Hoe het coronavaccin mogelijk ook de goudkoorts bestrijdt

In eerdere artikelen ben ik ingegaan op de vraag of goud een veilige beleggingshaven is. Ook heb ik bekeken hoe het edelmetaal zich verhoudt tot het beleggerssentiment, met name als dit positief is. In deze bijdrage, mijn laatste voor Beleggers Belangen, bespreek ik het gedrag van verschillende soorten beleggers. Welk type belegger heeft de grootste invloed op de goudprijs? En welke groep beleggers trekt meestal aan het langste eind? Zijn dat de beleggers die bezorgd zijn over de houdbaarheid van het huidige systeem? Zijn dat de beleggers die bezorgd zijn over de toekomstige inflatie en de begrotingstekorten? Of zijn dat beleggers die goud kopen als de rente daalt en valuta’s niet interessant zijn?

Drie soorten kopers van goud

De eerste groep beleggers zal waarschijnlijk vooral fysiek goud kopen en het in een kluis bewaren voor slechte tijden. Deze mensen zien goud dus als een veilige haven. Vaak houden ze hun posities lang aan. Als de goudprijs aanzienlijk daalt, zijn ze geneigd om goud bij te kopen.

De tweede groep beleggers koopt goud omdat ze bang is voor grote begrotingstekorten en een ruim monetair beleid en de gevolgen daarvan voor de inflatie op langere termijn. Als je bang bent voor hogere inflatie, dan koop je ‘hard assets’, zoals bijvoorbeeld fysiek goud. Dit soort beleggers heeft ook een langetermijnvisie op de goudprijs. Zolang hun opvatting over inflatie en begrotingstekorten niet verandert, kopen deze beleggers waarschijnlijk goud bij als de koers aanzienlijk daalt.

De derde groep beleggers koopt goud als centrale banken monetair beleid verruimen, als de reële rente daalt en als valuta’s niet aantrekkelijk zijn. Het beleid van centrale banken heeft er vooral voor gezorgd dat de meeste beleidsrentes dicht bij nul staan, of daar zelfs onder. In een groot aantal landen is de inflatie of inflatieverwachting hoger dan zowel de beleidsrente van centrale banken als de rente op staatsobligaties, waardoor de reële rente – gecorrigeerd voor inflatie – dus negatief is. Dit geldt in ieder geval voor de VS, het VK en de eurozone. Deze situatie is positief voor goud, dat door deze derde groep beleggers wordt gezien als een soort verkapte valuta. Bij negatieve reële rentes is het renteverschil in het voordeel van goud, dat daardoor aantrekkelijk wordt.

Deze laatste groep doet in mijn ogen niks anders dan speculeren met goud. Het zijn beleggers die kopen als de trend positief is, de rente (nominaal of reëel) daalt en de dollar daalt en die verkopen als de rente stijgt en de dollar stijgt. Deze groep beleggers koopt over het algemeen goud via instrumenten waar makkelijk in en uit kan worden gestapt, zoals ETF’s en goud op rekening. Met het zoeken naar veilige havens heeft deze vorm van goudbeleggen niks te maken.

Omslag in 2020

In 2019 steeg de goudprijs vooral als gevolg van de verwachting dat centrale banken hun beleid zouden verruimen. Er waren weliswaar enkele beleggers die bezorgd waren over de handelsspanningen tussen de VS en China, en er waren sommige beleggers die goud kochten als veilige haven, maar de meeste goudbeleggers lieten zich leiden door de lagere rente.

In 2020 kochten beleggers daarentegen hoofdzakelijk goud als veilige haven en uit bezorgdheid over de mogelijke inflatoire effecten van het huidige monetair beleid en de begrotingstekorten. Er was dan ook veel vraag naar fysiek goud. Daarnaast hebben ook veel meer beleggers goud gekocht omdat centrale banken hun beleid verruimden, reële rentes in veel landen onder nul stonden en er weinig aantrekkelijke valuta’s waren. De meeste valuta’s zijn nu onaantrekkelijk omdat veel landen te maken hebben met de rampzalige gevolgen van de coronapandemie en de beleidsrentes dichtbij nul of daaronder staan. Hierdoor is de goudprijs tot nieuwe hoogtes gestegen.

Daarnaast zijn de posities in ETF’s die beleggers aanhouden, nog nooit zo groot geweest. De goudprijs is dit jaar hand in hand gestegen met de aandelenkoersen, omdat beleggers positief gestemd waren. Maar het is dus met name de derde van de bovengenoemde drie groepen beleggers, de groep die bestaat uit goudspeculanten, die hier in grote mate verantwoordelijk voor is.

Goudprijs daalt door vaccin

Na de eerste positieve berichten over een coronavaccin is de goudprijs echter aanzienlijk gedaald. Dat kwam doordat de obligatierentes in de VS en Duitsland stegen. Hoe sneller er immers een succesvol vaccin kan worden uitgerold, hoe sneller het leven van vóór de pandemie weer hervat kan worden en hoe sterker het economisch herstel zal zijn. Beleggers gaan er nu nog van uit dat de Fed de komende vijf tot zeven jaar de rente laag houdt. Maar bij een langdurig herstel van de Amerikaanse economie zou deze perioden korter kunnen zijn, wat zich te zijner tijd zou vertalen in een lagere goudprijs.

Voorlopig zijn we daar nog niet, maar het moge duidelijk zijn dat de goudprijs gevoelig is voor deze ontwikkelingen en dat is iets om rekening mee te houden. Veel goudbeleggers hebben namelijk positie ingenomen in de verwachting dat de Fed haar beleidsrente de komende vijf tot zeven jaar niet zal veranderen.