De spannende vijfsetter tussen China en de VS

Al jaren beleef ik veel plezier aan een spelletje tennis met vrienden. Het gaat er regelmatig fanatiek aan toe. Niet zelden kan tijdens de competitie pas na drie gespeelde sets de winnaar – die er dan twee heeft gewonnen – worden aangewezen. Gelukkig spelen alleen de toppers maximaal vijf sets, waarvan de winnaar er drie moet hebben gewonnen.

Het jarenlange gesteggel op het wereldtoneel doet mij in veel opzichten denken aan een potje tennis. Best of five, wel te verstaan. En de twee matadors zijn de grootste wereldmachten op onze aardkloot: de VS aan de ene kant van het net, China aan de andere kant. Laten we voor het gemak de sets vergelijken met de afgelopen decennia en beginnen in de jaren tachtig.

De eerste set: China profiteert van Open Deuren-beleid

We kunnen stellen dat de eerste set duidelijk voor China was. Met de lancering door Deng Xiaoping van het Open Deuren-beleid in 1978 werd China’s economie opengezet. Dat lieten Westerse bedrijven zich geen twee keer zeggen. Massaal zetten de toonaangevende en internationaal opererende ondernemingen fabrieken op in China om te profiteren van de lage arbeidskosten én van het enorme achterland met talloze miljoenen (potentiële) consumenten. De opkomst van China was een feit: 0-1.

De tweede set: VS slaat terug met bloeiperiode tech

De jaren negentig werden uiteindelijk een nipte overwinning voor de VS. Veel Amerikaanse technologiebedrijven bloeiden en groeiden in het westen van de VS, met name in Californië, en niet alleen in Silicon Valley overigens. Deels gedreven door speculatie, stegen de aandelenkoersen op de technologiebeurs Nasdaq aan het eind van de jaren negentig tot ongekende hoogte. Aan het begin van het huidige millennium kwam de tussenstand in sets daarmee op 1-1.

De derde set: Grote liberalisering bezorgt China de winst

Snel na de eeuwwisseling volgde de grote crash van talloze Amerikaanse technologiebedrijven. De pijn was tastbaar zowel op de beurs als qua aantal faillissementen. Tegelijkertijd werd China in 2001 lid van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Dat leidde een fenomenale groei-impuls in voor het Chinese bruto binnenlands product. De economische groei werd jaren achtereen in de dubbele cijfers geschreven en in 2007 volgde de climax met maar liefst +15%.

Zo’n drie decennia na het opendeurenbeleid van Deng volgde de opening en liberalisering van de Chinese effectenmarkten. Die werden toegankelijk gemaakt voor buitenlandse beleggers. Uiteindelijk werd het een redelijk eenvoudige setwinst: 1-2 voor China in 2010.

De vierde set: de kramp slaat toe

Maar dan, aan het begin van de vierde set, begint de conditie een rol te spelen. China begint kramp te krijgen en in een time-out moet de fysiotherapeut te hulp schieten. Na die onderbreking volgt een makkelijke vierde set voor de VS. Gedreven door een aantal technologiereuzen ontstaat een heuse jubelstemming, gelardeerd met all time highs op de Amerikaanse effectenbeurzen. Een klein aantal megabedrijven zet de toon, met megabedrijfswinsten én dito koerswinsten op de aandelenbeurs. Na die eclatante setwinst staat het 2-2.

De vijfde set: Kan China winnen met een houten racket?

Aangekomen in het huidige tijdperk probeert de VS op alle mogelijke manieren de tegenstander uit zijn spel te krijgen. Via agressief aanvalsspel worden de Chinezen onder druk gezet. Zoals mijn tennisheld John McEnroe niet zelden het duel met de umpire aanging, zo worden nu de spelregels gedurende de vijfde en beslissende set veranderd door de VS. De lijnrechter moet eraan geloven en de vrijhandel lijkt ten einde. De Chinezen mogen alleen nog maar met een oud, houten racket en slappe bespanning het veld betreden: lees sancties en handelsbarrières opgelegd vanuit Washington.

Des te opmerkelijker is het dan ook dat de Chinezen flink tegenstand bieden en zonder de high tech chipmachines van Hollandse makelij toch een superieur AI-model, DeepSeek, uit de hoge hoed toverden.  We zitten in een zinderde fase van de allesbeslissende set. De immense opmars van de Amerikaanse Magnificent Seven begint door krampverschijnselen op z’n laatste benen te lopen. De hegemonie van de VS lijkt ten einde. In het houten tennisracket van China zit een unieke bespanning die ze zelf hebben ontwikkeld en die zich vooralsnog kan meten met de tot voor kort superieur geachte darmsnaar in het racket van de VS.

Bekijk ook Hoe Magnificent zijn de Seven nog?

In de vijfde en beslissende set wordt geen tiebreak gespeeld, maar gaat het om twee games verschil. Dus het kan zomaar 88-86 worden. Wie wint blijft nog onzeker, maar dat het nog wel even kan duren, lijkt een zekerheidje.