaar. Onder meer doordat de rente op de kapitaalmarkt in de lift zat, zijn de koersen van bankaandelen begin 2025 behoorlijk gestegen. Aan deze renterugwind lijkt voorlopig een eind te zijn gekomen.
Trump zet heffingen in de koelkast
Nu Trump het overgrote deel van de nieuwe importheffingen voor 90 dagen in de koelkast heeft gezet, is het voorbarig om de verwachtingen voor de winst per aandeel (€2,30 voor ABN Amro en €2,00 voor ING) al neerwaarts bij te stellen. Daarbij moet wel worden aangetekend dat het neerwaarts risico in het onzekere economische klimaat wat groter is dan het opwaarts potentieel.
Ook moeten beleggers rekening houden met een dividenduitkering die wat lager ligt dan in de afgelopen jaren. Naar verwachting moet er wat meer opzij gezet worden voor slechte leningen en bovendien lijken beide banken op zoek te zijn naar overnames om buiten Nederland te groeien. De nog altijd hoge uitkeringen van €1,00 bij ING (6,3% rendement) en €1,15 bij ABN Amro (6,6% rendement) vormen het belangrijkste argument om de aandelen voorlopig nog vast te houden.
Kapitaalbuffer verzekeraars loopt weinig schade op
Ook aandelen van verzekeraars hebben een flinke tik gekregen van de importheffingen die Trump aankondigde. Aegon, ASR en NN Group hebben aanvankelijk 18%, 11% en 12% terrein prijsgegeven. Deze bedrijven worden operationeel minder hard geraakt door een verslechterende economie dan de banken. Klanten zullen door de recente ontwikkelingen niet opeens minder ziektekosten- en levensverzekeringen afsluiten. Bij de schadetak laten de effecten van een oplaaiende handelsoorlog zich meer voelen.
Lees ook Advieswijziging Aegon | Zal het beleggersgeduld beloond worden?
Als invoertarieven omhoog gaan, worden allerlei materialen duurder. Dat geldt ook voor het repareren of vervangen van auto’s en andere zaken, zodat schadeverzekeraars meer kwijt zijn aan claimuitkeringen. Op termijn kan die kostenstijgingen worden gecompenseerd met premieverhogingen, zodat de winstgevendheid zich gebruikelijk binnen een tot enkele jaren herstelt.
Marktonrust heeft effect op portefeuilles Nederlandse verzekeraars
Indirect werkt de marktonrust sterk door in de enorme beleggingsportefeuilles van de Nederlandse verzekeraars. Bij ASR heeft die een omvang van €86,8 mrd en bij NN Group is dat zelfs €136 mrd. Hoewel slechts een klein deel (2% tot 4%) daarvan belegd is in aandelen, kunnen koersdalingen op internationale beurzen stevig doorwerken in de kapitaalbuffer.
Uit de analistenpresentatie van NN Group komt naar voren dat een beurscorrectie van 25% zich vertaalt in een daling van de Solvency II-ratio met 9 procentpunt. Tijdens het dieptepunt van de marktonrust noteerde de MSCI World Index ongeveer 20% onder het niveau van half februari. Daarnaast zijn de verzekeraars ook kwetsbaar voor schommelingen van vastgoedprijzen.
Lees ook Mondjesmaat aandelen kopen is de beste strategie na de beursval
Een terugval van 10% leidt tot een Solvency II daling van 13 procentpunten. Nu Trump de angel uit de tariefstrijd heeft gehaald, blijft het daadwerkelijke effect van de recente marktonrust op de kapitaalbuffer zeer beperkt.
Aegon neemt bijzondere positie in
Bij de verzekeraars op het Beursplein neemt Aegon een bijzondere positie in. Het bedrijf heeft de Nederlandse activiteiten aan ASR verkocht en legt de focus nu vooral op de Amerikaanse markt voor verzekeringen en pensioenen. Als de handelsmaatregelen daadwerkelijk leiden tot een lagere economische groei in de Verenigde Staten, kan de kapitaalgeneratie in dit segment wat tegenvallen.
Voorlopig heeft Aegon echter vooral last van een dalende dollar. De Amerikaanse munt is sinds begin februari omhoog geschoten van €1,02 naar €1,14. Als gevolg van de omwisselslag naar steeds duurdere euro’s, dreigt de kapitaalgeneratie aan de overkant van de Atlantische Oceaan dit jaar wat lager uit te pakken.
In de huidige situatie heeft Aegon voldoende ruimte om de belofte waar te maken van een dividend dat richting €0,40 per aandeel gaat (7,8% rendement). Met het oog op het beduidend lagere risicoprofiel verdienen sectorfavoriet ASR (6,7% rendement) en NN Group (7,7% rendement) de voorkeur in de verzekeringssector. Beide aandelen verdienen nog altijd een koopaanbeveling. Voor Aegon geldt net als voor de banken een houdadvies.
Verder lezen?
Michiel Pekelharing
Michiel Pekelharing (1976) schrijft sinds midden jaren ‘90 voor Beleggers Belangen, waar hij begon als junior (internet)redacteur. Inmiddels werkt hij als freelance financieel journalist. Naast zijn werk voor Beleggers Belangen is hij onder meer actief als hoofdredacteur van FondsNL. Michiel is gespecialiseerd in de aandelensectoren (bio)Chemie, Handel (zakelijk) en Industrie, en schrijft daarnaast veel over de ontwikkelingen op het vlak van beleggingsfondsen en ETF’s, gestructureerde producten en grondstoffen.