Hoe beleg ik in olie?

Op grondstofmarkten staat de olieprijs enorm onder druk als gevolg van de coronapandemie. Overal ter wereld blijven vliegtuigen aan de grond en is het rustig op de snelwegen. Zelfs het akkoord van vorige maand over een tijdelijke productiebeperking van 10 miljoen vaten per dag van de OPEC-landen met Rusland en andere producenten, leidde aanvankelijk niet tot een bodem onder de olieprijs. Een vat Brent-olie – de beste indicator van de internationale olieprijs – werd eind april verhandeld voor minder dan $20. Eind 2019 was dat nog meer dan $60. En twaalf jaar geleden zelfs meer dan $100.

In de tussentijd waren er flinke prijsschommelingen, die in combinatie met het gebrek aan een dividendcomponent, olie tot een minder geschikte belegging maken voor de lange termijn. Aan de andere kant bieden die prijsschommelingen geregeld mooie kansen voor beleggers die willen inspelen op het vooruitzicht dat de oliemarkt normaliseert als de coronapandemie beter onder controle komt.

Kies de juiste oliesoort

Je zou het niet zeggen als je je tank volgooit bij een benzinestation, maar er zijn tientallen soorten ruwe olie. Beleggers hoeven eigenlijk alleen het verschil te kennen tussen Brent en West Texas Intermediate (WTI). Brent verwijst naar een olieveld in de Noordzee. De kwaliteit daarvan vormt de graadmeter voor onder meer olie die in Noordwest-Europa, Afrika en het Midden-Oosten wordt gewonnen. Circa twee derde van alle olie die wereldwijd verhandeld wordt, is Brent-olie. Deze oliesoort is gebruikelijk dan ook het meest gevoelig is voor geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten of voor productie-onderbrekingen elders.

WTI is de graadmeter voor de olie die in Verenigde Staten verhandeld wordt en waarvan de prijs tot stand komt in het Amerikaanse plaatsje Cushing. Dat geeft WTI een minder internationaal karakter. De prijs wordt soms sterk beïnvloed door factoren die de lokale verhouding tussen vraag en aanbod beïnvloeden. Zoals een toenemende olieproductie op het Amerikaanse vasteland en onderbrekingen of uitbreidingen van pijpleidingen tussen Cushing en de Golf van Mexico.

Spiegel je verwachtingen aan de futurecurve

Beleggingsproducten die gebaseerd zijn op de olieprijs, zullen altijd het koersverloop op futuremarkten volgen. Het is per slot van rekening veel te duur om de marktprijs te volgen via het fysiek opslaan van olie in bijvoorbeeld grote tanks, die vervolgens bijgevuld of afgetapt moeten worden als het product meer vermogen aantrekt of als er geld uit het product stroomt. Een gevolg hiervan is dat beleggers de eigen verwachtingen moeten afzetten tegen de prijs zoals die tot stand komt op de futuremarkt.

Op de grondstofbeurs van Chicago wordt het juni-contract voor WTI bijvoorbeeld verhandeld voor $16,78. Voor oktober 2020 is dat $24,49 en juni 2021 zelfs $31,29. Het effect van futureprijzen die steeds hoger liggen – waarmee de markt dus in zekere zin een prijsstijging voorspelt – wordt contango genoemd. Het heeft dan alleen zin om via future-gerelateerde beleggingsinstrumenten positie te kiezen voor een oplopende prijs, als je verwacht dat de stijging groter is dan de markt inprijst. Anders wordt de potentiële winst volledig uitgewist door de kosten die gemaakt worden voor het doorrollen van futurecontracten. Elke maand worden immers automatisch relatief goedkope aflopende contracten verkocht en dure nieuwe series aangeschaft. De omgekeerde situatie heet backwardation. In dat geval prijzen futuremarkten juist een prijsdaling in.

Selecteer het best passende beleggingsproduct

Op basis van de onderliggende oliesoort, de beleggingsperiode en de futurecurve kan vervolgens gekeken worden welk product zich het beste leent om de oliemarkt te bespelen. Speculatief ingestelde beleggers die vooral prijsbewegingen op zeer korte termijn zoals enkele dagen willen bespelen, hoeven zich gebruikelijk relatief weinig zorgen te maken over contango en backwardation. Het is dan het overwegen waard om via hefboomproducten zoals exchange traded notes (ETN’s) of turbo’s te beleggen. Die tactiek is echter niet zonder risico. Bij grote koersschommelingen – die de afgelopen weken vaak voorkomen – is de kans heel groot dat de stop loss wordt geraakt en de belegger met een groot verlies blijft zitten.

Wie echter wil anticiperen op een prijsherstel op de lange termijn, kan de voorkeur geven aan ETF’s. Deze instrumenten beleggen in een mandje futures met verschillende afloopmaanden. Hierdoor is het effect van contango of backwardation aanzienlijk minder groot dan wanneer er alleen in het contract met de kortste looptijd wordt belegd, zodat de positie elke maand moet worden doorgerold.